بمب‌های فسفری

سلاح‌های میکروبی و شیمیایی اولین‌بار در جنگ جهانی اول به‌خصوص از طرف دولت وقت آلمان به صورت امروزی به کار برده شد و تبعات انسانی زیادی به خصوص در مناطق غیرنظامی به جا گذاشت...
پس از پایان جنگ جهانی اول پیمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی متعددی استفاده از این نوع سلاح‌ها را در جنگ محدود یا ممنوع کردند که شاید بتوان آنها را اولین پیمان‌های بین کشورها برای محدودیت‌ یا ممنوعیت استفاده از سلاح‌های غیرمتعارف دانست. از آن تاریخ با وجود محکومیت گسترده و تلاش‌های گروه‌های حقوق بشر برای منع استفاده از سلا‌ح‌های شیمیایی و میکروبی که آثار مخرب آنها حتی تا چند نسل مشاهده می‌شوند، هر چند گاه یک بار استفاده از این سلاح‌ها علیه اهداف انسانی و غیرنظامی و اختراع انواع جدید آنها خبرساز می‌شود.
آخرین حمله گسترده با سلاح شیمیایی علیه مردم غیرنظامی در جریان جنگ ایران و عراق در منطقه شلمچه بود که هزاران نفر در جریان آن کشته شدند و پرونده آن هنوز بسته نشده است. کابل ـ پزشکان افغان نسبت به مجروحان حمله هوایی اخیر آمریکا به مواضع طالبان که سوختگی‌های وسیعی روی بدن آنها دیده می‌شود ابراز نگرانی کردند. مسوولان گروه‌های دفاع از حقوق بشر معتقدند دلیل این سوختگی‌ها می‌تواند استفاده از فسفر سفید باشد.
● یک نشانه‌گذاری ساده
نظامیان آمریکایی اما توپ را به زمین مقابل می‌اندازند و طالبان را مسوول استفاده از فسفر سفید در دهکده‌های افغانستان در استان فرح که به گفته حامد کرزای ۱۲۰ تا ۱۳۰ کشته به جا گذاشت، می‌دانند. فسفر سفید نوعی ماده شیمیایی است که روی بدن قربانیان سوختگی‌های شدید و دردناک ایجاد می‌کند و طبق قراردادهای بین‌المللی استفاده از آن به عنوان سلاح ممنوع است.
بر اساس همین قراردادها می‌توان از فسفر سفید ضعیف شده برای نشانه‌گذاری هدف یا ایجاد دود برای مشخص کردن حدود صحنه‌های درگیری استفاده کرد، ولی گروه‌های مدافع حقوق بشر به دلیل ایجاد سوختگی‌ حتی برای نشانه‌گذاری در صورت استفاده در مناطق پرجمعیت هر نوع استفاده از این ماده را جزو جرایم جنگی طبقه‌بندی کرده‌اند.
پزشکانی که روستاییان مجروح حمله آمریکایی‌ها به استان فرح را معالجه کرده‌اند، می‌گویند سوختگی‌های شدیدی روی بدن قربانیان بوده که تا به حال ندیده بودند. هنوز استفاده از فسفر سفید یا ماده شیمیایی دیگری تایید نشده، ولی به هر حال این بزرگ‌ترین کشتار غیرنظامیان از سال ۲۰۰۱ زمان حمله آمریکا به افغانستان است که به سقوط طالبان در بیش از دو سوم خاک کشور منجر شد.
پس از این حمله صدها نفر از دانشجویان افغان در تظاهراتی در نزدیکی دانشگاه کابل نسبت به نقش ارتش آمریکا در کشتار افراد غیرنظامی اعتراض کردند. تلفات غیرنظامی این حمله آن قدر زیاد بود که حتی حامد کرزای را هم وادار به مداخله کرد و از نیروهای آمریکایی خواست حملات هوایی را متوقف کنند. البته با وجود تشکیل گروه‌های تحقیق مستقل افغان و یا وابسته به سازمان‌های دولتی و محکومیت افکار عمومی مردم حتی در آمریکا ظاهرا مقامات نظامی آمریکایی خیال کوتاه آمدن ندارند و مشاور امنیت ملی پرزیدنت اوباما اعلام کرده است آمریکا قصد توقف حملات نظامی را ندارد. ژنرال بازنشسته، جیمز جونز محدود کردن حملات را هم رد کرد و گفت: «با دست و پای بسته نمی‌توانیم بجنگیم.» به گفته گروه مستقل حقوق بشر افغان آنچه که نگرانی افغان‌ها را برانگیخته این است که این سوختگی‌های عجیب و گسترده به دلیل استفاده از بمب‌های فسفری باشند. تحقیقات همچنان ادامه دارند.
