شنبه, ۱۳ بهمن, ۱۴۰۳ / 1 February, 2025
مجله ویستا
مونوریل؛ راه بی آغاز
تردد بیش از سه میلیون دستگاه خودرو در خیابانها و بزرگراهها، افزایش ساعات اوج ترافیك، ضعف سیستم ناوگان حمل و نقل عمومی تهران، كمبود اتوبوس و تاكسی و عدم توسعه خطوط مترو در تمام نقاط، همگی دست به دست یكدیگر دادهاند تا هر روز بیش از گذشته بر مشكلات تردد شهروندان تهرانی افزوده شود.
در این راه، طرح به كارگیری سیستمهای حمل و نقل عمومی در كلانشهر تهران همچون مترو، مونوریل، تراموا و... همواره مطرح میشود اما آنچه مهم است این است كه آیا سایر سیستمهای حمل و نقل عمومی كه به عنوان راهكارهای موازی برای بهبود وضعیت ترافیك سردرگم و كلافهكننده تهران پیشنهاد میشود، قابلیت اجرا و سرمایهگذاری زودبازده را خواهد داشت یا خیر؟
● مونوریل؛ منسوخ در هالیوود!
برخی از وسایل نقلیه عمومی مطرح به عنوان گزینههای موازی در كنار مترو، اتوبوس و تاكسی برای كلانشهر تهران در سایر كلانشهرهای دنیا نیز مطرح شده و آزمایش خود را در بیست تا سی سال گذشته در بسیاری از كشورهای پیشرفته دنیا پس دادهاند و هماكنون روشی منسوخ به شمار میآیند.
بسیاری از كارشناسان، امروزه، مونوریل را فاقد كاركرد ترانزیتی و مسافربری دانسته و این وسیله را بیشتر دارای جنبههای تزئینی و تفریحی میدانند، با این حال یك كارشناس مدیریت امور ترافیك، به این نیز بسنده نمیكند و میگوید:
اگر مدافعان وسایل حمل و نقلی نظیر مونوریل مخالفان را به بیاطلاعی، بیتجربگی و عدم سفر به كلانشهرهای دنیا متهم میكنند، بسیاری از فیلمهای هالیوودی، غربی و حتی آسیایی شاهد و مدرك خوبی برای نشان دادن این موضوع است كه برخلاف دهه هفتاد و هشتاد میلادی كه بعضا در برخی فیلمهایی كه شاهد تصاویری از مونوریل در خیابانهای منهتن، نیویورك، واشنگتن و... بودیم، از اوایل دهه نود تاكنون دیگر اثری از همین معدود صحنهها نیز به چشم نمیخورد. انگار، این وسیله گرانقیمت، ارزشهای ظاهری و تفریحی خود را نیز از دست داده است.
● مونوریل در تهران
در همین راستا اولین زمزمههای اجرای پروژه مونوریل در شهر ما نیز برای نخستین بار هشت سال پیش شنیده شد كه به مرور زمان و پس از تغییر و تحولات شهرداری در آن دوره در پیچوخم زمان به دست فراموشی سپرده شد.
حدود چهار سال پیش طرح مونوریل بار دیگر مطرح شد كه حتی در این دوره منطقه صادقیه به عنوان پایلوت اجرای طرح، انتخاب و از سوی مدیر عامل و مسئولان حوزه حمل و نقل و ترافیك شهرداری وقت اعلام شد و پایههای مونوریل نیز در مسیر صادقیه تا آزادی به زمین زده شد.
این در حالی بود كه به گفته مسئولان حوزه حمل و نقل و ترافیك شهرداری وقت براساس پیشبینیها، شهروندان تهرانی ظرف مدت دو سال میتوانستند مسیر صادقیه تا آزادی را با مونوریل طی كنند.
در حالی كه شهروندان تهرانی خود را به استفاده از مونوریل دلخوش كرده بودند با برگزیده شدن محمود احمدینژاد به ریاستجمهوری و زمزمه مطرح شدن گزینههای مختلف برای تصدی شهرداری تهران، بار دیگر عملیات اجرایی پروژه متوقف شد. پس از انتخاب محمدباقر قالیباف به عنوان شهردار تهران، وی بر ضرورت كارشناسی و بررسی بیشتر این طرح از سوی كارشناسان و متخصصان حوزه ترافیك تاكید كرد و گفت: تا زمان روشن شدن ابعاد دقیق این طرح و اینكه آیا اجرای چنین طرحی در تهران توجیه اقتصادی خواهد داشت یا خیر باید بیشتر صبر كرد.
