شبکه اطلاع رسانی اسکاپ (ESCAP)

اسكاپ یكی از پنج كمیسیون منطقه ای سازمان ملل متحد است كه بمنظور ایجاد زمینه‌های همكاری و تفاهم در مسائل اجتماعی و اقتصادی بین كشورهای منطقه و راهنمایی و مساعدت به آنها تاسیس شده است. اسكاپ هدفهای خود را از طریق تشكیل اجلاس سالانه و كمیته هایی كه در زمینه‌های تغذیه و كشاورزی، صنایع، مسكن، تكنولوژی، محیط زیست، آبهای زیرزمینی، جمعیت، بنادر و كشتیرانی، توسعه اجتماعی، حمل و نقل، آمار، ارتباطات، جهانگردی، توسعه مناطق روستایی و همكاریهای منطقه ای فعالیت می كنند، دنبال می نماید.كمیسیون كه در آغاز اكافه (ECAFE)[۲] نامیده می شد، از سال ۱۹۷۴ به اسكاپ تغییر نام داد و فضای جغرافیایی گسترده تر و موضوعهای بیشتری را در برگرفت. اسكاپ در حال حاضر دارای ۳۵ عضو پیوسته (جمهوری اسلامی ایران هم یكی از آنها است) و ۹ عضو وابسته است. دامنه فعالیت اسكاپ از غرب به ایران، از شمال شرقی به ژاپن، از جنوب غربی به جزایر كوك، از شمال به مغولستان و از جنوب به استرالیا و زلاندنو گسترده شده است. بودجهٔ اسكاپ از طریق سهمیه ای كه كشورهای عضو، به سازمان ملل متحد می پردازند، تامین می شود. علاوه بر آن، هر ساله كشورهای عضو، پرداخت كمكهایی را بصورت داوطلبانه به اسكاپ و موسسات تابعه آن تقبل می نمایند، كه میزان آن بسته به توانایی مالی كشورها متفاوت است.طبق اساسنامه، یكی از زمینه های مهم فعالیت اسكاپ ایجاد شبكه تبادل اطلاعات اقتصادی، اجتماعی و فنی در سطح منطقه است كه با استفاده از نظام اطلاعات كتابشناختی و نظام اطلاعات آماری اسكاپ[۳] و نیز سه مركز وابسته به اسكاپ در زمینه های اطلاعات تكنولوژی، تجاری و جمعیت[۴]، از طریق كانون مركزی در بانكوك رهبری می شود.
كتابخانه اسكاپ در سال ۱۹۵۰ با ۳ نفر پرسنل و بودجه ای به میزان ۴۰۰ دلار شروع به كار نمود، در‌حالیكه امروز با بكارگیری كامپیوتر بزرگ اهدایی ژاپن و ۲۲ نفر متخصص، اطلاعات مربوط به یكصد هزار جلد كتاب و بیش از سه هزار عنوان نشریه ادواری را در اختیار استفاده كنندگان قرار می دهد.پایگاه اطلاعاتی (Data base) آن در سال ۱۹۸۳ شامل اطلاعات بیش از ۱۸۰۰۰ مدرك بوده كه تقریباً هر ماهه با اضافه شدن اطلاعات بیش از ۶۰۰ مدرك جدید، منظماً گسترش یافته است و با توانایی برقراری ارتباط پیوسته (Online) و ناپیوسته (Offline) با كامپیوتر مركزی، جهت دادن اطلاعات مورد نیاز در مورد كمیسیون، وظایف، برنامه ها و پروژه هایش بخوبی تجهیز شده است.
در اواسط سال ۱۹۸۳، كتابخانه، بعنوان كانون مركزی نظام اطلاع رسانی اسكاپ تعیین شد. این كتابخانه به دلیل كاربرد استانداردهای بین المللی كتابشناسی، توانایی بالقوه تبادل اطلاعات با نظامهای اطلاعاتی عمده در منطقه و سایر نقاط جهان را دارا است.كتابخانه با استفاده از كامپیوتر و پایگاه داده های خود انتشارات گوناگونی را برای استفاده كشورهای منطقه تهیه می نماید. كتابشناسی آسیا (Asian bibliography) شامل اطلاعاتی درباره كشورهای واقع در منطقه اقیانوسیه است، كه در نیمه هر سال منتشر می شود و برای بیش از ۵۰۰ مركز ارسال می‌گردد. كتابخانه همچنین نشریه Register of Serials را كه حاوی اطلاعاتی درباره نشریات موجود (گزارشها، سالنامه ها، راهنماها و غیره) در كتابخانه اسكاپ و كتابخانه های سازمانهای وابسته به سازمان ملل متحد در بانكوك (FAO, ILO, UNESCO) است و با استفاده از اطلاعات فهرستگان نشریات ادواری (Union List of serials) روزآمد و در نیمه هر سال منتشر می نماید.كتابخانه شامل یك بخش ویژه توسعه روستایی است كه كتابشناسی منتخب توسعه روستایی (Rural development: a select bibliography) را دو بار در سال منتشر می كند و هر سه ماه یكبار یك لیست كامپیوتری بصورت اطلاعات گزیده (SDI) در زمینه توسعه روستایی (Integrated Rural Development) انتشار می دهد. علاوه بر آن نشریات زیر نیز در زمینه موضوعات فعالیت اسكاپ توسط كتابخانه و مراكز وابسته به آن منتشر می شوند:
۱) ADOPT: Asian and Worldwide Documents on Population Topics
ماهیانه: حاوی چكیده های مقالات جدید در مورد جمعیت شناسی
۲) Asian – Pacific Population Programme News چهار بار در سال
۳) Population Headlines ماهیانه
۴) Directory of regional Demographic Research and Teaching Institutions
۵) Pacific POPIN Newsletter.– Asi
۶) Chemicals. – RISS Agro

منابع
۱. "ESCAp information system: a source of development information for the region". Agricultural information development Bulletin. Vol.۶. No. ۱ (March ۱۹۸۴) P ۲۱-۲۲.
۲. United Nations industrial Development Organization.
Acronyms and addresses of Organization. Sigles et adresses
D’organisations. Prepared for INTIB, Industrial and
Technological Information Bank by the Industrial
Information Section UNIDO Technology Programme. Vienna, UNIDO, ۱۹۸۳.
Union of International Associations, ۱۹۸۵.
۴. Encyclopedia of information systems and services. Edited by
John Schmittroth, Jr. and others. ۵th ed. Detroit, Gale, ۱۹۸۲.
[۱] - ESCAP = Economic and Social Commission for Asia and the Pacific:
كمیسیون اقتصادی ـ اجتماعی سازمان ملل متحد برای آسیا و اقیانوسیه.
[۲] - ECAFE = United Nations Economic Commission for Asia and the Far East.
كمیسیون اقتصادی سازمان ملل متحد برای آسیا و خاور دور.
[۳] - EBIS = ESCAP Bibliography Information System.
- UNESCAP/ Statistic Information System.
[۴] - ESCAP Network of Technology Information on AgroIndustries.
- ESCAP Trade Information Service.
- Population Clearing – House and Information Section
نوشته سعید دامادی (كتابدار مركز مدارك اقتصادی ـ اجتماعی و انتشارات وزارت برنامه و بودجه).

منبع : فصلنامه علوم اطلاع رسانی