چهارشنبه, ۲۶ دی, ۱۴۰۳ / 15 January, 2025
مجله ویستا
با ضدآفتاب، زیر نور خورشید
● كرم ضدآفتاب برای این روزها
تابش خورشید در این روزهای آفتابی تابستانی خطرات خاص خود را هم به دنبال دارد. جدا از آفتاب سوختگی، این حقیقت را هم در نظر داشته باشید كه پرتوهای ماوراءبنفش در نور خورشید میتواند در درازمدت باعث سرطان پوست شود. بنابراین انتخاب شیوههای مناسب برای محافظت از پوست در برابر نور خورشید ضرورت دارد. یكی از راههای ایجاد این حفاظت استفاده از كرمهای ضدآفتاب است. اما در این نقطه است كه مصرفكننده باید احتیاط به خرج دهد و عاقلانه در میان طیف گسترده فرآوردههای موجود در بازار دست به انتخاب بزند.ادعاهای سازندگان كرمهای ضدآفتاب را نباید چشم بسته پذیرفت. به تازگی سازندگان این كرمها در اروپا و آمریكا تحت فشار قرار گرفتهاند تا روی برچسبهای محصولاتشان اطلاعات صحیحی درج كنند.
یك فرد بزرگسال متوسط به حدود ۳۰ گرم - حدود دو قاشق غذاخوری - كرم ضدآفتاب برای پوشاندن همه بدن خود نیاز دارد. اولین چیزی كه باید در انتخاب كرم ضدآفتاب در نظر داشت میزان محافظت ایجادشده به وسیله آن در برابر اشعه ماوراءبنفش A )UVA( و ماورای بنفش B )UVB( است. هر دو نوع اشعه برای ما مضرند. نكته دوم این است كه "فاكتور محافظت در برابر نور خورشید )SPF( "كرم دست كم ۱۵ باشد؛ این مقدار ۹۳ SPF درصد پرتوهای UVBرا منحرف میكند. همچنین شما امكان پیدا میكنید مدت بیشتری در زیر آفتاب بمانید. سومین عامل شایان توجه كیفیت مقاومت در برابر آب یا ضدآب بودن كرم است. این خصوصیت در صورتی كه زیاد عرق میكنید یا اگر قصد داشته باشید كه شنا كنید، اهمیت پیدا میكند. كرمهای ضدآفتاب مقاوم در برابر آب ۴۰ دقیقه و كرمهای ضدآفتاب ضدآب ۸۰ دقیقه از بدن محافظت میكنند.
بالاخره به نوع پوست باید دقت كرد. پوست خشك به كرم ضدآفتابی با رطوبت زیاد نیاز دارد، در حالی كه برای پوست چرب به كرمهای بدون روغن نیازمندیم. برای پوستهای حساس باید از ضدآفتابی استفاده كرد كه حاوی اكسید روی یا اكسید تیتانیوم باشد. مبتلایان به اگزما باید از لوسیونهای ضدآفتابی كه بر پایه الكل تولید شدهاند اجتناب كنند.
● لباسهای ضد آفتاب
لباسهای ضدآفتاب لباسهایی هستند كه به طور مخصوص برای محافظت در برابر نور خورشید طراحی شدهاند و از پارچه هایی تهیه میشوند كه مانند كرمهای ضدآفتاب از لحاظ میزان محافظت در برابر اشعه ماوراءبنفش درجهبندی میشوند.
این پارچهها به علت ساختار نخهایشان و بافت متراكمشان خاصیت محافظت در برابر نور خورشید دارند. برخی از تولیدكنندگان هم مواد ضدآفتابی مانند اكسید تیتانیوم را در حین بافت پارچه با الیاف آن در میآمیزند تا توانایی مهار اشعه ماوراءبنفش را در آنها بیفزایند.
مدل و طرح لباس ضدآفتاب هم در خاصیت محافظتكننده آن نقش دارد- آستینها و پاچههای بلند، یقه بسته و طرح آن كه حساسترین نقاط پوست به اشعه ماوراءبنفش را پوشش دهد.