● مخالفت شهردار جدید با مونوریل
قالیباف در عین حال تاكید كرد كه در زمان ورودش به شهرداری این پروژه متوقف بوده است و شهردار دستوری مبنی بر توقف این طرح صادر نكرده است.
شهردار تهران اظهار داشت: با توجه به حجم انبوه مسافرانی كه توسط مترو جابجا میشوند، پیشنهاد دادیم صد و پنجاه میلیون دلاری كه برای اجرای طرح مونوریل در نظر گرفته شده را به مترو اختصاص دهد تا مردم به راحتی بتوانند از آن استفاده كنند.
قالیباف افزود: اگر به همه منابع حمل و نقل و آماری كه امروز در دنیا از استفادهكنندگان مونوریل وجود دارد، نگاه كنیم، متوجه میشویم كه مونوریل در زمینه حمل و نقل قابل قیاس با مترو نیست.
شهردار تهران تاكید كرد: به جرات میتوان گفت كه همه كارشناسان اعتقاد دارند میدان صادقیه، مسیر مناسبی برای آغاز كار مونوریل نیست و اگر قرار است از مونوریل استفاده كنیم، ابتدا باید كار كارشناسی و تخصصی در مورد طول و محل خط انجام شود و به نظر من حتما مشكلی در كاربوده كه در گذشته هم این طرح آغاز نشده است. من كه این طرح را آغاز نكردهام، وقتی آمدم متوقف بود، امروز هم متوقف است.
● پنج خط مونوریل برای تهران
مخالفت صریح شهردار پایتخت با احداث مونوریل درحالی بیان میشود كه دولت ظاهرا عزم خود را جزم كرده تا مونوریل را در تهران راهاندازی كند، موضوعی كه رییس دولت نهم در زمان صدارت شهرداری تهران ایده آن را مطرح كرد و در طول دوران ریاستجمهوری نیز آن را پیگیری كرده است.
نكته جالب آنكه علیرغم مخالفت مسئول اول شهر تهران با راهاندازی مونوریل و تاكید بر لزوم تكمیل <مترو>، رییس سازمان شهرداریهای كشور گفت: تا سه سال آینده پنج خط ترنهوایی <مونوریل> در تهران احداث خواهد شد.
سیدمهدی هاشمی، اظهار داشت: موضوع احداث قطار هوایی در تهران با هماهنگی شهرداری و شورای شهر به نتیجه قطعی رسیده است.
وی بااشاره به توزیع اعتبار ۱۶۸ میلیارد تومانی جهت راهاندازی و توسعه خطوط ریلی تهران گفت: از این مبلغ پنجاه میلیارد تومان از محل متمم بودجه سال ۸۵ اختصاص داده شده و ۱۱۸ میلیارد تومان باقی مانده نیز در سال ۸۶ اختصاص مییابد.
● ابعاد تازه مونوریل
سرانجام پس از بررسی مجدد و مطالعات كارشناسی، پروژه مونوریل در تهران از سوی كارشناسان و متخصصان حوزه حمل و نقل و ترافیك شهرداری تهران ابعاد تازهای از این پروژه مشخص شد...بررسیهای منتشر شده نشان میدهد كه مسیر پیشنهادی برای اجرای آزمایشی پروژه مونوریل در تهران از صادقیه تا آزادی از نظر ترافیكی توجیه نداشته و مسیر انتخابی تاثیر چندانی در بهبود و روانی بار ترافیك پایتخت نخواهد داشت، همچنین اجرای این پروژه بسیار زمانبر و به دلیل اینكه جزو پروژههای سنگین حمل و نقل ریلی به شمار میرود بسیار هزینهبر است.
به طوریكه مسئولان حوزه ترافیك شهرداری تهران معتقد هستند در صورتی كه بودجه ۱۵۰ میلیون دلاری پروژه مونوریل كه از طریق تبصره ۱۳ به این بخش تخصیص داده شده به سیستم حمل و نقل عمومی برسد میتوان تحولی عظیم در ساماندهی بهبود ترافیك كلانشهر تهران و توسعه حمل و نقل عمومی ایجاد كرد.
