مارکو فان باستن (۱۹۶۴-)

مارسل (مارکو) فان باستن در تاریخ ۳۱ اکتبر سال ۱۹۶۴ در اوترخت هلند به دنیا آمد.
● فعالیت به عنوان بازیکن
▪ باشگاه:
ـ آژاکس آمستردام
فان باستن ابتدا بین سال‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ در تیم اوترخت و در فصل ۸۲/۱۹۸۱ در الینکویک بازی می‌کرد، تا این که در سال ۱۹۸۲ به آژاکس آمستردام پیوست. وی اولین حضور خود در تیم حرفه‌ای را در آوریل ۱۹۸۲ در پیروزی ۵ بر ۰ مقابل نیژمگن تجربه کرد که توانست اولین گل خود را نیز برای قرمز- سفید‌پوشان به ثمر برساند. او در آن بازی به جای اسطوره فوتبال هلند، یوهان کرایف،‌ وارد زمین شد. وی در فصل ۸۳/۱۹۸۲ هم در سایه ویم کیفت قرار داشت که در فصل بعدی به باشگاه پیزا کالچو در سری A ایتالیا رفت.
فان باستن در سا‌ل‌های ۱۹۸۴، ۱۹۸۵، ۱۹۸۶ و ۱۹۸۷ آقای گل لیگ فوتبال هلند شده و تبدیل به یکی از برترین گلزنان دهه ۸۰ شد. این مهاجم ۱۸۸ سانتی‌متری در سال ۱۹۸۶،‌همچنین آقای گل اروپا شد. وی در آن فصل ۳۷ گل در ۲۶ بازی زد. در سال ۱۹۸۷، در دیدار فینال جام در جام باشگاه‌های اروپا در مقابل اف. ث. لایپزیگ گل پیروزی‌بخش تیمش را زد.
ـ میلان
بعد از کسب این افتخار به آ. ث. میلان پیوست، تیمی که در آن به همراه هم‌وطنانش،‌ رود گولیت و فرانک ریکارد، بهترین مثلث فوتبال اروپا را شکل داد. میلان با فان باستن در سال‌های ۱۹۸۹ و ۱۹۹۰ قهرمان جام باشگاه‌های اروپا شد. تقریبا در اواخر دوران بازی‌اش، به دلیل مصدومیتی جدی در ناحیه قوزک پا، ‌مجبور به استراحت شد. آخرین بازی رسمی برای میلان را در فینال جام باشگاه‌های اروپا در برابر المپیک مارسی در تاریخ ۲۶ مه سال ۱۹۹۳ انجام داد. بلافاصله بعد از آن، به دلیل همان مصدومیت،‌ دوباره مجبور به استراحت و عدم بازی شد، اما با وجود زحمات زیاد، دیگر نتوانست به فعالیتش ادامه دهد و بالاخره درسال ۱۹۹۵ از فوتبال خداحافظی کرد.
▪ تیم ملی:
فان باستن در بین سپتامبر ۱۹۸۳ و اکتبر ۱۹۹۲، ۵۸ بار پیراهن تیم ملی فوتبال هلند را به تن کرد و ۲۴ گل نیز وارد دروازه حریفان این تیم کرد. او با این تیم در سال ۱۹۸۸ به قهرمانی جام ملت‌های اروپا رسید و با ۵ گل زده نیز آقای گل این رقابت‌ها شد. وی در دیدار فینال مقابل تیم ملی شوروی، زیباترین گل تمام تاریخ فوتبال را به ثمر رساند. او توپ را از زاویه‌ای کاملا بسته، در کنار خط عرضی زمین، از بالای سر رینات داسایف،‌ یکی از بهترین دروازه‌بان‌های آن زمان دنیا به تور دروازه شوروی دوخت.
● عناوین و موفقیت‌ها:
▪ به عنوان بازیکن تیم ملی
ـ قهرمانی در جام ملت‌های اروپا: ۱۹۸۸
▪ به عنوان بازیکن باشگاهی
ـ قهرمانی در جام در جام اروپا: ۱۹۸۷
ـ قهرمانی در باشگاه‌های هلند: ۱۹۸۲، ۱۹۸۳، ۱۹۸۵
ـ قهرمانی در جام آمستل: ۱۹۸۳، ۱۹۸۶، ۱۹۸۷
ـ قهرمانی در جام باشگاه‌های اروپا: ۱۹۸۹، ۱۹۹۰
ـ قهرمانی در جام باشگاه‌های جهان: ۱۹۸۹، ۱۹۹۰
ـ قهرمانی در سوپر جام اروپا: ۱۹۸۹، ۱۹۹۰
ـ قهرمانی در باشگاه‌های ایتالیا: ۱۹۸۸، ۱۹۹۲، ۱۹۹۳
ـ قهرمانی در سوپر جام ایتالیا: ۱۹۸۸، ۱۹۹۲، ۱۹۹۳
▪ افتخارات شخصی:
ـ آقای گل باشگاه‌های هلند: ۱۹۸۴، ۱۹۸۵، ۱۹۸۶، ۱۹۸۷
ـ مرد سال فوتبال هلند: ۱۹۸۵
ـ برنده کفش طلای یوفا به عنوان بهترین گلزن اروپا: ۱۹۸۶
ـ آقای گل و بهترین بازیکن جام ملت‌های اروپا: ۱۹۸۸
ـ مرد سال فوتبال اروپا: ۱۹۸۸، ۱۹۸۹، ۱۹۹۲
ـ آقای گل سری A ایتالیا: ۱۹۹۰، ۱۹۹۲
ـ مرد سال فوتبال جهان: ۱۹۹۲
ـ مرد سال فوتبال به انتخاب ورد ساکر: ۱۹۸۸، ۱۹۹۲
▪ فعالیت به عنوان مربی
ـ فان باستن در فصل ۰۴/۲۰۰۳ مربیگری را در تیم جوانان آژاکس آمستردام آغاز کرد.
▪ تیم ملی هلند
وی از تاریخ ۲۹ جولای ۲۰۰۴ مربی تیم ملی بزرگسالان هلند شد. دستیارش هم یان فان شیپ بود که در آژاکس نیز با یکدیگر همکاری می‌کردند.
با حضور فان باستن تغییراتی اساسی در تیم ملی هلند به وجود آمد. بازیکنانی مانند کلارنس سیدورف، پاتریک کلایورت، ادگار داویدز، روی ماکای و مارک فان بومل دیگر مورد توجه قرار نگرفتند. مدت زمان زیادی بود که سه باشگاه بزرگ هلندی (آژاکس آمستردام، فاینورد روتردام،‌آیندهوون) ارکان اصلی تیم ملی هلند بودند. اما فان باستن به بازیکنان جوانی مانند دنی لاندزات، ‌باری اوپدام، باری فان گان، ‌رون ولار، یان کرومکامپ و یوریس ماتیسن از تیم تازه‌وارد آ. زد. آلکمار این امکان را داد تا خود را نشان دهند. بازیکنان مستعد دیگری چون خال بولاهروز، هدویگز مادورو، رایان بابل و رومئو کاستلن هم شانس بازی پیدا کردند.
با هدایت فان باستن،‌ تیم ملی هلند در بازی‌های مقدماتی جام جهانی ۲۰۰۶ شکستی را پذیرا نشد. با این وجود،‌ فان باستن اولین تورنمنت بزرگ خود، جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان را در کمال ناباوری خیلی زود به پایان برد. هلند در مرحله یک هشتم نهایی با یک گل از پرتغال شکست خورد و حذف شد. فان باستن به دلیل نیمکت‌نشین کردن رود فان نیستلروی با انتقادات شدیدی مواجه شد. این مهاجم نیز مدت کمی بعد از جام جهانی گفت که تا زمانی که فان باستن مربی تیم ملی است،‌ در این تیم بازی نخواهد کرد. اما در ماه مه سال ۲۰۰۷ دوطرف با یکدیگر آشتی کردند و فان نیستلروی دوباره عضو ثابت تیم ملی هلند شد.
در تاریخ ۴ دسامبر ۲۰۰۷ اعلام شد که فان باستن پس از جام ملت‌های ۲۰۰۸ اروپا از سمت خود در تیم ملی استعفا داده است. تیم تحت رهبری وی در جام ملت‌ها با نمایشی خوب در دور گروهی، به مرحله یک چهارم نهایی صعود کرد و در این مرحله با روسیه روبه‌رو شد که در این بازی با شکست ۱ بر ۳ از دور رقابت‌ها کنار رفت. این آخرین بازی برای فان باستن در سمت سرمربی نارنجی‌پوشان بود.
▪ آژاکس آمستردام
در شروع فصل ۲۰۰۹/۲۰۰۸ فان باستن به عنوان جانشین آدری کاستر،‌ مربی آژاکس آمستردام شد. وی در ۲۲ فوریه ۲۰۰۸ قراردادی چهارساله با این تیم امضاء کرد،‌ اما در ۶ مه ۲۰۰۹ به علت عدم موفقیت کناره‌گیری کرد. آژاکس لیگ قهرمانان اروپا را از دست داد و در لیگ فوتبال هلند هم تنها به مکان سوم جدول بسنده کرد.

مریم دری‌منش

منبع : روزنامه همشهری