برخی از پارچهها كه استفاده از آنها رایج هم هست با توجه ساختار ذاتی الیاف، تراكم بافت و اجزای رنگشان به خصوص داشتن رنگهای تیرهتر و رنگهای ایندیگو خاصیت ضدآفتاب بیشتری دارند، از جمله این پارچهها می توان به پارچههای حاوی الیاف طبیعی دارای وزن زیاد مانند الیاف كتان یا كنف و یا الیاف مصنوعی سبك وزن مانند پلیاستر ونایلون اشاره كرد.
البته مشكل این پارچهها نگهداری گرما به علت كلفت و تیره تر بودن پارچههای آنهاست كه پوشیدن آنها را در تابستان مشكل میكند. برای همین برخی از سازندگان پارچههای مخصوصی را طراحی میكنند كه علاوه بر داشتن خاصیت ضدآفتاب بافتی داشته باشند كه امكان تهویه را هم به پوست بدهد.
معمولا برای درجهبندی این پارچهها از معیار UPF استفاده می شود. UPF یا فاكتور محافظت در برابر اشعه ماوراءبنفش بر خلاف ( SPFفاكتور محافظت در برابر نور) كه تنها به اشعه ماوراءبنفش B یا UVB اختصاص دارد، محافظت در برابر اشعه ماوراءبنفش A یا UVA را هم نشان می دهد.
● مراقب پوست بچه ها در آفتاب باشید
محفاظت پوست بچهها از آفتاب از اهمیت بسیاری برخوردار است.
شواهد جدید نشان میدهد كه قرارگیری كلی در معرض نور خورشید در دوران كودكی، موجب آفتابسوختگی شده و نقش اصلی در ایجاد سرطانهای پوستی در سنین بالا دارد.
ضدآفتابهایی كه حاوی اووبنزن، دیاكسید تیتانیوم و اكسید روی باشند، میتوانند طیف اشعه ماورای بنفش A را مهار كنند.
● آیا قرص ضد آفتاب هم داریم؟عصاره گیاه پلیپودیوم لوكوموتوس به صورت یك مكمل گیاهی با نام تجاری <هلیوكور> با ادعای ضدآفتاب بودن در بازار دارویی موجود است.
این عصاره كه از یك گیاه سرخسمانند حارهای كه بومی كشور هندوراس در آمریكای مركزی است به دست میآید، سالها در طب سنتی كشورهای این منطقه برای جلوگیری از آفتابسوختگی و آسیب پوستی ناشی از ان به كار میرفته است.
گرچه گزارش های موردی و چند تحقیق كوچك بیانگر اثر این عصاره در كاهش شدت آفتابسوختگی بوده است. هنوز بررسیهای گسترده در مورد تاثیر و بیخطر بودن این ماده در درازمدت انجام نشده است.
بنابراین تا هنگام نتیجهگیری قطعی در مورد این ماده بهتر است تنها از آن به عنوان وسیلهای كمكی و نه به عنوان جایگزین- با سایر روشهای محافظتی مانند كرم یا لباسهای ضدآفتاب از ان استفاده كنید.
▪ سیستم درجه بندی كرم های ضدآفتاب
ـ محافظت كم: لوسیونهای با شماره SPF۶ تا ۱۰
ـ محافظت متوسط: لوسیونهای با شماره SPF ۱۵ تا ۲۵
ـ محافظت بالا: لوسیونهای با شماره SPF۳۰ تا ۵۰
ـ محافظت بسیار بالا: لوسیونهای با شماره SPF بیشتر از ۵۰
▪ كرمها باید علاوه بر محافظت در برابر )UVB( عامل آفتاب سوختگی در برابر )UVA( عامل سرطان پوست هم محافظت ایجاد كنند.
● آفتاب سوختگی
آفتابسوختگی عارضهای است كه ناشی از پرتوهای ماورای بنفش نوع B در نور آفتاب است.
برخی افراد به دلیل سن، نوع پوست یا داروهایی كه مصرف میكنند، به آفتابسوختگی حساسترند.
از جمله عواملی كه حساسیت فرد را به آفتابسوختگی افزایش میدهند، اینها هستند:
ـ نوزادان و كودكان نسبت به بزرگسالان پوست حساستری دارند، بنابراین در صورتی كه بیحفاظ بمانند، با احتمال بیشتری دچار آفتابسوختگی شدید میشوند.
ـ افرادی با پوست روشن با احتمال بیشتری نسبت به افراد با پوست تیرهتر دچار آفتابسوختگی میشوند. البته همه انواع پوست ممكن است دچار آفتابسوختگی شوند.