این در حالی است كه به اعتقاد محسن هاشمی، مدیر عامل شركت متروی تهران اگر بودجهای كه در حال حاضر از طریق تبصره ۱۳ به احداث مونوریل در تهران تخصیص داده شده به تكمیل و توسعه خطوط در دست احداث مترو و ساخت خطوط جدید مترو اختصاص یابد، میتوان در مدت زمان بسیار كمتری بازده بیشتری را از پروژهای مانند مترو كه در حال حاضر نیز با استقبال چشمگیری از سوی شهروندان تهرانی مواجه بوده و برای استفاده همه اقشار جامعه امكانپذیر است، شاهد بود.
● مونوریل آری یا نه؟
آنچه موافقان اجرای طرح مونوریل را به طرفداری از این پروژه برمیانگیزد، اعتقاد آنها بر سرعت، سهولت اجرای طرح، هزینه نسبتا پایین در مرحله اجرا، عدم برخورد با خیابانهای موجود و ترافیك كنونی، قابلیت عبور مناسب از موانع، عدم آلودگی هوا و اشغال حداقل فضا و نیز مقاومت مناسب در مقابل زلزله است، آنچه مسلم است ظاهر این توجیهات را عقلانی و منطقی میتوان یافت اما اگر این پروژه با دید كارشناسانه مورد بررسی قرار گیرد به راحتی میتوان دریافت كه چرا طرحی همچون مونوریل در كلانشهری مانند تهران توجیهپذیری اجرایی ندارد. برخی از این دلایل بدین شرح است.
۱) كمبود فضای كافی برای جابهجایی مسافران حدود پنج هزار نفر در ساعت.
۲) عدم استفاده به عنوان خطوط اصلی حمل و نقل در دنیا و صرفا جهت جابهجایی از ایستگاههای اصلی مترو به دیگر نقاط خطوط منتج به فرودگاه.
۳) طرح در دنیا منسوخ شده است، تولید تجهیزات مرتبط، بسیار گران و عدم تولید یا كمبود موارد لازم را به دنبال دارد.
۴) مونوریل در دنیا وسیله لوكس حمل و نقل شهری نامیده میشود و در تهران با توجه به پایین بودن سرانه درآمد، كاربرد این وسیله را خالی از اشكال نمیتوان یافت.
۵) با توجه به زلزلهخیز بودن تهران و پروژهای چون مونوریل با پایههای ستونی در زمین و حركت روی هوا در مقایسه با مترو كه یكی از امنترین مكانها در دنیا به هنگام وقوع زلزله است استفاده از آن را چندان تضمین شده نمیتوان یافت.
۶) نیاز به تجهیزات و ساخت پایهها به صورت مجزا و استفاده از سوزنهای گرانقیمت در یك سری از سازهها هزینههای خاص خود را میطلبد.
۷) بالا بودن مصرف انرژی به دلیل نیاز به سیستم خنككننده نیتروژنی در لاستیكهای مونوریل.
۸) نیاز به استفاده از لاستیكهایی كه به گفته كارشناسان غیر از آلودگی محیط زیست، استهلاك بالا و هزینه خرید مجدد دارند.
۹) هزینه بالای نگهداری و تجهیزات این سیستم نسبت به سایر سیستمهای حمل و نقل شهری.
۱۰) تعداد چرخهای زیاد و پرسروصدا و سنگینی وزن مونوریل روی تیرها با توجه به این نكته كه هر واگن بیست تن وزن دارد خود دردسری دیگر در این پروژه محسوب میشود.
۱۱) گران بودن هزینه بلیت این وسیله با توجه به كوتاه بودن مسیرها و البته توجیهپذیر بودن قیمت نسبت به هزینههای بالا در نگهداری.با توجه به موارد فوق به راحتی میتوان دریافت كه چرا كارشناسان و دستاندركاران حوزه حمل و نقل شهری تهران اجرای این طرح را برای كلانشهری با ویژگیهای تهران منطقی ندانسته و همچنان بر عدم قابلیت اجرای این طرح تاكید دارند.
