خاکشی (خاکشیر)

‌● مشخصات گیاه :
گیاهی علفی از خانواده شلغم ( Brassicaceae) می باشد که از دانه های ریز به رنگ زرد تیره یا قهوه ای روشن تشکیل شده است و سطحی ناصاف به شکل بیضی دارد و یک راس آن بریده و دارای حلقه ای قهوه ای رنگ شفاف است و دانه های خشک شده گیاه مورد استفاده می باشد .
● موارد استفاده :
به عنوان رفع گرما زدگی ، ملین حجیم کننده استفاده می گردد.
● آثار فارماکولوژیک :
خاکشی از دسته ملین های تشکیل دهنده مدفوع حجیم است و از طریق جذب آب
باعث افزایش حجم و رطوبت مدفوع می گردد . دانه های خاکشی را در طب سنتی علاوه بر این برای اسهال ، بالاخص در کودکان به کار می برند.
● مقدار مصرف :
۴ تا ۸ گرم از دانه با کمی آب سرد میل شود.
● منع مصرف و عوارض جانبی :
فر آورده های حجیم کننده را نباید برای بیمارانی که سابقه فشردگی مدفوع ، انسداد روده یا فقدان نیروی طبیعی کولن دارند ، تجویز کرد .
مصرف زیاد آن ممکن است سبب افزایش موقتی نفخ شکم شود . مواردی از واکنش افزایش حساسیت نیز گزارش شده است . خطر انسداد روده یا مری با فشردگی مدفوع به ویژه در صورتی که خشک شود ، وجود دارد . بنابراین باید آن را همراه با مقدار کافی مایع مصرف کرد و قبل از خواب نیز نباید مصرف شود
خاكشیر گیاهی است علفی یكساله یا دو ساله كه ارتفاع ساقه آن تا یك متر نیز می رسد . پائین گیاه كرك دراست در حالیكه بالای آن بدون كرك می باشد .
تخم این گیاه كه همان خاكشیر است ریز و كمی دراز و معمولا به دو رنگ وجود دارد یكی از آنها قرمز كه دارای طعم كمی تلخ است و دیگری برنگ قرمز تیره می باشد .
● تركیبات شیمیایی:
خاكشیر دارای تعدادی اسید چرب مانند اسید لینوئیك ،‌اسید لینولنیك ، اسید اولئیك ،‌اسید پالمتیك و اسید استئاریك می باشد . ضمنا در خاكشیر اسانس روغن فراری وجود دارد كه دارای مواد بنزیل و ایزوسیانات است
● خواص داروئی:
خاكشیر از نظر طب قدیم ایران گرم و تر است .
۱)التیام دهنده زخم و جراحات است .
۲)جوشانده خاكشیر برای رفع اسهال های ساده و رفع ترشحات زنانگی مفید است .
۳)خاكشیر ادرار آور است .
۴)خاكشیر تب بر است .
۵)برای دفع كرم مفید است .
۶)التهاب كلیه را برطرف می كند.
۷)سرخك و مخملك را دوا می كند .
۸)خاكشیر صدا را باز می كند .
۹)برای از بین بردن كهیر و التهابات پوستی از خاكشیر استفاده كنید .
۱۰)از گلها و برگهای گیاه می توان برای رفع بیماری ناشی از كمبود ویتامین C استفاده كرد .
۱۱)سنگ كلیه را دفع می كند.
۱۲)برای دفع سنگ كلیه می توان خارشتر ،‌خاكشیر و ترنجبین را با هم مخلوط كرده وصبح ناشتا خورد .
۱۳)برای برطرف كردن جوشهای صورت كه بعلت خوردن چربی و شیرینی زیاد ایجاد می شود باید جوشانده یك قاشق ترنجبین را با دو قاشق غذاخوری خاكشیر مخلوط كرده و هر روز صبح ناشتا بمدت دو هفته آنرا میل میل كنید تا جوشها از بین برود.

منبع : موسسه اطلاع رسانی طعام اسرار