ـ برخی داروها از جمله بعضی از آنتیبیوتیكها و قرصهای ضد بارداری باعث افزایش احتمال آفتاب سوختگی میشوند.
ـ استفاده از تختهای برنزهكردن ممكن است باعث آفتابسوختگیهای خطرناك میشود.
ـ بیرون از خانه بودن در ساعت اوج آفتاب ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر و وجود آب یا ماسههای بازتابدهنده نور ممكن است باعث افزایش خطر آفتابسوختگیهای شدید شود.
ـ سوختگی پوست ناشی از ماندن زیاد زیر نور آفتاب میتواند بسیار ناراحتكننده و دردناك باشد.
▪ برای تسكیندادن پوست آفتابسوخته، این توصیهها را به كار ببندید:
ـ دوش یا وان آب سرد بگیرید و یا روی نواحی سوخته كمپرس سرد بگذارید. ریختن سودا (آب گازدار) درون وان نیز میتواند به تسكین آفتابسوختگی كمك كند.
ـ پوستتان را با لوسیون مرطوب كنید.
ـ ژل "آلوئه ورا" را روی پوست خود بمالید تا به سردشدن پوست و تسكین درد شماكمك كند.
ـ بزرگسالان میتوانند از مسكنهایی مانند آسپرین و ایبوپروفن استفاده كنند. به كودكان هرگز نباید آسپرین داد.
▪كرم ضدآفتاب را به طور صحیح مصرف كنید
اگر كرم ضدآفتاب به طور صحیح به كاربرده شود، مانع از آسیب پوست بهوسیله پرتوهای خورشید میشود اما بررسیهای جدید نشان میدهد كه استعمال نادرست این كرمها ممكن است آسیب پوست را تشدید هم بكند. پرتوهای ماورایبنفش نور آفتاب به وسیله پوست جذب میشود و در نتیجه موادی به نام <مولكولهای واكنشدهنده اكسیژن> تولید میشود كه با صدمه زدن به دیواره و DNA سلولها باعث ایجاد پیری پوست میشود.قرارگرفتن زیاد در معرض نور خورشید به خصوص در دوران كودكی باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست میشود.كرمهای ضدآفتاب حاوی موادی هستند كه مانع رسیدن پرتوهای ماورایبنفش نور خورشید به سطح بیرونی پوست یا اپیدرم میشوند. اما در طول زمان خود این فیلترها به عمق پوست میروند و باعث نفوذ بیشتر اشعه ماورایبنفش به درون آن میشوند.در این تحقیق دانشمندان از سه ماده فیلتر معمول اشعه ماورایبنفش استفاده كردند و نشان دادند كه این مواد به خصوص هنگامی كه به مدت بیش از حد طولانی روی پوست بمانند با تولید <مولكولهای واكنشدهنده اكسیژن> نه تنها جلوی آسیب دیدن پوست از نور خورشید را نمیگیرند بلكه این آسیب را بیشتر هم میكنند. این دانشمندان میگویند: <ما نیاز به ضدآفتابهای پیشرفتهتری داریم كه مواد فیلتر اشعه آنها در سطح پوست باقی بماند.> همچنین آنها متوجه شدهاند كه تنها تعداد اندكی از كرمها، پرتوهای UVA را فیلتر میكنند. آنها پیشنهاد میكنند كه مصرفكنندگان برای جلوگیری از این پدیده دست كم هر دو ساعت یك بار و بهخصوص پس از شنا یا تعریق، كرم را تجدید كنند.
● نسل جدید كرمهای ضدآفتاب
برای مدت درازی تنها معنای كرمهای ضدآفتاب، محافظت در برابر آفتابسوختگی ناشی از پرتوهای ماورای بنفش موج كوتاه از نوع B یا UVB بود. پرتوهای ماورایبنفش با طول موج بلند از نوع A یا UV A كه ۹۰ درصد پرتوهای ماورای بنفش را كه به زمین میرسند را تشكیل میدهند، همیشه بیضرر محسوب میشدند اما اكنون میدانیم كه UVA هم بر پوست تاثیر میگذارد و از جمله باعث پیری زودرس پوست میشود، فرآیندی كه پیری ناشی از نور نامیده میشود. علایم مشخصه این عارضه شامل ایجاد چروك، كاهش انعطافپذیری پوست، ظهور لكههای رنگی و تضعیف كاركرد ایمنی بدن است. از آنجایی كه بدن نسبت به زیادی پرتوهای UVA برخلاف پرتوهای UVB با آفتابسوختگی واكنش نشان نمیدهد، آثار تجمعی این پرتوها مورد توجه قرار نمیگیرد و تنها پس از گذر سالها خود را بروز میدهد. كرمهای ضدآفتاب قدیمی تنها توانایی محافظت از پرتوهای UVB و بنابراین آفتابسوختگی را داشتند اما محافظت چندانی در برابر UVA ایجاد نمیكردند.
