ویتامین‌های محلول در آب و محلول در چربی

ویتامین‌ها گروهی از ترکیبات آلی هستند که برای سلامت موجودات زنده ضروری می‌باشند.
بدن انسان ویتامین نمی‌سازد و برخی از ویتامین‌ها هم که در بدن سنتز می‌شوند آنقدر نیست که نیاز بدن را تامین کنند، پس لازم است که ویتامین‌ها از طریق رژیم غذایی به بدن فرد برسند. هریک از انواع ویتامین‌ها می‌توانند یک و یا چند نقش مختلف در بدن داشته باشند.
ویتامین‌ها به دو دسته «ویتامین‌های محلول در آب» و «ویتامین‌های محلول در چربی» تقسیم می‌شوند. اولین ویتامین محلول در آبی که کشف شد، ویتامین B۱ بود. از آنجا که یک ترکیب حیاتی بود و دارای عامل «آمین» بود، به آن Vital amino نام نهادند و سپس به Vitamine تغییر نام پیدا کرد. با کشف بقیه ویتامین‌ها، دانشمندان متوجه شدند که همه آنها دارای ترکیب آمین نیستند و لذا حرف «e» از انتهای ویتامین حذف شد تا معنی کلی آمین را نداشته باشد.
▪ خصوصیات ویتامین‌های محلول در آب
ـ این ویتامین‌ها همان‌طور که از نامشان پیداست، در آب محلول هستند. اگر فردی بیشتر از حد مورد نیاز از این ویتامین‌ها در طول روز مصرف کند، معمولا مقدار اضافی از بدن دفع می‌شود و در بدن به مقدار زیاد ذخیره نمی‌شوند. دفع اضافی این ویتامین‌ها از طریق ادرار انجام می‌شود. اگر فردی به‌مقدار مورد نیاز از این ویتامین‌ها استفاده نکند، به‌سرعت علائم کمبود آنها در بدن ظاهر می‌شود. باید هر روز در رژیم غذایی از این ویتامین‌ها استفاده شود. این ویتامین‌ها معمولا شکل غیرفعال ندارند. از کربن، هیدروژن، اکسیژن و نیتروژن تشکیل شده‌اند و در برخی موارد دارای کبالت و گوگرد نیز هستند.
اـ ین ویتامین‌ها هم برای موجودات ساده و تک‌سلولی و هم برای موجودات پیچیده مورد نیاز هستند. اگر به‌مدت طولانی به مقدار بسیار زیاد مصرف شوند، ممکن است فرد دچار مسمومیت شود.
ـ ویتامین‌های محلول در آب عبارتند از: ویتامین‌های گروه B، ویتامین C.
▪ خصوصیات ویتامین‌های محلول در چربی
این ویتامین‌ها در چربی محلول هستند. اگر بیش از نیاز روزانه دریافت شود، مقدار اضافی در بدن ذخیره می‌شود. اضافی آن از بدن دفع نمی‌شود. علائم کمبود این ویتامین‌ها به‌سرعت بروز نمی‌کند چراکه بدن در شرایط کمبود از ذخایر خود استفاده می‌کند. نیاز نیست که حتما به‌صورت روزانه در برنامه غذایی وجود داشته باشد، این ویتامین‌ها دارای ترکیبات پیش‌ساز هستند (این ترکیبات در خارج از بدن فعالیتی ندارند ولی به‌محض ورود به بدن، تبدیل به ترکیب فعال ویتامین می‌شوند و اعمال خود را انجام می‌دهند.)مثلا بتاکاروتن پیش‌ساز «ویتامین آ» است.
این ویتامین‌ها فقط دارای کربن، هیدروژن و اکسیژن هستند. این ویتامین‌ها فقط برای موجودات پیچیده مورد نیاز هستند.
اگر به مقدار ۶ تا ۱۰ برابر مقدار توصیه‌شده مصرف شوند، علائم مسمومیت با این ویتامین‌ها در فرد دیده می‌شود.ویتامین‌های محلول در چربی عبارتند از: ویتامین A، ویتامین D، ویتامین E، ویتامین K. در مقالات بعدی به بیان اعمال هریک از ویتامین‌ها در بدن و بیماری‌هایی که در اثر کمبود آنها ایجاد می‌شود، می‌پردازیم.

منبع : روزنامه تهران امروز