این در حالی است كه در مقایسه ساده سیستمهای حمل و نقل شهری در جهان این حقیقت آشكار میشود كه از هر ده هزار كیلومتر خط قطار شهری كه در تمام دنیا در حال ساخت است، فقط دویست كیلومتر آن به مونوریل اختصاص دارد.
● تهران بیشتر از مونوریل نیازمند تكمیل مترو
مترو یك پروژه نیمه تمام در تهران است كه هنوز بسیاری از خطوط آن به دلیل كمبود اعتبارات یا راهاندازی نشده یا به ظرفیت و استعداد نهایی خود نرسیده است.
مدیرعامل سازمان حمل و نقل و ترافیك تهران، با بیان اینكه هیچكس یك پروژه نیمهتمام و بسیار سودمند كه روی زمین مانده است را رها نمیكند تا اعتبارات را صرف پروژههای غیركارشناسی كند، معتقد است: هنوز مطالعات روی طرح مونوریل تهران تمام نشده و مطالعات به درجهای نرسیده كه بتوان با قطعیت به تاثیرگذاری مونوریل در ترافیك و بهبود حمل و نقل تهران امیدوار بود.
دكتر محمود صفارزاده با توجه به هزینه بالای احداث مونوریل و مشكلات اجرایی آن میگوید: تاثیرگذاری مونوریل در كاهشبار ترافیك تهران و لزوم احداث آن هنوز در هالهای از ابهام قرار دارد و باید بودجه مورد نیاز آن با نوع بهرهبرداری و كارآمدی آن سنجیده شود در غیر این صورت اختصاص بودجه به آن اصلا منطقی نیست.
وی با اشاره به اظهارات مدیر عامل مترو كه چند روز پیش از گسترش بحران مالی در شركت مترو ابراز نگرانی كرده بود، تاكید میكند: تهران نیازمند خطوط حمل و نقل سریع و پر بازده است و ارائه طرحهای پرهزینه و كارشناسی نشده و اختصاص بودجه كلان به آن چندان منطقی نیست در حالی كه سیستمهای آزموده شده و توانمندی مانند مترو هماكنون از كمبود بودجه در عذاب هستند و گسترش آنها متناسب با نیازهای شهر نیست.
صفارزاده در ادامه، سرعت بخشیدن به احداث مترو و بهكارگیری اتوبوس بیشتر در تهران را از راهكارهای زودبازده و تاثیرگذار عنوان كرد و معتقد است: اتوبوس خیلی سریعتر در ترافیك تهران كه در حال حاضر به یك گره پیچیده تبدیل شده، تاثیرگذار است و این حالی است كه تهران به علت نبود اعتبارات لازم با كمبود شدید اتوبوس مواجه است.
وی با اعلام اینكه بیشك دولت خود نیز میداند كه طرح احداث مونوریل هنوز مراحل كارشناسی را طی نكرده و نیازمند بحث و بررسی بیشتر است، تصریح میكند: اینكه چرا دولت با بیتوجهی به سیستمهای بسیار كارآمدتر حمل و نقل ۱۵۰ میلیارد تومان بودجه به احداث مونوریل اختصاص داده، سئوالی است كه باید از خود دولتمردان پرسید.
● احداث مونوریل منوط به مجوز شورای شهر
در حالی كه رییس سازمان شهرداریها خبر از ساخت پنج خط مونوریل در تهران از سوی دولت داده است، رییس شورای شهر تهران گفت: احداث مونوریل منوط به مجوز شورای شهر است، مطالعات مونوریل در یك كمیته تخصصی در حال بررسی است كه نتیجه آن تا دو هفته دیگر اعلام میشود.
مهدی چمران با اعلام اینكه احداث مونوریل بعد از اعلام نظر كمیته تخصصی نیازمند تصویب شورای شهر تهران است، گفت: مجوز كلی این طرح باید از سوی شورای شهر تهران صادر شود.
رییس شورای شهر تهران در خصوص موضعگیری چند عضو شورای شهر تهران در این زمینه افزود: در جلسه بررسی این موضوع كه با معاون وزیر كشور و رییس شورای عالی ترافیك به همراه معاون شهرداری تهران در این زمینه داشتیم من نیز از طرف شورا حاضر بودم كه دوستان در شورای شهر از این قضیه بیاطلاع بودند.