این مشكل از سال گذشته مورد توجه قرار گرفت و كمیسیون اتحادیه اروپا توصیههایی را منتشر كرد كه بر مبنای آن فرآوردههای ضدآفتاب باید حداقلی از محافظت در برابر UVA را نیز ایجاد كنند.
ما حتی وقتی حمام آفتاب نمیگیریم و در آب و هوای ابری، در نیمسایه و در پشت پنجره، هستیم بیش از آنچه گمان میكنیم در معرض UVA قرار داریم.پرتوهای UVA باعث ایجاد آسیبهای عمدتا مزمن به بافت همبند پوست میشوند. این پرتوها رادیكالهای آزادی را تولید میكنند كه به همه چیز اطرافشان حمله میكنند. ازجمله به غشای سلولهای اطرافشان آسیب میزنند و باعث آسیب ژنتیكی میشوند و درنهایت تعادل كاركرد سلول را به هم میزنند.
UVA همچنین فرآیند متلاشیشدن طبیعی رشتههای بافت همبند را كه متشكل از الاستین و كلاژن هستند، تشدید میكند در نتیجه پوست انعطافپذیری و رطوبت خود را از دست میدهد و چین و چروك به وجود میآید.بنابراین كرمهای ضدآفتاب نسل جدید UVA را هم فیلتر میكنند.● شیوه كاربرد كرم ضدآفتاب
▪ كی از كرم استفاده كنیم؟
ـ كرم ضدآفتاب را تقریبا ۳۰ دقیقه پیش رفتن به زیر آفتاب روی پوست بمالید تا فرصت كافی برای جذبشدن داشته باشد و با تعریق از روی پوست شسته نشود.
ـ به یاد داشته باشید كه كرم ضدآفتاب را پس از ورزش شدید یا شنا كردن، تجدید كنید.
ـ اگر بیرون خانه كار میكنید، كرم ضدآفتاب را در تمام طول روز به كار برید و لباس و كلاه محافظ هم بپوشید.
▪ چگونه از كرم استفاده كنیم؟
ـ تیوب كرم را قبل از استفاده كاملا تكان دهید تا دانههایی كه ممكن است درون آن توده شده باشند، با هم مخلوط شوند. استفاده از انواع جدید كرم ضدآفتاب به شكل اسپری را مورد توجه قرار دهید.
ـ اطمینان حاصل كنید كه مقدار كافی كرم ضدآفتاب به كار میبرید. به عنوان یك قاعده سرانگشتی، ۳۰ گرم كرم را روی همه بدن به كار برید.
ـ همه نقاط پوست را كه در معرض آفتاب قرار دارد، از جمله گوشها، پشت، شانهها و پشت زانوها و ساقپا را با كرم بپوشانید.
ـ پوست را با لایه ضخیم و یكنواختی از كرم بپوشانید. هنگام كاربرد كرم در اطراف چشم، مراقب باشید.
▪ چه كرمیبخریم؟
ـ كرم ضدآفتابی را با طیف وسیع كه هم UVA و هم UVB را فیلتر میكند و SPF آن دست كم ۱۵ است، استفاده كنید.
برچسب كرم را بخوانید. اگر شنا میكنید یا تعریقتان زیاد است، از فرآوردهای ضدآب استفاده كنید. برای صورت از كرمهای ضدآفتاب مخصوص صورت استفاده كنید.
ـ اگر پوستتان به پاراامینوبنزوییك اسید )PABA( حساس است، از فرآوردههای فاقد آن استفاده كنید.
ـ اگر كرم ضدآفتابی با پوستتان نمیسازد، نوع دیگری را امتحان كنید. همه ضدآفتابها تركیب مشابهی ندارند.
