رسالت امروز جنبش دانشجویی؛ حق شناسی، علم آموزی و عدالت خواهی

آذر ماه به دلیل داشتن مناسبت های خاص، حال و هوای دانشگاهی و دانشجویی پیدا می کند و هر ساله، فرصتی پیدا می شود تا در خصوص نقش و جایگاه دانشجو و دانشگاه در روند تعالی جامعه و پیشرفت های مادی و معنوی حرف و حدیث بسیاری گفته و شنیده شود.
روز دانشجو، روز پژوهش، سالروز تاسیس شورای عالی انقلاب فرهنگی و سالگرد شهادت استاد مفتح و روز وحدت حوزه و دانشگاه مناسبت هایی هستند که در حافظه ماه آذر ثبت و ضبط شده اند و اما ۱۶ آذر روز دانشجو ...
۵۴ سال پیش، در سال ۱۳۳۲و در پی دخالت مستقیم غرب، کودتایی آمریکایی - انگلیسی در کشور ما رخ داد که در واقع غرور ملی را متاثر و اراده ملت را تحت الشعاع قرارداد؛ دولت مصدق سقوط کرد و شاه فراری به کشور بازگشت، فضایی امنیتی – نظامی و کاملا بسته در کشور حاکم شد و ایادی استکبار آینده ای روشن در مسیر استثمار این مرز و بوم در پیش روی دیدند.
«کابوس غیر قابل تعبیر!»: در اولین گام با سفر معاون رئیس جمهور آمریکا به تهران اعتراض هایی از سوی دانشجویان رخ داد که با عکس العمل تند و خونین رژیم مواجه شد؛ سه تن از دانشجویان معترض در روز ۱۶ آذر ۱۳۳۲ در دانشکده فنی دانشگاه تهران به رگبار گلوله بسته شدند و همین اقدام و اعتراض به فاصله ۴ ماه بعد از کودتای ۲۸ مرداد زنگ خطر را برای شاه و اربابان غربی به صدا در آورد؛ زنگ خطری که در مقاطع بعدی به صورت قیام ۱۵ خرداد ۴۲ و نهضت انقلابی ملت مسلمان به رهبری حضرت امام خمینی(ره) نمودار گشت.
از آن پس هر ساله ۱۶ آذر به عنوان گرامیداشت یاد و خاطره خون بر زمین ریخته شده دانشجویان دانشگاه تهران در تقویم ها به عنوان روز دانشجو ثبت و تکرار می شود، ما هم این روز را گرامی داشته و نکاتی چند یادآور می شویم:
۱) در مقام تحلیل ابعاد شخصیتی دانشجو با چند خصیصه مهم مواجه هستیم: اول خصایص و ویژگی های ذاتی یعنی ویژگی هایی که یک جوان دانشجو در هر کجای دنیا هم که باشد واجد این خصایص است و این به خاطر جوان بودن اوست، خصایصی نظیر پویایی، شادابی، نوگرایی، نشاط، استقلال خواهی، تحرک، ایمان، امید، آزادی طلبی و آرمان گرایی.
دوم خصایص و ویژگی های معرفتی که جوان دانشجو در پی اطلاعات تازه ای که کسب می کند در تلاش است با تحلیل علمی به اوضاع بنگرد؛ لذا پژوهشگر، انتقادگر، تحول خواه و عدالت جو بوده و حاضر است در راستای اهداف و آرمان های خود هر هزینه ای را بپردازد.
به واسطه وجود این خصایص ممتاز و بعضاً منحصر بفرد که در هیچ قشر دیگری از جامعه یافت نمی شود، همیشه بسیاری از جریانات سیاسی و احزاب تلاش نموده اند به نوعی تشکل های دانشجویی را به پیاده نظام خود مبدل سازند و در محیط های دانشگاهی به دنبال آراء و منافع حزبی و سیاسی خود باشند؛ بنابراین همواره این خطر وجود داشته و دارد که مجموعه های دانشجویی مورد سوء استفاده قرار بگیرند.
۲) «حق شناسی» و «باطل شناسی» شالوده ای متقن برای تمام تکاپوهای دانشجویی در فضای سیاسی و اجتماعی ایجاد می کند؛ امیرالمومنین علی (ع) در پاسخ به فردی که امر بر او مشتبه شده بود و از گمراهی خود در تشخیص جبهه حق و باطل سئوال می کرد، فرمودند: «اعرف الحق، تعرف اهله» یعنی اگر حق را بشناسید، اهل حق را هم خواهید شناخت؛ این یک فرمول کلان است و اساسا آموزه های دین مبین اسلام و معارف اهل بیت (ع) به ما فرمول و سنت های ثابت می آموزند؛ لذا تشکل ها و جریانات دانشجویی کشور ما که پس از تحولات بسیار و تجارب ارزنده و بعضاً پر هزینه سال های گذشته به حد قابل قبولی از بلوغ و کمال رسیده اند می توانند با سنجه های عقلایی و ملاک های دینی، حق و حقیقت را در هر زمان و هر موضوعی شناخته و بر مبنای آن وارد میدان شوند؛ آنچه که اهمیت دارد و در حقیقت از دانشجو و دانشگاه انتظار می رود این است که مسحور زمان و اشخاص و احزاب نشوند و با استقلال و حفظ مبادی هویتی و فکری خود آرمان ها و اهداف بلند دیانت و انقلاب اسلامی را ‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍دنبال و مطالبه کنند.
۳) پس از وقایع سال های ۷۶ تا ۸۴ و رویدادهایی نظیر حوادث کوی دانشگاه تهران، تبدیل برخی از تشکل های دانشجویی به باشگاه احزاب سیاسی و افراط و تفریط های فراوان در بعضی از لایه های جریانات دانشجویی، تجربه ای تلخ رقم خورد.
اکنون به نظر می رسد برشی جدید و مقطعی تازه برای فعالیت و تکاپوی جریانات دانشجویی به عنوان قشر پیشرو و پیشاهنگ در عرصه های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی فراهم شده است؛ در این دوره جدید، شاهد نوعی پختگی و تکامل و استقلال و امید به آینده در محیط های دانشجویی هستیم که دانشجویان آگاه خواهان ایفای کار ویژه های اصلی و حقیقی خود هستند؛ دانشجویان به خوبی دریافته اند که احزاب و دولت ها می آیند و می روند، مهم این است که جریان دانشجویی تکاپو و نقش آفرینی خود را در حوزه های اجتماعی و ملی به نحو احسن و با استقلال و عقلانیت به پیش ببرد.
۴) در مقطع پیروزی انقلاب اسلامی و ماه های منتهی به این رویداد شگرف، طیف دانشجویان مسلمان و انقلابی گسترش فراگیری یافت؛ طیفی که متاثر از اندیشه های حضرت امام خمینی(ره) و شهید مطهری و دیگر بزرگان نهضت اسلامی بود و در پیروزی نهضت بسیار تعیین کننده ظاهر شد و پس از انقلاب هم زمینه برای فعالیت مستقیم در امور جامعه برای این طیف فراهم گشت؛ همچون:
۱) صیانت از کیان نظام و کشور با ایجاد سپاه پاسداران و بسیج مستضعفین
۲) تشکیل گروه ها و کمیته های فعال در مسیر بازگرداندن اموال اقتصادی از ضد انقلاب به ملت
۳) دفع توطئه جاسوسی با تسخیر سفارت آمریکا در تهران
۴) مقابله با دشمن بعثی با حضور داوطلبانه در صف مقدم جبهه ها
۵) بازسازی کشور در دوران سازندگی
۶) دفاع از مرزهای فکری و عقیدتی و تبیین معارف اسلامی و پاسخ مستدل به شبهات جریان لیبرال غربگرا و اکنون نیز حضور افتخار آفرین جوانان و فارغ التحصیلان در المپیادهای بین المللی و جهاد علمی همه جانبه با نهضت نرم افزاری که در قالب فناوری هسته ای، نانو تکنولوژی، سلول های بنیادین و ... نمود و ظهور یافته است؛ اینها همه و همه در پرونده جریان دانشجویی کشور ثبت و ضبط شده است.
۵) از آنجا که در دنیای امروز، قدرت علمی داشتن حرف اول را در صحنه بین المللی و مواجهه با معادلات و رقابت های سیاسی، اقتصادی و نظامی می زند، اولویت و اهتمام ویژه دانشجویان و تشکل های دانشجویی می باید مصروف علم و علم آموزی شود؛ دانشجوی موفق و با هوش یک دانشجوی چند بعدی است یعنی هم درس می خواند و ممتاز علمی است، هم تهذیب نفس می کند، هم ورزش می کند و ممکن است مدال آور ورزشی هم باشد و هم کار تشکیلاتی و سیاسی می کند و در این راه و عرصه های اجتماعی اثر گذار است.
۶) همچنان که بارها گفته شده عدالت و عدالت جویی در زمره آرمان های جریان دانشجویی است؛ عدالت گفتمان رایج انقلاب اسلامی بوده و هست و کماکان مبنا و محور فعالیت تشکل های دانشجویی در جمهوری اسلامی همین مفهوم است؛ اما مع الاسف برای آن نظریه پردازی صحیح و تولید علم انقلابی و اسلامی صورت نگرفته است و انتظار می رود دانشجویان عدالت خواه و تشکل های دانشجویی و دانشگاهی در باب مفهوم سازی و نظریه پردازی در خصوص عدالت، همه جانبه نگری از خود نشان دهند و عدالت را با نگاهی سیستماتیک و با تمام مصادیق و حوزه های آن در نظر بگیرند.
رسالت واقعی دانشجوی مسلمان همین است که در باب چنین گفتمان فراگیری پیشتاز و پیشاهنگ باشد و دردهای جامعه را بشناسد و با عدالت خواهی و عدالت جویی درمان آنها را مطالبه کند... .

محمد علوی زاده - کارشناس ارشد علوم سیاسی

منبع : شبکه خبر دانشجو