وی در ادامه، با عنوان این مطلب كه مونوریل از طریق اعتبارات تبصره ۱۳ ساخته خواهد شد، تاكید كرد: شهرداری در این زمینه اعتباری اختصاص نخواهد داد و این پروژهها در صورت تایید از اعتبارات مصوب تبصره ۱۳ ساخته خواهد شد.
چمران با بیان اینكه شركت مترو در مطالعاتی كه توسط شركت فرانسوی سیسرا چندین كریدور مونوریل را در نظر گرفته است، تصریح كرد: مطالعات اولیه روی این كرویدورها در حال انجام است كه دو خط آن مشخص شده و سه خط دیگر در حال بررسی است.
● دلالبازی در پروژه مونوریل!
حسن بیادی، نایب رییس شورای شهر تهران از نقش دلالان اقتصادی در پروژه احداث مونوریل تهران خبر داد و خواستار توجه مسئولان و نهادهای ذیربط به نقش این دلالان و برخی مدعیان ساخت مونوریل شد.
وی با اشاره به <تجربه تلخ و غلط احداث مونوریل صادقیه> كه اجرای آن بدون مطالعه آغاز شد، افزود: مسئولان باید متوجه دلالبازی و مدیریت سوء برخی مدعیان ساخت مونوریل باشند.
حسن بیادی همچنین با اعلام موافقت خود با احداث مونوریل در تهران به شرط انجام مطالعات كافی و هماهنگی آن با طرح جامع ترافیك پایتخت خبر داد و در عین حال پیشنهاد كرد تا در صورت قطعی شدن این پروژه عملیات مربوط به آن برعهده شركت قطار شهری تهران (مترو) قرار بگیرد.
وی با ابراز تعجب از سخنان برخی افراد مبنی بر اینكه <احداث مونوریل تهران در طول دو سال پایان مییابد> تصریح كرد: با توجه به تجربه دنیا و تكنولوژیهای موجود در این زمینه، آنهایی كه این ادعا را میكنند نه تجربه فعالیت در زمینه مترو را دارند و نه فعالیت در حوزه صنعت یا خطوط ریلی.بیادی در توضیح این مسئله گفت: برخی، خطوط مونوریل را شبكهای میبینند در صورتی كه مونوریل باید به صورت تكمیلی و در مناطقی كه وسایل حمل و نقل عمومی شهری پاسخگو نیست و گرههای ترافیكی وجود دارد، احداث شود.وی با اشاره به سخنان برخی مسئولان تاكید كرد: ادعای افراد چیزی را ثابت نمیكند، آنهایی كه میگویند احداث مونوریل تنها دو سال طول میكشد و هزینه آن نصف هزینه ساخت مترو است، بیتجربه هستند زیرا اگر قرار باشد در احداث مونوریل از تجربه صاحبان تكنولوژی آن استفاده شود، باید به نظرات آنها در این خصوص كه با نظرات برخی مسئولان در تناقض است هم توجه كرد.نایب رییس شورای شهر تهران در عین حال پیشبینی كرد كه در صورت انجام مطالعات كافی و موافقت نهادهای ذیربط، طرح احداث مونوریل پایتخت در سال ۸۶ آغاز شود.
● هزینهها و قراردادها
پروژه مونوریل همواره یكی از اختلافات اصلی تیم محمود احمدینژاد با كارشناسان شهری بوده است. حامیان دولت احداث مونوریل را یكی از ضروریات تهران و از ابتكارات مهم خود میدانند حال آن كه كارشناسان معتقدند اولویت در تهران با <مترو> است و مونوریل بیشتر اقدامی تبلیغاتی است تا كارشناسی و ضروری.
همین كارشناسان تاكید میكنند كه اختلاف حامیان دولت با اكبر هاشمی رفسنجانی باعث شده حمایتهای لازم از مترو كه تاسیس و اداره آن یكی از نقاط مثبت كارنامه كاری نزدیكان هاشمی رفسنجانی است به عمل نیاید و جایگزینهایی ولو غیر كارشناسی و كمبازده مطرح شود.
