پرورش آبزیان فرصتی مناسب برای جذب سرمایه سازان ملی

امروزه پرورش انواع آبزیان نه تنها از بعد اشتغال و معیشتی مطرح است بلكه علاوه بر سایرمزایای نسبی كه برای آن برشمرده شده است بعنوان یك بنگاه اقتصادی و واحد تولیدی كه بتواند كالای تجاری قابل عرضه به بازار مصرف را تولید نماید كاملا توجیه پذیر است.این موضوع به ویژه در استان هرمزگان كه از توانمندی قابل توجهی در این زمینه برخوردار است میتواند در غیاب و عدم توجیه فعالیت های صنعتی به عنوان چشم انداز توسعه استان مطرح باشد.
سرمایه گذاری در فعالیت های آبزی پروری :
یكی از الزامات توسعه ،جلب سرمایه داخلی و سرمایه گذاری خارجی و صادرات تعریف شده است كه راه مناسبی برای توسعه اقتصاد ملی است. سرمایه گذاری در تمام اشكال خود به ویژه سرمایه گذاری خارجی به عنوان یكی از اهرم های موثر برای شتاب و افزایش قدرت سیاسی و چانه زنی در حفظ منافع ملی از اهمیت بسیارحیاتی برخوردار است برای نیل به این هدف نقش مراكز پژوهشی و مطالعاتی پررنگتر می شود . این مراكز در انتقال اطلاعات تخصصی صحیح به بخش خصوصی و رفع گلوگاهها در تحقق اهداف سرمایه گذاری ها و درنهایت صادرات كاملا موثر و كارا خواهند بود.انتقال تكنولوژی مدرن به داخل كشور، بهینه سازی تولیدات آبزیان ، دگرگونی سیستم بازار داخلی، ارتقا سطح مهارت ها و دانش فنی كارشناسان آبزی پروراز جمله بخش هایی است كه باید مراكز پژوهشی در جهت تضمین منافع اقتصاد ملی كشور درسرلوحه فعالیت های خود قرار دهند.حضور در بین انبوه رقبای جهانی كه روز به روز بر حجم و كیفیت آبزیان پرورشی خود می افزایند بدون جلب سرمایه گذاری كلان داخلی و خارجی و صادرات با كمیت وكیفیت و تاثیر گذار ممكن نخواهد بود. این نیز در غیاب مدیرا ن توانمند و دارای صلاحیت عملی نخواهد شد. بنابراین ناگزیر از ارایه مدل راهبردی سرمایه سازان ملی خواهیم بود. كه از ابعاد مختلفی از قبیل توانایی مدیریتی و تجربه سرمایه گذاری و تخصص گرایی در آبزی پروری برخوردار هستند. سرمایه سازان ملی در بخش آبزی پروری وظیفه افزایش و تولید ثروت و توزیع صحیح آن در سطح ملی بر عهده خواهند داشت . كه با فكر ،خلاقیت ، تكنولوژی ، نیروی انسانی با هوش و كارآمد ، پول و اعتبار و احداث زیر ساخت های فیزیكی این فعالیت را ساماندهی خواهند كرد. جلب و مشاركت این گروه به استان و هدایت به سمت فعالیت های آبزی پروری می تواند خلاء فعالیت های غیر كارآمد كشاورزی و دامپروری و صنعت كه ناشی از شرایط منطقه ای و اقلیمی است را پر نماید.بنابراین برای رشد و توسعه و رهاشدن از اقتصاد نفتی و دست یابی به رشد هشت در صدی و توان رقابت با جهانی كه به مدد تكنولوژیك و تغییر در فناوری هر سال شاهد ارزانی كالاها است برنامه ریزان كشور و استان ناگزیر از هدایت برنامه ها به این سمت و سوق خواهند بود.
پتانسیل های پرورش آبزیان در استان هرمزگان
با توجه به شرایط اقلیمی و منطقه ای از جهت تنوع تولید ، استان هرمزگان از ظرفیت و مزیت نسبی قابل توجهی در خصوص تولید انواع آبزیان پرورشی برخوردار است كه میگوی آب شور ، ماهیان دریایی ، ماهی آب شیرین (گرمابی و سردآبی ) ، میگوی آب شیرین ، آرتمیا ، صدف های خوراكی و مروارید ساز ، گیاهان دریایی ، خرچنگ و اسكویید وماهی مركب از جمله آبزیانی اند كه پتانسیل بالقوهای را شامل می شوند. و برای حضور موثر و مستمر در بازار جهانی به فعل در آوردن آن امری مهم و قابل توجه خواهد بود.در روند و همراه با تكثیر و پرورش هر یك از این آبزیان چندین چرخه و حلقه مرتبط و جانبی نیز ایجاد خواهد شد. كه می توان به مراكز تولید مولدین پرورشی ، مراكز تكثیرلارومیگو، مزارع كشت و تولید سیست و بیوماس آرتمیا ، كارخانه تولید غذای مراحل لاروی و خوراك میگوی پرورشی واحدهای فرآوری و بسته بندی و صادرات و صنایع تبدیلی اشاره كرد.توجه ویژه دولت به اهداف كمی و كیفی تولید انواع آبزیان پرورشی طی برنامه چهارم توسعه نشانگر توجه خاص برنامه ریزان كشور به توسعه آبزی پروری در استان است كه از نظر توسعه پایدار و اشتغال و سلامتی مردم و توسعه صادرات و ارزآوری قابل اهمیت است.از این نظر باید با توجه به ناکارایی بازارسنتی وناکارآمدی تولید در مزارع خرد توجه برنامه ریزان كشور و استان به تولید و توسعه صادرات آبزیان پرورشی از طریق احداث مزارع و مراكز اقتصادی و فنی آبزی پروری معطوف گردد و به عنوان یك فعالیت اقتصادی مورد توجه قرار گیرد.