ـ اگر پوستتان چرب است یا مستعد آكنه است، از كرمهای دارای پایه آبی استفاده كنید.
ـ توجه داشته باشید كه كرمهای گرانتر لزوما بهتر نیستند. گرچه كرمهای گرانتر ممكن است رایحه بهتری داشته باشند اما همیشه از فرآوردهای ارزانتر موثرتر نیستند.
ـ تاریخ انقضای كرم را در نظر داشته باشید زیرا برخی از اجزای این كرمها با گذشت زمان تجزیه میشوند.
● درباره برنزه كردن
فصل تابستان زمانی است كه بسیاری از مردم از نور آفتاب برای برنزه كردن استفاده میكنند اما پیش از آنكه حولهتان را بردارید و به استخر بروید، بهتر است كمیبیشتر درباره پوستتان و نور خورشید بدانید. این دانستهها به شما كمك خواهد كرد كه بدون آسیب رساندن به پوستتان برنزه شوید.
▪ برنزه كردن چه تاثیری بر پوست دارد؟
ممكن است فكر كنید كه پوست تنها بدن شما را میپوشاند اما پوست بزرگترین اندام بدن شما است و سد اصلی میان بدن شما و محیط بیرون است. پوست همچنین دارای سلولهایی است كه به دستگاه ایمنی شما در مقابله با عفونتها كمك میكند.نور خورشید حاوی دو نوع پرتوی ماورای بنفش است كه به پوست شما برخورد میكند: اشعه ماورای بنفش)UVA( A و اشعه ماورای بنفش . )UVB( Bنوع سومیهم وجود دارد به اسم UVC كه جو كره زمین آن را قبل از اینكه به شما برسد، جذب میكند.پرتوهای UVB لایه بالایی پوست یا اپیدرم را میسوزانند و باعث آفتاب سوختگی میشوند، در حالی كه پرتوهای UVA كه به لایه عمیق تر پوست یا درم نفوذ میكنند، باعث برنزه شدن میشوند. پرتوهای UVA در پیری پوست دخالت دارند و پرتوهای UVB اغلب با سرطان پوست ارتباط داده میشوند. با این حال پژوهشها نشان میدهد كه پرتوهای UVA نیز ممكن است در سرطان پوست نقش داشته باشند.
هنگامیكه پرتوهای ماورایبنفش به پوست شما برخورد میكنند، سلولهایی به نام ملانوسیتها را كه مولد رنگدانهای قهوه ای به نام ملانین هستند، تحریك میكنند. ملانوسیتها با تولید هرچه بیشتر ملانین به آن پاسخ میدهند تا از پوست شما محافظت بیشتری به عمل آید. ملانین مانند نوعی چتر برای سلولهای پوست عمل میكند و در عین حال رنگ قهوهای مشخصه برنزه شدن را ایجاد میكند.
ملانین تا حدی از پوست شما محافظت میكند. اگر شما مدت زیادی در معرض نور خورشید باقی بمانید، پرتوهای ماورایبنفش در نهایت به پوست شما صدمه میزند.این آسیب خود را به صورت چین و چروك، لكههای قهوه ای رنگ پیری، لك و پیس و آویزان شدن پوست نشان میدهد.در بدترین حالت، قرارگرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید، به سرطان پوست، آسیب به چشمها و ضعیف شدن دستگاه ایمنی بدن در مقابله با بیماریها میانجامد.
● محافظت در برابر نور خورشید
بهترین راه برای مقابله با نور خورشید، یافتن تعادلی میان فعالیت و محافظت است. كرمهای ضدآفتاب كه جلوی نفوذ پرتوهای مضر را به پوست میگیرند، یكی از بهترین وسایل برای جلوگیری از آسیب به پوست هستند. شماره "فاكتور محافظت در برابر نور خورشید" یا SPF كرم ضدآفتاب، میزان محافظت آن را نشان میدهد.كرمهای ضدآفتاب دارای شماره SPF بالاتر دفاع بیشتری در مقابل پرتوهای آسیب رسان ماورایبنفش فراهم میآورند.
