رویای جوانان و آرزوی پیران

ششم آگوست ۱۹۶۱ یعنی تقریباً پنج ماه بعد از سفر «یوری گاگارین» به فضا، رسانه های گروهی جهان خبر دادند که شوروی دومین کیهان نورد خود را با نام «گرمان تیتف» به فضا پرتاب کرده است. این خبر از دو نظر جلب توجه می کرد؛ نخست آنکه سرنشین وستک-۲ خلبانی ۲۵ ساله بود و دوم آنکه یک شبانه روز در فضا ماند در حالی که سفر «یوری گاگارین» تنها ۱۰۸ دقیقه طول کشید.
اینگونه بود که نام «گرمان تیتف» به عنوان جوان ترین فضانورد جهان به ثبت رسید. چندی بعد از او یک دختر جوان روس به اسم «والنتینا ترشکوا» با ناو وستک-۶ به فضا رفت که ۲۶ سال از سنش می گذشت و مدتی بعد، «باریس یگوروف» پزشک خوش چهره که متخصص طب فضایی بود در ۲۷ سالگی با دو تن دیگر راهی مدار زمین شد و یک شبانه روز را در فضا به سر برد.
اما «گاگارین» که قبل از همه این جوان ترها به فضا سفر کرده بود، در آن زمان ۲۷ ساله بود. البته قبل از «ترشکوا» و «یگوروف»، «والری بیکوفسکی» ۲۸ ساله به فضا رفته بود، اما بعد از آنها، سال ها طول کشید فردی به فضا سفر کند که در این محدوده سنی جا داشته باشد. فضانوردان بعدی تا سال ها، بالای ۳۰ و حتی ۴۰ ساله بودند. در سال۱۹۸۱ «دومیترو پروناریو» نخستین کیهان نورد رومانی با سایوز-۴۰ به فضا راه یافت که ۲۸ ساله بود و ده سال پس از وی در سال ۱۹۹۱ «هلن شارمن» مهندس کارخانه شکلات سازی مارس با کمک مالی چند موسسه انگلیسی به فضا سفر کرد. او در آن زمان ۲۸ سال داشت.۱۱ سال بعد «مایک شاتل وورث» میلیونر آفریقایی که به عنوان گردشگر فضایی با پرداخت قریب بیست میلیون دلار به فضا سفر کرد هم ۲۸ ساله بود. از دیگر کیهان نوردان زیر ۳۰ سال می توان از «ولادیمیر ریمک» کیهان نورد ۲۹ ساله چکسلواکی سابق، «سلمان السعود» شاهزاده ۲۹ ساله عربستان سعودی و «عبدالاحد مومند» فضانورد ۲۹ ساله افغانستان نام برد.
اما جوان ترین فضانوردی که هنوز هم فعال است، «سرگئی کریکالف» نام دارد. «کریکالف» متولد ۱۹۵۸ است و در زمان نخستین سفرش به فضا در سال ۱۹۸۸ تنها ۳۰ سال داشت.
از جوان ها گفتیم، حالا بهتر است از پیرمردها هم بگوییم،
روز ۲۶ اکتبر ۱۹۶۸ سایوز-۳ از پایگاه پرتاب های فضایی بایکونور ناو کیهانی سایوز-۳ در حالی عازم مدار زمین شد که پیر ترین کیهان نورد تا آن زمان را با خود به مدار می برد. «گئورگی بریگاووی» تنها سرنشین این ناو در زمان سفر ۴۷ سال داشت. البته قبل از او هم افرادی به فضا رفته بودند که میانسال به شمار می رفتند؛ «جان گلن»، نخستین فضانورد امریکایی، در زمان پروازش ۴۱ سال داشت و «والتر شیرا» ۳۹ سال. «آلن شپارد» با ۳۸ سال در رده بعدی بود. «دونالد اسلیتن» در سال ۱۹۷۵ راهی فضا شد، در حالی که ۵۱ سال داشت. اما در سال ۱۹۸۸ «جان گلن» با دومین سفرش به فضا رکورد تازه یی به جا گذاشت. او در این زمان ۷۷ سال داشت،
بعد از «گلن» به لحاظ سن، دکتر «استوری ماسگریو» قرار می گیرد که شش بار به فضا سفر کرد و به همین تعداد هم فرزند دارد. او در زمان نخستین پروازش به فضا در سال ۱۹۸۳ ، ۴۸ ساله و در زمان ششمین سفر فضایی ۶۱ ساله بود. او جمعاً ۵۳ روز از زندگی خود را در مدار زمین گذرانده است. «دنیس تیتو» تاجر امریکایی که در ۲۸ آوریل ۲۰۰۱ به عنوان نخستین کیهان گرد با پرداخت ۲۰ میلیون دلار به فضا سفر کرد، در زمان پرواز مداری اش ۶۰ ساله بود. او به همراه دو کیهان نورد روس به ایستگاه فضایی بین المللی سفر داشت که حدود ۸ شبانه روز طول کشید.