الف - پرورش میگو
یكی از توانمدیهای این استان در زمینه آبزی پروری ، پرورش میگو است كه پیش بینی شده است طی برنامه چهارم توسعه حدود ۱۱۰۰۰تن میگوی پرورشی تولید گردد به دنبال اجرای این هدف سایر طرح های مرتبط وصنایع پیشین وپسین نیز قابل توسعه است. كه در جدول زیر به پتانسیل های این بخش اشاره شده است.با توجه به اهداف برنامه چهارم ، برای دست یابی به هدفهای مورد اشاره بایستی علاوه بر ظرفیت های موجود فعلی ظرفیت سازی جدید و مناسب همزمان با روند توسعه پرورش میگو ایجاد شود كه بستر مناسبی برای جذب و مشاركت سرمایه گذاران در ۸ فرصت اشاره شده در جدول شماره ۱ فراهم خواهد گردید.
پتانسیل های پرورش میگو در استان هرمزگان
در استان هرمزگان پتانسیل قابل توجهی برای توسعه پرورش میگو وجود دارد كه با توجه به توزیع جغرافیایی در طول نوار ساحلی و سطح جزایر فرصت مناسبی برای به فعل درآوردن آن و جذب سرمایه گذار وجود دارد.
ب - پرورش ماهی در قفس
براساس مطالعاتی كه شركت مشاور خارجی رفا REFA)) در سال ۱۳۸۰ انجام داده است از ۱۰۰۰۰۰تن توان تولید پرورش ماهیان دریایی در كشور تحت سامانه پرورش در قفس ۹۰۰۰۰تن آن مربوط به استان هرمزگان است كه پتانسیل كافی و معنی داری در جهت توسعه و مشاركت سرمایه گذاران و ایجاد فرصت شغلی جدید در این حرفه نوین و دست نخورده خواهد بود. این موضوع می تواند از طریق سرمایه گذاری شركت های بزرگ ویکپارچه سازی تولید كنندگان خرد به فعلیت در آید. این طرح می تواند علاوه بر جذب و ایجاد شغل از ظرفیت های موجود استان بصورت بهینه استفاده نماید و ضمن ارتقاء دانش فنی تولید و عرضه ماهیان تازه و با كیفت ، مشكل جامعه صیادی را كه با مشكل صید از دریا مواجه هستند مرتفع و فعالیت آنها را متمركز نماید .
سایر فرصت های سرمایه گذاری
-گیاهان دریایی
گیاهان دریایی جلبك های ماكروفیت هستند كه از نظر اقتصادی قابل اهمیت اند و مصارف وسیعی در صنایع غذایی ، دارویی ، بهداشتی ، آزمایشگاهی . شیمیایی و پزشكی دارند.حدود ۴۲ كشور بصورت اقتصادی در زمینه تولید گیاهان دریایی فعالیت دارند كه كشور چین در راس آنها قراردارد. نود درصد تولید گیاهان دریایی از طریق پرورش بدست می آید و ۱۵% ازسهم تولیدات آبزی پروری متعلق به گیاهان دریایی است. در سال ۲۰۰۰ با تولید ۱۰میلیون تن ( وزن تر ) دارای ۶ بیلیون دلار ارزش اقتصادی بوده است. با توجه پتانسیل های موجود در استان هرمزگان فرصت مناسبی برای ایجاد حرفه جدید اقتصادی وجود خواهد داشت.
-پرورش آرتمیا
از میان غذاهای زنده ای كه برای پرورش لارو ماهی و میگو و صدف مورد استفاده قرار می گیرد ناپلیوس آرتمیا دارای گستره مصرف وسیعی است .توانایی منحصر بفرد آرتمیا ، در تشكیل جنین های غیر فعالی است كه سیست نامیده می شود. كه پس از برداشت و عمل آوری به عنوان یك "غذای زنده پر طرف دار در آبزی پروری قابل نگهداری به شكل بسته بندی در قوطی " در دسترس هستند. با توجه به اینكه پرورش آن در زمین و آبهای خیلی شور و دریاچه تولید نمك به راحتی امكان پذیر است از این منابع فراوان و قابل دسترس در استان هرمزگان می توان به خوبی در جهت پرورش و تولید سیست آرتمیا استفاده نمود.صدف های خوراكی و مروارید ساز ، خرچنگ و ماهی مركب و اسكویید ، و دیگر ماهیان غیر معمول خوراكی كه در كشور مصرف نداشته ولی دارای بازار پر طرفدار مناسبی در سایر كشورها است می تواند زمینه سرمایه گذاری مناسبی در استان باشد.
علی کریمی
کارشناس اداره کل شیلات هرمزگان
منابع :
روزنامه صبح اقتصاد،تهران شماره۲۲۸، ۳۰مهر۱۳۸۳
گزارش پروژه پرورش ماهی در قفس ،شیلات ایران ، ۱۳۸۲
گزارش اداره کل شیلات هرمزگان،۱۳۸۳
حسنی،ا،ش .۱۳۸۲ آرتمیا.(ترجمه) انتشارات دریاسر ،تهران

منبع : پایگاه اطلاع رسانی شیلات ایران