سیری در اندیشه سیاسی و اجتماعی علامه محمد تقی جعفری

علامه محمد تقی جعفری یکی از اندیشمندان، فلاسفه و عرفای معاصر اسلامی و ایرانی است که در طی نیم قرن اخیر، تلاش‌های علمی و دیدگاه‌های مختلف ایشان، آشنای اهل معرفت بوده است. از آنجایی که علامه در حوزه‌های مختلف علمی و معرفتی صاحب‌نظر بوده و آثار قابل تحسینی نیز از خود به جای گذارده‌اند، لذا افراد بسیاری نیز (بخصوص بعد از درگذشت ایشان) به تبیین و تشریح نظرات عرفانی، فلسفی و فقهی و.. ایشان پرداخته‌اند. این تحقیق نیز در حد توان خود، به تبیین نظرات و دیدگاه‌های اجتماعی و سیاسی آن بزرگوار می‌پردازد، شایان ذکر است محور بحث این تحقیق بر اساس دو سوال مطروحه درباره‌ اندیشه‌های علامه و به تبع آن بر اساس دو پیش‌فرض، یا به عبارتی مناسب‌تر، فرضیه استوار است که عبارتند از:
سوال اول: اینکه آیا علامه جعفری دارای اندیشه سیاسی می‌باشند؟
سوال دوم: چهارچوب و جهت‌گیری اندیشه‌های سیاسی علامه چگونه است؟
در پاسخ به سوالات مذکور، فرضیات زیر مطرح گردیده‌اند:
فرضیه‌ اول: علامه جعفری دارای اندیشه سیاسی می‌باشند.
فرضیه‌دوم: اندیشه سیاسی علامه جعفری بر اساس مبانی فلسفی ایشان و با تلفیق شرع و عقل (در چارچوب نظریه‌ حیات معقول) شکل می‌گیرد و منتقد اندیشه‌های سیاسی مادی‌گرایانه غربی است.
با توجه به گستردگی و جامعیت اندیشه‌های علامه جعفری، این تحقیق ادعای آن را ندارد که بتواند تمامی عرصه‌های فکری علامه را هرچند از منظر اندیشه‌های سیاسی، بی کم و کاست مورد بررسی قرار داده و تشریح نماید. لذا چنانچه گفته شد، فرضیه‌های فوق الذکر تشکیل‌دهنده‌ی فرآیند این تحقیق است.
این تحقیق از نظر ساختاربندی مطالب خود، از چهار فصل تشکیل شده است که عبارتند از:
۱) فصل اول: در این فصل به زندگی علامه از تولد تا درگذشت ایشان و همچنین تحصیلات ایشان در ایران و نجف و دوران تحقیق و پژوهشهای علمی ایشان پرداخته شده است. همچنین در بخش دیگر این فصل به عرصه‌ها و حوزه‌های فعالیت علمی علامه اشاره گردیده است.
۲) فصل دوم: در این فصل به مبانی نظری و پایه‌های فلسفی اندیشه علامه اشاره گردیده است. در واقع مطالب این فصل پایه‌های نظری علامه را در سایر حوزه‌ها تشکیل می‌دهد.
۳) فصل سوم: در این فصل به طرح دیدگاه‌های علامه در مسائل سیاسی از دیدگاه اسلام و غرب و تفاوت‌ها و تمایز میان آنها، به همراه تعاریف خود علامه از سیاست و توابع آن پرداخته شده است.
۴) فصل چهارم: در این فصل از تحقیق به نظرات اجتماعی ایشان در مسائل روز و مبتلا به جامعه اسلامی اشاره شده است.

تالیف: اسماعیلپورجعفر

منبع : روزنامه رسالت