راهبرد بین المللی تحقیق و توسعه نانوتکنولوژی

راهبرد بین المللی تحقیق و توسعهٔ نانوتكنولوژی
نویسنده: M.C. Roco ، مشـــاور ارشـــد نانــوتكنولــوژی بنیــاد ملــی علوم و رئیـس كمیتـهٔ فرعـی علـوم، مهندسی و فنـاوری نانـو، وابستـه بـه شورای ملی علوم و فناوری آمریكا مستقر در ریاست جمهور
· این فناوری پتانسیل بهبود كارآیی انسان، توسعهٔ پایدار مواد، آب، انرژی و غـذا، محافظت از باكتریها و ویروسهای ناشناخته و حتی كاهش عوامل بههم زدن نظم عمومی را دارد.
· توسعهٔ این عرصه، پیششرطی برای پیشرفت سایر فناوریهای كلیدی ازجمله بیوتكنولوژی و انقلاب دیجیتال میباشد.
· تقریبا" هیچ حوزهٔ مهمی از شبكهٔ تحقیق و توسعهٔ مقیاس نانو دستنخورده باقی نماندهاست.
· دیگر این سؤال مطرح نیست كه آیا نانوتكنولوژی توسعه مییابد یا خیر؛ بلكه این سؤال مطرح است كه چه كسی در هر عرصه، پیشتاز خواهدبود؟
· انتظار میرود در ۱۰ الی ۱۵ سال آینده بهخاطر نانوتكنولوژی، تغییرات چشمگیر علمی، فناوری و اجتماعی ایجاد شود.
· تخمین زده شدهاست كه تولیدات نانوتكنولوژی در ۱۰ الی ۱۵ سال آینده به یك تریلیون دلار برسد. اگر تصور كنیم حداكثر برای تولید ۵/۰ میلیون دلار نیاز به یك متخصص باشد، پیشبینی میشود ۲ میلیون نفر مورد نیاز باشد.
· بهنظر میرسد دانش فنی و محصولات نانوتكنولوژی در همین برههٔ زمانی (۱۰ – ۱۵ سال آینده)، رفتهرفته به زندگی روزانهٔ ما وارد شود. این زمان، زمان نسبتاً كوتاهی است؛ اگر آن را با فناوری اطلاعات مقایسه كنیم.
· موضوع «از دستندادن قطار فعلی» در شركتهای بزرگ و بعضی كشورها مطرح شدهاست. «قطار رفته» به فرصتهای اخیر در عرصههایی چون ژنتیك، بیوتكنولوژی و فناوری اطلاعات اشاره دارد.
· همیاری میان حوزههای همگرا، نقش مؤثری در تولد و رشد فناوریهای جدید ایفاء میكند. بهنظر میرسد این همگرایی از مقیاس مولكولی در حال شروعشدن است.
· تشخیص اینكه نانوعلم و نانوتكنولوژی روندی كلیدی در علم و فناوری قرن بیستویكم است، در سالهای ۱۹۹۷ و ۱۹۹۸ اتفاق افتاد.
· كلینتون رئیسجمهور وقت آمریكا، اولین برنامهٔ ملی نانوتكنولوژی را با مشاركت دستگاههای كلیدی دولت، بخش خصوصی و دانشگاه در ژانویهٔ ۲۰۰۰ اعلام نمود. این برنامه محرك فعالیتهای دیگر كشورها شد.
· در سال ۲۰۰۱، تقریبا" همهٔ كشورهای توسعهیافته، برنامههای ملی خود را داشتند و یا در شروع آن بودند.
· چندین كشور، استفاده از دفاتر هماهنگكنندهٔ ملی را مشابه شورای ملی علوم و فناوری آمریكا، اقتباس نمودند.
· در سال ۲۰۰۱ بیشتر از ۳۰ كشور در عرصهٔ نانوتكنولوژی در سطح ملی دارای فعالیتها یا برنامه هستند.
· سرمایهگذاریهای دولتی در علوم و فناوری نانو بین سالهای ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۱، بیشتر از ۳ برابر شده است.
· در آسیا، برنامههای درحال رشدی در ژاپن، چین، كرهٔ جنوبی، تایوان و سنگاپور وجود دارد.
· در این زمینه، فعالیتها و توافقنامههای مهم بینالمللی افزایش یافتهاند. بعنوان مثال موافقتنامههایی بین بنیاد ملی علوم آمریكا و اتحادیهٔ اروپا، APEC ، روسیه و چین و همچنین ایالتهای نیویورك آمریكا و كبك كانادا امضاء شدهاست.
· از بین فرصتهای بسیار گستردهٔ تحقیق و توسعه، كشورهای مختلف با توجه به تجربه و نیازهایشان، حوزههایی را برای توسعه انتخاب نمودهاند.
· یك چالش اصلی برای پیشرفت نانوتكنولوژی، آموزش و تعلیم نسل جدید نیروهای كار ماهر با گرایش چندرشتهای میباشد.
· چالشهای علمی و فنی مشتركی نیز وجود دارد كه به دلیل اهداف بزرگ انسانی مورد توجه همه قرار میگیرند.
· انتظار میرود پروژه های تحقیق و توسعهٔ مشترك بینالمللی در سالهای آینده افزایش یابند.
· نانوتكنولوژی با دیگر حوزههای تحقیقات دارای وجوه مشتركی میباشد، نه اینكه جایگزین آنها باشد.
· همچنانكه محققان منفرد و گروههای كوچكتر تحقیقاتی، بخش زیادی از تحقیق و توسعهٔ مقیاس نانو را انجام میدهند، مراكز تحقیقاتی بزرگتر نقشی اساسی در توسعهٔ موضوعات مهم و ایجاد مشاركتها ایفاء میكنند. این مراكز، همگرایی بلندمدت، فعالیت بین رشتهای و همچنین فرصتی برای گردهمآمدن افرادی با تجربیات و ابزارهای مختلف مورد نیاز توسعهٔ نانوتكنولوژی را فراهم میآورند.
· بخش اعظم مراكز مهم نانوتكنولوژی در سراسر جهان در یك سال اخیر تأسیس شدهاست.
· علاوه بر انقلاب دیجیتال و زیستشناسی جدید، نانوتكنولوژی بعنوان یك روند كلیدی علم و فناوری در دهههای آینده مورد توجه قرار گرفتهاست. در این حوزه، اكتشافات بیشتری نسبت به دو حوزهٔ دیگر اتفاق میافتد.
· فناوریهای نانو، بیو و اطلاعات با همیاری بزرگی با دیگر علوم رشد خواهندكرد. همگرایی علوم در جهان نانو خواهدبود.
· تحقیق و توسعهٔ علوم و مهندسی مقیاس نانو عمدتاً در مرحلهٔ پیشرقابتی است. همكاری بینالمللی در تحقیقات بنیادی، چالشهای فنی بلندمدت، علم اندازهگیری، آموزش و مطالعهٔ اثرات اجتماعی این فناوری، نقش مهمی در تكوین و رشد این عرصه خواهدداشت.
· مقیاس نانو پتانسیل تبدیلشدن به كارآمدترین مقیاس طولی ساخت و تولید را دارد. صنعت و گروههای تجاری دریافتهاند كه نانوتكنولوژی، باعث تغییر ذهنیت عمومی (Paradigm Shift) در اقتصاد میشود

نویسنده :
M.C Roco

منبع : ستاد ویژه توسعه فناوری نانو