طرح احداث مونوریل در زمانی كه محمود احمدینژاد شهردار تهران بود مطرح و با فشار او توسط شورای شهر نیز تصویب شد. این طرح در ابتدا همانند بسیاری از تصمیمات احمدینژاد از سوی سایتهای موسوم به <حامی دولت> به عنوان یك شاهكار و انقلاب! معرفی شد اما سرانجام نیمهتمام ماند و صرفا هزینههای غیرقابل دفاعی را بر پیكره تهران تحمیل كرد. گفته میشود در دوران پس از محمود احمدینژاد، قالیباف تاكید كرده است كه طرح مونوریل كارشناسی نبوده و مطالعات دقیق روی آن انجام نگرفته است.
همچنین گفته میشود قرارداد مونوریل با شركتی بسته شده كه برای ساختن ویلچر تاسیس شده است. این شركت خود را به عنوان نماینده یك شركت مالزیایی معرفی كرده است حال آن كه شركت مزبور در نامهای خطاب به احمدینژاد نوشته است هیچ نمایندهای در تهران ندارد.
از سوی دیگر، براساس آخرین اطلاعات به دست آمده، مسئولان مربوطه قرار داد منعقده با سرمایهگذار مالزیایی را لغو كرده و با شركتهای آلمانی در حال مذاكره و انعقاد قرارداد هستند.
گزارشها، حاكی است كه به زودی گزارش اولیه این وضعیت به شورای شهر تهران ارسال خواهد شد.
● كارشناس زبده مونوریل
در هر حال، با وجود انتقادات گسترده از سوی شهردای تهران، دولت در مورد مونوریل حرف خود را میزند و كار خود را پیش میبرد.
سخنگوی دولت، خاطرنشان میكند: در مورد بحث مونوریل، كارشناسیهای لازم صورت گرفته است. البته عدهای میآیند و میگویند كه این بحث كارشناسی نیست ولی من باید بگویم یكی از كارشناسان زبده در این زمینه خود رییسجمهور هستند چرا كه رییسجمهور دارای دكترای حمل و نقل و استاد دانشگاه علم و صنعت در این زمینه است و خود در این رشته دارای تخصصهای لازم است در ضمن باید گفت كه این مسئله مربوط به اراده یك شخص نیست بلكه دارای پشتوانه علمی است و در مورد آن كار كارشناسی و علمی صورت گرفته است.
● مسئولان حل ترافیك تهران
چه شخصیتهای حقیقی یا حقوقی مسئول حل ترافیك تهران هستند؟چگونه معضل ترافیك شهر تهران از طریق شورای عالی ترافیك تهران با معاونت ترافیك شهرداریها قابل حل است؟!
یكی از مهمترین مشكلات در سطح مدیریت شهری عدم شفافیت اختیارات و مسئولیتهاست. بهگونهای كه مردم بدانند اختیار نهایی در دست چه كسی است و چگونه افكار عمومی از آن شخص حقیقی یا حقوقی بازخواست كنند؟!
زمان میگذرد و مدیران عوض میشوند ولی هیچگاه مدیر كارآمد از مدیر نالایق بازشناسی نمیشود و همواره كارهای صالحان و طالحان مخلوط میشود و صحیح و سقیم از یكدیگر بازشناسی نمیشود.
مردم میخواهند مسئولان حل ترافیك تهران را بشناسند و از آنها توضیح بخواهند كه چرا مترو از منوریل بهتر است یا اینكه چرا منوریل از مترو بهتر است؟ آیا اختلافنظرهای شخصی و سلیقهای دلیل موجهی است كه با مردم معامله و كشمكش شود؟ مدیران اجرایی خدمتگزار مردم هستند باید ابتدا قلمروی قدرت و اختیارات آنها شناخته شود و سپس در ظرف زمان تعریف شده انجام مسئولیتهای آنها با دید منصفانه به نقد كشانده شود تا در اثر تضاربآرا رای صواب مردم درباره آنها مشخص شود؛ همیشه در ابهام و تیرگی حق، گم و پایمال میشود.
حق مردم تهران داشتن ترافیك روان است نه اینكه ساعتها در ترافیك كور عمرشان تلف شود. به راستی چه شخص یا اشخاص حقیقی یا حقوقی مسئول اتلاف عمر مردم در خیابانهای پر دودودم شد تهران هستند؟!
محمد نظری
منبع : مجله خانواده سبز
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست