مراسم مسیحیان ایران در کریسمس

کریسمس به ایران رسید، برای ایرانیها همیشه کریسمس بی‌سروصدا می‌آید و بی‌سروصدا تمام می‌شود. اتفاقی برای عده‌ای از مردم جهان می‌افتد اما ما بدان بی‌توجهیم. تازگی‌ها اگر تاریخ دقیق عید کریسمس را ندانیم از ماهواره که این روزها در خانه اغلب ایرانیان فراوان است خبردار می‌شویم. تبلیغ‌های شاد، پر از رنگ و خلاقیت هر یک به نوعی ما را به آنچه که مربوط به عده‌ای از هموطنان خودمان هم هست متوجه می‌کند. سال نو میلادی امسال فقط از یک جهت با بقیه فرق دارد که در بیشتر بزرگراهها بیلبوردهای تبریک سال نو میلادی ۲۰۰۹ توسط شهرداری نصب شده است. محله زرکش در شرق تهران یکی از قدیمی‌ترین محله‌های ارامنه تهران است. چند روز مانده به سال نو مسیحی سوت و کور و آرام است. این زمان از سال هیچ فرقی با دیگر محله‌های تهران ندارد. جز در یک مورد: بر در ورودی همه مغازه‌ها که بیشتر مغازه‌های ارمنی هستند یک نوشته تبریک سال نو در کاغذ Aچهار به خط وزبان ارمنی نوشته شده است، پوسترهای کنسرتهای موسیقی ارمنی و تک و توک یک درخت کاج پلاستیکی کوچک روی پیشخوان مغازه. در خیابان میرزای شیرازی تهران چند مغازه‌ای قرار دارند که چند روزی از اواخر آذر و اوایل دی رنگی و درخشان می‌شوند و توجه هر رهگذری را جلب می‌کنند. مغازه‌های فروش کارت تبریک و لوازم کریسمس.
مشکلات اقتصادی بر ارامنه هم فشار می‌آورد اما در اجرای آداب و رسوم مشکلات اقتصادی چندان هم نمی‌تواند تاثیرگذار باشد چون از لحاظ معنوی ارامنه می‌توانند آداب و رسومشان را انجام بدهند. از لحاظ خرید‌ها مردم دستشان تنگ است و الان فروشگاه‌های ارامنه فروششان نسبت به سال‌های قبل کمتر شده است. آداب و رسومی که در کلیساها برگزار می‌شود مثل سابق است و فرقی نکرده است.
در ایام کریسمس بسیاری از آژانسهای مسافرتی برنامه‌های سفری ویژه‌ای به اروپا ترتیب می‌دهند، در داخل کشور جشنهایی به مناسبت سال نو برگزار می‌شود و تمام تالارها برای حضور فقط اقلیتهای دینی مجوزدارند. افراد خیلی کمی هم هستند که به خارج از کشور برای کریسمس سفر می‌کنند. البته برخی از مسیحیان هم حتی اگر استطاعت مالی نداشته باشند بستگانشان را که در خارج کشور هستند دعوت می‌کنند ایران. چون رسم این است که خانواده‌ها دور هم جمع شوند فقط این طور نیست که بروند تالارها خوش بگذرانند و بابانوئل کادو بدهد. اصل آداب و رسوم در اجتماع خانواده است که در خانه‌ها می‌تواند اجرا شود. در سال‌های اخیر هم تعداد تالارها کم شده و هم تعداد کسانی که می‌روند به تالارها هم قیمت خیلی بالاست.
چند سالی است که بیشتر مسیحیان به جای درخت کاج طبیعی از درخت پلاستیکی استفاده می‌کنند. «درخت کاج سبز کمتر شده است. سفارتخانه‌های خارجی خودشان کاج مصنوعی دارند اصولا به خاطر محیط زیست بریدن درخت‌ها را ممنوع کردند. بسیاری از ارامنه هم درخت پلاستیکی می‌گذارند. البته یکی از سنتهای ارمنی‌ها این است که درخت باید طبیعی باشد چون در فوریه که این درخت تا آن زمان خشک می‌شود آن را در آتش می‌سوزانند. ولی درخت پلاستیکی را نمی‌شود سوزاند.»
جشن‌های سال نو ایرانیان مسیحی مشابه مسیحیان دیگر کشورهاست: تقریبا شرایط یکسان است تنها فرق این است که در ایران مراسم به علت اقلیت بودن قوم ارمنی محدود انجام می‌گیرد.
مسیحیان ایران روز بیست و پنجم دسامبر را جشن نمی‌گیرند: «در ایران ۲۵ دسامبر ارامنه هیچ کاری ندارند. درخت کاج را از ۱۵ روز قبل می‌گذارند. بستگی به سلیقه‌ها دارد مراسم روز ۳۱ دسامبر که برای همه مسیحیان مشترک است. ساعت ۱۲ نصف شب مراسم باداراک قربانی مقدس در کلیساها برگزارمی شود و روز اول ژانویه هم در کلیساها همه مراسم قربانی برگزار می‌شود. ولی شب ۵ ژانویه مراسم بسیار باشکوهی در کلیساها انجام می‌شود. ارامنه دو جشن اصلی دارند که عصر انجام می‌شود یکی میلاد مسیح و دیگری عید پاک. غیر از این مراسم باداراک صبح‌ها برگزار می‌شود. شب سال نو همه می‌روند کلیسا و روزه‌شان را با مراسم عشاء ربانی باز می‌کنند و به عنوان تبرک خانه کره متبرک را به هرکسی می‌دهند که آن را در غذایشان می‌ریزند. مراسم تبرک آب هم هست به یاد تعمید مسیح در رود اردن صلیبی را در ظرف آب بزرگی می‌اندازند و با روغن مقدس آن را تبرک می‌دهند و بعد یک نوجوان صلیب را بیرون می‌کشد و آب تبرک را بین مردم تقسیم می‌کنند. شب ۵ ژانویه فقط باداراک است صبح ششم باداراک و هم تبرک آب است که آب را هم برای تبرک خانه و هم برای شفای بیماران می‌برند. شب سال نو یا پیش بزرگان فامیل هستند یا سری به آنها می‌زنند اگر کسی از اقوام فوت کرده باشد حتما سری به خانواده عزادار می‌زنند. زیر درخت کاج همیشه کادو است. هر سال تزیینات درخت را نمی‌خرند. همانها را که دارند استفاده می‌کنند.»
در جشن رسمی یک بابانوئل کوچک زیر درخت همیشه هست اما در خانواده‌ها هستند افرادی که لباس بابانوئل را در آن شب می‌پوشند. انجمنهایی هم دارند که در آن شب بابانوئل دارند و افراد آنها را برای حضور در مجالسشان رزرو می‌کنند تا آن شب بیایند و به بچه‌ها کادو بدهند.

منبع : روزنامه اطلاعات