ـ رعایت نكات زیر میتواند به حفظ بدن شما در برابر نور آفتاب كمك كند:
به طور روزمره حتی در هوای ابری و هنگامیكه زمان زیادی را در خارج از خانه نمیگذرانید، از كرم ضدآفتاب با SPF حداقل ۱۵ استفاده كنید. استفاده از كرم ضدآفتاب به طور روزمره به این دلیل است كه متخصصان پوست معتقدند بیش از ۸۰ درصد قرارگیریها در معرض نور خورشید به طور اتفاقی صورت میگیرد، به طور مثال هنگامیكه برای پیاده روی به پارك میروید یا بیرون ناهار میخورید. اگر نمیخواهید از یك كرم ضدآفتاب خالص استفاده كنید، مرطوب كنندههایی را كه مواد ضدآفتاب درون خود دارند، به كار برید.اطمینان حاصل كنید كه كرم ضدآفتابی كه به كار میبرید هر دو UVA و UVB را مهار كند. یعنی یك ضدآفتاب با طیفی وسیع است. كرم ضدآفتاب در شرایط ایدهآل نباید باعث جوش زدن پوست شود یا منافذ پوست را ببندد و آكنه ایجاد كند.باید به اندازه كافی كرم روی پوست گذاشت تا موثر واقع شود. اغلب افراد به اندازه كافی از كرم استفاده نمیكنند تا حداكثر حفاظت را به دست آورند. اگر مطمئن نیستید كه به مقدار كافی از كرم به پوست مالیده اید یا نه یا از مقدار زیاد كرم روی پوست خوشتان نمیآید، از كرمهای ضدآفتاب با SPF بالاتر استفاده كنید.اگر مدت بیرون ماندنتان از خانه زیاد است، هر دو یا سه ساعت و پس از شنا یا استحمام دوباره به پوست كرم بزنید. اگر در معرض نور مستقیم خورشید قرار خواهید گرفت، كرم با SPF بالاتر مثل ۲۵ بهتر است. اگر در آفتاب ورزش میكنید، كرم ضدآفتابی به كار ببرید كه ضدآب و ضدعرق هم باشد. نور خورشید بین ساعت ۱۰ صبح و۴ بعد ازظهر قویتر است بنابراین سعی كنید در این ساعات كمتر در معرض نور خورشید باشید. برای محافظت از چشمها، از كلاه لبه دار و عینك آفتابی استفاده كنید. توجه داشته باشید كه سطوح منعكسكنندهای مانند برف یا آب، میزان اشعه ماورایبنفشی را كه به پوست شما میرسد، افزایش میدهند. برخی داروها مثل آنتیبیوتیكهایی كه برای درمان آكنه به كار میروند و قرصهای ضدبارداری حساسیت پوست را به خورشید بیشتر میكنند. در این باره با پزشكتان مشورت كنید.
▪ برنزه شدن بدون آسیب
فرآوردههایی در بازار موجودند كه بدون نور آفتاب پوست شما را برنزه میكنند. البته این شیوههای بیخطر شامل لامپهای برنزه شدن یا تختخوابهای خورشیدی نمیشوند.بعضی افراد فكر میكنند چون لامپهای برنزه شدن فقط UVA ساطع میكنند آفتاب سوختگی ایجاد نمیكنند بنابراین، این وسایل بی خطرند اما میزان UVA ساطعشده از این لامپها بیشتر از نور خورشید است و در درازمدت اشعه بیشتری در پوست جذب میشود كه به پیری پوست میانجامد و خطر سرطان پوست را افزایش میدهد.
یك راه برنزه شدن بدون نور آفتاب، استفاده از كرمهای حاوی DHA است كه در بیرونیترین لایه پوست اكسیده میشود و پوست را از چند روز تا یك هفته قهوه ای رنگ میكند. همچنین در سالنهای زیبایی همین ماده را به وسیله یك اسپری تحت فشار روی پوست میپاشند و چند ساعت بعد از این كار، شما ظاهر برنزه پیدا خواهید كرد. در هر دو روش اگر قبل از كاربردشان با استفاده از برسهای سایشی یا وسایل مشابه، سلولهای مرده سطح پوست برداشته شوند، نتیجه بهتری به دست میآید البته بعد از استفاده از شیوههای برنزه كردن بدون نور خورشید هم لازم است كرم ضدآفتاب برای محافظت پوست به كار برده شود.
منبع : روزنامه سلامت
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست