عبور پیکان از خط پایان

قهرمانی پیكان با مجموعه ای از ملی پوشان چندان راحت به دست نیامد و این تیم در راه قهرمانی مرارت های بسیار كشید تا سرانجام توانست در جنگ و گریز با رقبا جامه قهرمانی بر تن كند و بار دیگر نماینده ایران در مسابقات باشگاه های آسیا شود. مروری داریم بر رقابت های این فصل لیگ برتر ایران كه می خوانید.
●بازگشت به قبل و كاهش تیم ها
تجربه ناموفق یك دوره مسابقات به شیوه حذفی (پلی آف) و برگشت به بازی های دوره ای همراه با كاهش تیم ها رنگ وبوی رقابتی جدی تری به مسابقات باشگاهی والیبال بخشید. با وجود ارتقای سطح كیفی بازی ها، تنها موردی كه برای تیم های شركت كننده آزار دهنده بود، به فشردگی بازی ها برمی گشت. درگیری تیم ملی بزرگسالان با مسابقات قهرمانی آسیا و غرب آسیا، دست وبال مسئولان برگزاری را برای انجام بازی های هفتگی بست و این موضوع تا حدودی تأثیر نامطلوبی در دور رفت بر بدنه تیم هایی گذاشت كه به دلیل عدم بدنسازی خوب، قادر به تحمل فشردگی مسابقات نشدند. با بهبود نسبی این مشكل، در دور برگشت اوضاع و احوال به شرایط بهتری بازگشت و تیم ها با در اختیار داشتن زمان بیشتری، بازی های قابل قبولی از خود به نمایش گذاشتند.
●قربانیان بزرگ
در هیچ دوره ای از مسابقات باشگاهی، شاهد این همه تغییرات در كادر فنی تیم ها نبودیم. لیگ برتر این فصل والیبال، قربانیان بزرگی گرفت. این تغییرات، اكثر تیم های بزرگ و كوچك را در برگرفت و بسیاری از مربیان صاحب نام در میانه راه از ادامه همكاری با تیم های خود بازماندند. علی پورعروجی، ناصر شهنازی، عزیز علی نژاد، مصطفی كارخانه، پروویچ و حسینعلی مهران پور از جمله این مربیان بودند كه جای خود را به مربیان دیگر دادند.
●جولان جوان ها
لیگ برتر این فصل جولانگاه جوانانی خوش قامت و بااستعداد بود كه در بسیاری از میدان ها چشم ها را خیره كردند؛ كمتر هفته ای بود كه این جوان ها خبرساز نشوند.
●سقوط پرسپولیس و پیام مخابرات گلستان
در پایان رقابت های این فصل، پرسپولیس از جمع تیم های تهرانی و پیام مخابرات گلستان از جمع تیم های شهرستانی به دسته پایین تر سقوط كردند؛ هر چند كه باید منتظر بود و دید فدراسیون والیبال تا چه اندازه به تعهدات خود در این زمینه پایبند است. پرسپولیس به عنوان یكی از جوان ترین تیم های حاضر در لیگ برتر و آن هم در رقابت با دیگر تیم های تهرانی مثل پیكان، صنام، سایپا و برق به لحاظ مادی و امكانات، اصلاً شرایطی یكسان نداشت و تیمی بی پناه بود. بازیكنان پرسپولیس در درگیری مدیریت حاكم بر باشگاه بدون هیچ مبلغ پیش پرداختی بازی كردند بدون آنكه دیناری دریافت كنند، خم به ابرو نیاورده و دلخوش به وعده های صادقی، مربی سردوگرم چشیده ای شدند كه هنر خود را باز هم در شرایط سخت و بی پولی به اثبات رساند و تا پایان بازی ها دوام آورد. این پرسپولیس با این جوانان مستعد اگر تحت پوشش شركتی معتبر بود و دغدغه مالی نداشت، چه بسا یكی از شگفتی سازان لیگ برتر والیبال می شد. پرسپولیس تنها به واسطه آنكه تیم آخر تهرانی در هر شرایطی جای خود را باید به تیمی راه یافته از لیگ دسته اول بدهد با وجود رتبه یازدهمی محكوم به سقوط شد. پیام مخابرات گلستان نیز كه درست در دقیقه نود به لیگ برتر راه پیدا كرده بود، چوب بی تجربگی خود در تیم داری را خورد و با وجود آنكه در نیمه راه دو بازیكن خارجی و یك سرمربی تهرانی به خدمت گرفت، از سقوط رهایی نیافت. برخورد آماتورگونه با بازی هایی كه تیم های حرفه ای و با سازماندهی قوی در آن شركت داشتند تا حدودی بیانگر دوری دست اندركاران این تیم از موقعیت والیبال امروز ایران بود.
●نگاهی به تیم های اول تا ششم
* پیكان- باسابقه ترین تیم حاضر در لیگ برتر برای به دست آوردن قهرمانی پس از وقفه ای یك ساله، اكثر نفرات اصلی تیم ملی والیبال را به خدمت گرفت تا شاید به لطف مجموعه ای كه سال ها در كنار هم بوده اند راحت تر به هدفش برسد. تا دو هفته به پایان بازی های دور رفت و با وجود گیرافتادن در چند بازی، پیكان دور از دسترس سایر مدعیان خیالی آسوده داشت، اما شكست مقابل صنام و سپس پگاه، موقعیت این تیم را سخت به مخاطره انداخت. بعد از این دو باخت بود كه دامنه تغییرات، پیكان را هم در برگرفت تا در نهایت پس از تحمل شكست سوم، در آغاز دور برگشت مهران پور جای خود را در سمت سرمربیگری به حسین حسینی سپرد. بعد از رفتن مهران پور، پیكان احساس خطر كرد و به خود آمد و با وجود متحمل شدن باخت چهارم برابر سایپا، راه قهرمانی را درست پیمود. به هم ریختگی در صنام و اشتباهات عدیده آذرپیامی ها در هفته های پایانی هم كمك كرد تا پیكان در دور برگشت به آنچه از ابتدا در سر داشت دست یابد. یكی از مشكلات اصلی پیكان، خستگی روحی بازیكنان- ناشی از والیبال زدگی، نبود انگیزه لازم و از همه مهمتر فاصله عمیق بین نفرات اصلی- بود. در نزد پیكانی ها محمد تركاشوند همچنان بهترین بود؛ مردی كه پس از سال ها، با در آوردن پیراهن صنام پیراهن تیم رقیب را پوشید. امیر حسینی، امیرحسین منظمی، محمد منصوری، سعید رضایی، پیمان اكبری و فرهاد ظریف مردان اصلی پیكان بودند و جز عادل غلامی، مابقی ذخیره های این تیم حضوری كمرنگ در بازی ها داشتند. پیكان با ۲۱ برد، پنج شكست و ۴۷ امتیاز در صدر ایستاد.
* سایپا- این تیم در میان تیم های شركت كننده، سنجیده ترین برخورد را در فصل نقل و انتقالات داشت و توانست تیمی هماهنگ را به میدان گسیل دارد. سایپا بالاتر از آنچه كه تصورش می رفت ظاهر شد و به رتبه ای رسید كه هواخواهان بسیاری در میان مدعیان قهرمانی داشت. سایپا حتی تا یك هفته به پایان بازی ها نیز دوش به دوش پیكان حركت می كرد و در كورس قهرمانی بود؛ غافلگیری در گرگان، سایپا را به مقام دومی راضی كرد. سایپا تیمی خوش تركیب بود و وجود یك پاسور شش دانگ و با تجربه به نام «محمد شریعتی» این امكان را به این تیم می داد تا از تمامی ظرفیت های خود به خوبی بهره گیرد. چنین بود كه حمید جعفری، فرهاد نظری افشار، داود مقبلی، شاهرخ جلوه، علی حسینی و سید مهدی بازارگرد با تشكیل یك تیم قدرتمند، مبدل به یك مدعی بزرگ شده بودند. سایپا با شش شكست و ۲۰برد در پایان بازی ها با ۴۶ امتیاز در مكان دوم قرار گرفت.
* آذرپیام- این تیم در دومین سال حضورش در عرصه لیگ برتر با جذب نظرات شاخص داخلی و خارجی همه را شگفت زده كرد، اما كم تجربگی گردانندگان این تیم در لحظات پایانی مزید بر علت شد تا آذرپیام از سكوی قهرمانی دور شده و به مقام سومی بسنده كند.
این تیم روی كاكل «اسلوبودان كواچ» می چرخید و این بازیكن كهنه كار اهل صربستان، نقشی تأثیرگذار در روند پیروزی های نماینده ارومیه داشت. «دراگان زارویچ» هم به نوعی مكمل مناسبی برای كواچ بود و نقش بال دوم را بازی می كرد. مهدی مهدوی كه پس از سال ها از زیر سایه پاسور دوم خارج شده بود، كامل كننده این مثلث بود. حامد رضایی، جواد محمدی نژاد و مسعود افتخاریان از جمله بازیكنان موفق بومی آذرپیام بودند كه سخت، نگاه ها را معطوف خود ساختند. آذر پیام با ۲۰ برد، ۵ شكست و ۴۵ امتیاز در جای سوم ایستاد.* پگاه ارومیه- نایب قهرمان فصل پیش، در نیم فصل اول، كمتر نشانی از آن روزهای درخشان داشت.
غفلت در نقل و انتقالات و دورخیز دورهنگام، شرایط سختی را برای تیم محبوب شهر ارومیه رقم زد. باخت های پیاپی و دورشدن از شرایط آرمانی، منجر به تغییراتی در كادر فنی شد و شهنازی و گروهش جایشان را دوباره به سكان داران قبلی این تیم وطن پرست سپردند. پگاه نیز همانند پیكان در زمره معدود تیم هایی بود كه از شوك های ایجاد شده نتیجه گرفت و در هفته پایانی حتی بخت رفتن به روی سكو را نیز پیدا كرد. هرچند كه با برتری تیم همشهری (آذرپیام) در تهران، پگاه با وجود شكست دادن دوباره پیكان (قهرمان مسابقات) از دستیابی به هدفش بازماند.
پگاه، تنها تیمی بود كه در این فصل، دو بار پیكان را برد. خارجی های پگاه كه از برزیل آمده بودند، در زمره ضعیف ترین بازیكنان خارجی حاضر در لیگ برتر بودند كه كمتر- به خصوص پس از تغییر و تحولات كادر فنی- از آنان استفاده شد. در این تیم محمد سلیمانی، فیروز تابش نژاد و علیرضا بهبودی نقش محوری داشتند. امین معمری، عبدالرضاعلیزاده، رحمان محمدی راد و فرزاد محمدی ساعی نیز همواره در تركیب اصلی بودند. پگاه در پایان بازی ها تنها به واسطه پوئن منفی بیشتر نسبت به آذرپیام با ۲۰ برد و پنج باخت، چهارم شد.
* برق- خیلی ها از برق به عنوان بهترین تیم این بازی ها یاد كرده اند؛ تیمی كه برای رفتن بر روی سكو، همه فاكتورها را داشت. خوش تركیب ترین تیم بازی ها، شاید تنها در پست بازیكنان سرعتی به دلیل آسیب دیدگی زودهنگام مهدی رنجبر دچار مشكل بود و در سایر خطوط، برتری های قابل توجهی نسبت به سایر رقبا داشت. دو مربی تیم جوانان ایران و یك سرپرست و مدیر فنی آگاه به رموز والیبال، نام برق را از همان ابتدا سر زبان ها انداختند ولیكن عدم موفقیت «ست كوویچ» در كنترل نوسانات و ناكامی همیشگی او در بازی های پنج گیمه و چند نتیجه ضعیف و دور از انتظار، مانع از آن شد كه بهترین تیم لیگ، سر از یكی از سكوهای برتر درآورد. اخراج عباس قاسمیان- كاپیتان با تجربه برقی ها- در هفته های پایانی، نقطه تاریك دیگری در كارنامه این تیم مستعد بود. عباس قاسمیان، محمد محمدكاظم، منصور زادون، پرویز پزشكی، مجتبی عطار، بهمن جهاندیده و ساسان ثانی، ستون های اصلی برق بودند. حمزه زرینی، سینكوویچ، مسعود عزیزی و رضا خداپرست هم همواره به عنوان جانشینانی مطرح در این تیم نقش آفرینی می كردند. برق در پایان بازی ها با ۴۳ امتیاز- بالاتر از صنام- پنجم شد.
* صنام- قهرمان دوره قبل و تیم مدافع عنوان قهرمانی، سقوطی وحشتناك داشت. صنام با ازدست دادن محمد تركاشوند و تغییراتی كه در ابتدای فصل پیدا كرد، هیچ گاه نتوانست در قالب آن تیم كوبنده سال های پیش ظاهر شود؛ با این وجود، كارخانه با تلاش بسیار و با گرفتن نوسانات، سعی در انداختن تیم در جاده قهرمانی داشت، اما بر جای گذاشتن چند نتیجه دور از انتظار، باعث جدایی چندین و چند ساله كارخانه و صنام شد و امیر حیدری سكان دار كشتی در حال غرق شدن تیمی شد كه اعتباری فراتر از والیبال ایران داشت. مشكلات پیچیده و بیماری صنام با امیر حیدری هم علاج پیدا نكرد و تیم مدافع عنوان قهرمانی، در بدترین سال ورزشی خود روزگار سختی را تجربه كرد. صنام با پذیرش شكست هایی تلخ، بیش از هر چیز به بازنگری در امر تیم داری نیازمند است و باید به دنبال طرحی تازه باشد. صنام با وجود برخورداری از بازیكنانی خوب، هیچ گاه شكل یك تیم منسجم را به خود نگرفت و در این تیم، هر كسی ساز خود را می نواخت. نقطه روشنی در كارنامه صنام در این فصل دیده نشد.
●سایر تیم ها
* پتروشیمی ماهشهر- نماینده خوزستان با وجود دراختیارداشتن امكانات و بازیكنانی برتر نسبت به فصل قبل، تنها با یك پله جهش هفتم شد. تیمی كه با سید محمد موسوی، مصطفی شریفات، مسلم محمدی زاده، وحید صادقی، محمد غیاثی، غلامرضا مؤمنی مقدم، شهریار بهرامی، عیسی ارمشی و بهرام جعفرپور می توانست جایگاه بهتری برای خود دست و پا كند.
* گل گهر سیرجان- نایب قهرمان بازی های دسته یك در اولین سال حضورش با خلیل آزمون، نتیجه چندان بدی نگرفت؛ تیمی كه در خانه اش همواره باعث آزار و اذیت تیم های مدعی بود و در بیرون از خانه هم زنگ تفریح نبود. مقام هشتمی در میان ۱۴ تیم، نتیجه ای قابل قبول برای گل گهر بود.
* نئوپان گنبد- تیمی كه با رفتن نخبگان بومی اش به سایر تیم ها و به خصوص گل گهر، رو به بازیكنان پاكستانی آورده بود. در آتش كمبود امكانات و درگیر با مشكلات دست وپاگیر، نئوپان به آنچه كه شایسته اش بود نرسید. حق نئوپان بیش از مقام نهمی بود. در این تیم امین كلته، عرفان نواز، كاشف منصور، حمید چوگان، عظیم جزیده و اراز ملازاده درخشش قابل توجهی داشتند.
* اتكاقم- یكی از بهترین تیم های جوان این دوره لیگ كه با وجود افت و خیزهای بسیار، نتایجی بیش از توانمندی خود كسب كرد. اتكا برای همه تیم ها حریفی قابل احترام بود. حسام بخششی، محمدرضا سلیمانی، محسن رازقی، سعید عسگریان، حمیدرضا سوسن آبادی و رضا كرم بارنگی، مجموعه ای هماهنگ بودند كه با ابراهیم وادی در جای دهم ایستادند.
پیرامون تیم یازدهم (پرسپولیس) در سطور بالا نوشتیم، اما از آیدانه چالدران بگوئیم كه همانند پیام مخابرات گلستان چوب بی تجربگی خود در تیم داری را خورد و به اندازه سرمایه گذاری هایی كه كرده بود، نتیجه مطلوب نگرفت.
ذوب آهن اصفهان نیز شرایطی سخت را تجربه كرد. بركناری «پتروویچ» و ضعیف عمل كردن در جذب بازیكنان، موجب شد كه حتی آمدن شهنازی هم مشكل گشا نشود. ذوب آهن دیگر آن تیم قدرتمند دهه های گذشته نیست و نیاز به تجدیدنظر در امر تیم داری دارد.


علی شاكری

منبع : روزنامه همشهری