پیام‌های یک انتخاب

انتخاب اکبر هاشمی رفسنجانی، مجتهد سیاستمداری که در همه مقاطع انقلاب اسلامی، جزو کلیدی‌ترین شخصیت‌های نظام به شمار می‌رفته و می‌رود و امروز بیش از همیشه به مخالفان او اثبات شده که توان دور زدن او و آرا و اندیشه‌های وی را ندارند و در گذر از شاهراه انقلاب اسلامی، نمی‌توانند وجود و حضور عمارت بلند و پر قدمتی به نام هاشمی را نادیده بگیرند، به ویژه با پیش‌زمینه سیاسی که برای این انتخاب، برخی آگاهانه و برخی نا‌آگاهانه ایجاد کرده بودند، پیام‌های فراوانی با خود به همراه داشته است:
۱) این که اعضای مجلس خبرگان رهبری به رغم فشارها و فضاسازی‌های فراوانی که در راستای تخریب وجهه این شخصیت ارزشمند و مورد اعتماد کم‌نظیر حضرت امام (ره) در ماه‌های اخیر در صحنه سیاسی کشور، ایجاد شده بود، او را به ریاست عالی‌ترین مجلس نظام که وظیفه خطیر تعیین رهبری و نظارت بر تداوم شرایط رهبری را داراست، برگزیدند، نشان این موضوع امیدوار کننده بود که به رغم خواست و اراده برخی جریان‌های سیاسی که رندانه می‌کوشند حتی مجلس خبرگان رهبری را که مجلسی متشکل از چهره‌های بزرگ و معنوی و علمایی مشهور، متّقی و مبرّز است، هم وارد بازی‌های بی‌سرانجام سیاسی کنند، در مقاصد خود ناکام ماندند و علمای این مجلس عظیم‌الشأن نشان دادند که در تصمیمات خود، چیزی جز مصالح اسلام و نظام و مردم را در نظر نمی‌گیرند.
۲) این انتخاب در کنار رأی قاطع و معنی‌دار مردم تهران در انتخابات خبرگان به هاشمی رفسنجانی، تداعی‌گر این بود که این عالم هوشمند و دانا و زیرک، همچنان هم در عرصه حوزه‌های علمیه و هم در بین توده مردم، مقبولیت قابل توجّه و ارزشمندی دارد که حتما وی شکرگزار این مقبولیت کم‌نظیر دوجانبه است و خواهد بود و از آن برای تقویت انقلاب اسلامی همانند بیش از پنج دهه گذشته بهره خواهد گرفت.
۳) انتخاب هاشمی رفسنجانی، به رغم وجود علمای کهن و پر ریشه‌ای که در مباحث فقهی، جزو برجسته‌ترین علمای معاصر هستند، نشان داد این بزرگواران (همچنان که حضرت امام خمینی (ره) در پیامی که به «منشور روحانیت» مشهور شد، اشاره فرموده بودند) اجتهاد رایج حوزوی و تسلط صرف بر فقه اسلامی را برای هر مجتهدی، به ویژه کسی که باید در عرصه‌های اجرایی و حکومت‌داری وارد شود ـ هرچند صد در صد لازم می‌دانند ـ ولی کافی نمی‌دانند و همچنان که آن قائد عظیم‌القدر راحل، قریب به مضمون نوشته بودند، تسلط بر سیاست‌های جهانی و آشنایی با ترفند‌ها و توطئه‌های استکباری و اشراف بر اردوی دشمن و آشنایی با مسائل بین‌المللی، بخشی از مشخصه‌هایی است که در اطلاق لفظ «امجتهد» بر علما در دوره حا کمیت اسلامی، باید مورد نظر باشد.
۴) وجود اختلاف‌نظر و برداشت در مسائل گوناگون و مواردی که به اصول اسلام و نظام برنمی‌گردد، نه تنها امری طبیعی، بلکه ارزشمند است و نشان پویایی و تحرک فکری و ذهنی است که در تمام مجالس و به ویژه مجلس خبرگان رهبری که مجلسی آکنده از علمایی صاحبنظر و دانا و اندیشمند است، نه تنها نامیدکننده نیست که بسیار امیدوارکننده است.
۵) مقایسه آرای هاشمی رفسنجانی در انتخاب به عنوان نائب رئیس اول و انتخاب به عنوان رئیس مجلس خبرگان، مقایسه‌ای اشتباه و ناشی از بی‌توجهی به شئون این دو جایگاه است. در زمان حیات عالم و عارف انقلابی مرحوم حضرت آیت‌الله مشکینی (ره) به دلیل سابقه علمی و حوزوی و فقهی (‌که در بیان متواضعانه خود آیت‌الله هاشمی رفسنجانی هم در سخنان آغازین اجلاسیه خبرگان با بیان نسبت شاگرد و استادی در مباحث اخلاقی بین وی و آن مرحوم، موج می‌زد) آن مرحوم دارای جایگاه ویژه‌ای بودند که هم از نظر سنّی و هم از نظر فقهی، او را از دیگران متمایز می‌کرد. در عین حال، نظر درست وصائب قریب به اتّفاق اعضای محترم مجلس خبرگان رهبری نیز این بود که فقاهت و بعد اخلاقی و معنوی قوی وی در کنار درایت و سیاست و اشراف هاشمی رفسنجانی بر مسائل داخلی و خارجی، می‌توانست ترکیبی آرمانی برای هیئت رئیسه خبرگان باشد، در حالی که ‌هم‌اکنون بحث اجتماع این دو ویژگی‌ در وجود هاشمی مطرح بود و بدیهی است که در این عرصه، دیدگاه‌ها متفاوت باشد؛ مثلا کسانی که از نظر فقهی قدمت و ثبات بیشتری در حوزه‌ها داشته‌اند و فقاهت آنان و اجتهاد فقهی‌شان پیش و بیش از هاشمی مطرح بوده است، در این باره دیدگاه‌های دیگری، آن هم کاملا در فضایی سالم و به دور از هوای نفس و حبّ مقام، داشته باشند. با وجود این، باید به این نکته اشاره کرد که تأیید و ترجیح هاشمی بر دیگران در این عرصه نیز افتخاری بزرگ برای او به شمار می‌رود و جایگاه رفیع او را در عرصه سیاست، همدوش با حوزه فقاهت قرار می‌دهد؛ نکته‌ای که بسیاری در همدوشی آنان با هم در سه دهه گذشته شاید دچار تردید بودند، در حالی که به نظر می‌رسد فربه‌ترین پیام این انتخاب می‌تواند این نکته باشد.
۶) آنچه مسلّم است، این که به رغم همه ترفند‌ها و تبلیغات مسموم بیگانگان و گاهی شیاطینی که نه به هاشمی ارادتی دارند و نه به ولایت فقیه اعتقادی، رابطه رهبر معظّم و خردمند و مدبّر انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با ذخیره غنی انقلاب خمینی (ره) آیت‌الله هاشمی رفسنجانی تا بدان پایه است که هیچ مثل و مانندی برای آن نمی‌توان یافت. همچنان که در جمله‌ای عجیب و جالب که برخی از سیاسیون را حتّی بعضا غافلگیر کرد.
در آستانه انتخابات سال ۷۶ مقام معظم رهبری فرمودند: «برای شخص من هیچ‌کس هاشمی نمی‌شود» و این نشان اوج اعتماد و عواطف معظم له به جناب هاشمی بود که در زمان حیات حضرت امام (ره) هم جلوه‌های روشنی از این تعلّق خاطر خاص آن پیر سفر کرده به این یار همیشگی و توانای انقلاب و رهبری به فراوانی در چشم می‌آمد.
امید است که این انتخاب هوشمندانه در کنار اقدامات مدبرانه این شیخ شجاع و سیاستمدار و فقیه برای رسیدن به آرمان‌های فاخر امام راحل و شهدای سرافراز و منویات رهبری معظم انقلاب، موجب برکت باشد. انشاءالله

دکتر علیرضا مخبر دزفولی