«گرگوری اولسن» میلیاردر دیگر امریکایی هم که در سال ۲۰۰۱ به عنوان کیهانگرد به فضا سفر کرد، موقع پرواز ۶۰ ساله بود و حدود ۱۰ شبانه روز در مدار زمین بود.
«ونس برند» در سال ۱۹۶۶ برای سفر به فضا انتخاب شد، اما برای نخستین پروازش ۹ سال صبر کرد. او در سال ۱۹۷۵ یکی از سه کیهان نورد طرح آزمایشی سایوز- آپولو بود که در جریان آن یک ناو روسی با دو کیهان نورد به سفینه سه نفره امریکایی آپولو پیوست. این کار در زمان خود یک واقعه استثنایی به شمار می رفت و نخستین پرواز بین المللی بود. هفت سال بعد، برند دومین سفر فضایی اش را با کیهان پیمای شاتل انجام داد. او بعداً موفق به انجام دو پرواز دیگر هم شد و در زمان دومین سفرش ۵۹ ساله بود. با این ماموریت «ونس برند» طول مدت اقامت فضایی اش را به بیش از یک ماه رساند.
«ژان لو کرتین» کیهان نورد فرانسوی را در بین فضانوردان غیرامریکایی- غیرروسی، می توان پیر ترین دانست. او در سال ۱۹۸۰ انتخاب شد تا در چارچوب برنامه اینترکاسموس به همراه دو فضانورد روس به ایستگاه فضایی سالیوت-۷ سفر کند. در زمان این سفر او ۴۴ ساله بود. سفر بعدی را باز هم با کیهان نوردان شوروی در سال ۱۹۸۸ انجام داد، اما آخرین پروازش در جریان پرواز شماره ۸۶ شاتل فضایی امریکا انجام شد که جمع مدت زندگی فضایی او را به بیش از ۴۳ روز رساند.
رتبه های بعدی سفر به فضا از نظر بالا بودن سن در زمان پرواز، به «والری ریومین» و «کارل هینز» با ۵۸ سال، «راجر کراوچ» و «ویلیام تورنتون» با ۵۶ سال، «کلود نیکولیه» با ۵۵ سال، «دان لیند»، «گنادی استرکالف»، «گئورگی گرچکو»، «جری راس»، «جان بلاها»، «جان فیلیپس»، «رابرت پارکر» و «اولف مربولد» با ۵۴ سال تعلق دارد. پس از آنها، «شانون لوسید» مسن ترین فضانورد زن در جهان قرار گرفته که در زمان آخرین پروازش ۵۳ سال داشت. «جان یانگ» یکی از قدیمی ترین فضانوردان ناسا هم در زمان آخرین پروازش ۲۸ نوامبر ۱۹۸۳ با شاتل فضایی، ۵۳ سال داشت. او کیهان نورد بسیار عجیبی است. وی در سال ۱۹۶۲ به عنوان فضانورد انتخاب شد. دو بار با ناو جمینی به مدار زمین پرواز کرد. یک سفر به مدار ماه داشت و در ماموریت بعدی اش به سطح این کره گام نهاد. در پنجمین سفر، فرمانده نخستین پرواز مداری کیهان پیمای شاتل بود. او سامانه های شاتل کلمبیا (همان ناوی که بعدها با انفجارش جان هفت نفر را گرفت) را در فضا آزمود و بالاخره در آخرین ماموریت، فرمانده یک گروه پنج نفره بود که بیش از ده روز در مدار بودند. او جمعاً ۳۴ روز و ۱۱ ساعت و ۳۹ دقیقه از عمرش را در فضا گذرانده است که شامل اقامتی ۷۱ ساعته بر سطح ماه می شود. از این مدت قریب به بیست ساعت آن را صرف راهپیمایی کرد و بیرون از ناو مه نشین بود.
نکته جالب توجه دیگر در مورد «جان یانگ» این است که نام او تاکنون که ۷۸ سال دارد، جزء فضانوردان فعال ناسا ثبت می شود و او که همچنان فرم بدنی و سلامتی اش را حفظ کرده، امید دارد در آینده باز هم به فضا سفر کند.

سیروس برزو

منبع : روزنامه اعتماد