نادر نادری یکی از مسوولان تیم‌های تحقیق می‌گوید: «تیم‌های ما بیماران را دیده‌اند و مشغول تحقیق درباره علت به وجود آمدن این سوختگی‌ها و ارتباط آن با بمب‌های فسفری هستند. طبق اطلاعات سایت Global security.org فسفر سفید ماده‌ای قابل اشتعال است که به دلیل ایجاد سوختگی‌های شدید و دردناک استفاده از آن برای مقاصد نظامی ممنوع اعلام شده و به وسیله گلوله‌های توپ، منورها یا نارنجک دستی می‌توان آن را شلیک کرد.
ایالات متحده هیچ یک از پیمان‌های بین‌المللی منع استفاده از فسفر سفید را امضا نکرده است. آخرین بار آمریکا در جنگ فلوجه عراق از فسفر سفید استفاده کرد و اسرائیلی‌ها هم در حمله به اهداف حماس در غزه در ماه ژانویه آن را به کار بردند. کلنل جولین، سخنگوی نیروهای آمریکایی همچنان مساله استفاده بمب‌های فسفری برای اهداف انسانی را تکذیب می‌کند و می‌گوید: «آمریکایی‌ها تنها برای روشن کردن آسمان شب از این ماده استفاده کرده‌اند» و ادامه می‌دهد «قبلا هم
شبه‌نظامیان طالبان حداقل چهار مرتبه در دو سال اخیر از فسفر سفید به عنوان سلاح استفاده کرده بودند.» در مورد حمله به استان فرح هر دو طرف در مظان اتهام هستند.
● عامل زخم‌ها چیست؟
سخنگوی طالبان هنوز هیچ نظری ابراز نکرده است. پزشکان افغان می‌گویند زخم‌های مجروحان دو روستای مورد حمله در منطقه بلابلوک نمی‌توانند در نتیجه نارنجک یا انفجار مخازن گاز پروپان باشند. مسوولان ادارات سلامت و بهداشت افغانستان هم بستری شدن بیماران سوختگی با زخم‌های ناشناخته را تایید کرده‌اند.
این مسوولان اتفاق نظر دارند با وجود اینکه بارها مجروحان حمله‌های هوایی را مداوا کرده‌اند تا به حال چنین سوختگی‌هایی ندیده‌اند. قضیه این بار به صورت جدی پای مسوولان سازمان ملل متحد را هم میان کشیده است، ولی سوال اول را هنوز هیچ کس به درستی نتوانسته پاسخ دهد: «عامل این زخم‌های ناشناخته چیست؟» افغان‌ها می‌گویند در حملات اخیر هوایی آمریکا بیش از ۱۴۷ غیرنظامی کشته شده‌اند. آماری که آمریکایی‌ها آن را مبالغه‌آمیز می‌دانند.
اولین بار سوختگی یک دختر بچه ۸ ساله افغان در جریان حمله هوایی به منطقه کاپیسا گروه‌های حقوق بشر و ضدسلاح‌های شیمیایی را نسبت به ماهیت حملات نیروهای ناتو به مناطق مختلف افغانستان و استفاده از سلاح شیمیایی در این حملات آگاه کرد و نتیجه این شد که در آمریکا هم گروه‌های ضدجنگ استفاده از فسفر سفید را محکوم کردند. با توجه به برنامه پرزیدنت اوباما برای پرداختن بیشتر به جنگ افغانستان و افزایش نیروهای ۲۱ هزار نفری آمریکا به ۳۸ هزار نفر پیش‌بینی جنگ‌های خونین دیگری در افغانستان می‌شود. در هر صورت صرف‌نظر از جهت‌گیری‌های سیاسی، افغانستان به آزمایشگاه بزرگ امتحان سلاح‌ها و توان جنگی آمریکا تبدیل شده است.

مترجم: مرجان یشایائی

منبع : هفته نامه سپید