ابوالفضل کمال‌الدین اسمعیل

● تاریخ و محل تولد : ۵۶۸ هجری قمری - اصفهان
● تاریخ و محل وفات : ۶۳۵
● تخصص : شاعر
● آثار : دیوان اشعار
● زندگی نامه : کمال‌الدین ابوالفضل اسمعیل فرزند جمال‌الدین محمد عبدالرزاق اصفهانی، ملقب به خلاق المعانی از شعرا و قصیده سرایان معروف قرن ششم و هفتم هجری قمری ایران است. وی در سال ۵۶۸ هجری قمری در دامان پدرش که از سخنگویان عصر خود محسوب می‌شد رشد و نمو یافت و در نوجوانی به فراگیری زبان و ادبیات فارسی و عربی و اشعار شعرای متقدم خود پرداخت و پس از چندی سرودن شعر را آغاز کرد. کمال‌الدین در طول زندگانی خود اتابکان فارس، خوارزمشاهیان و حمله مغول را درک کرد و در اشعار خود هراس و وحشت جامعه از حمله مغول و جنگهای شجاعانه جلال‌الدین منکبرتی پسر سلطان محمد خوارزمشاه با مغولان را به خوبی به تصویر کشیده است. وی در اواخر عمر به عرفان گرایش پیدا کرد و در این راه از پیروان شیخ شهاب‌الدین سهروردی بوده است. کمال‌الدین پس از حمله مغولان به اصفهان و قتل عام مردم این شهر (۶۳۳ه.ق) به همراه بسیاری از بزرگان ودانشمندان آن شهر متواری شد و پس از تحمل سختیها و شداید فراوان در سال ۶۳۵ به دست متجاوزان مغول بقتل رسید. کمال‌الدین از قصیده سرایان و غزل سرایان بزرگ ایران عهد خوارزمشاهی است که در اشعارش اندیشه‌های رقیق و مضامین باریک و نکته‌سنجی مشاهده می‌شود و از این رو وی را خلاق‌المعانی خوانده‌اند. در اشعار زیبای این شاعر نکاتی اجتماعی حاوی شکایت از گذر عمر، پند و اندرزهای اخلاقی و فغان از ناسپاسی مردمان مشاهده می‌شود. وی اشعار مذهبی زیبایی نیز در وصف ائمه اطهار(ع) و فاجعه کربلا سروده است. کمال‌الدین را از شاعرانی دانسته‌اند که بر اثر معانی باریک اشعارش، سبک هندی در ادوار بعدی از او متأثر گردید و پا به عرصه ادبیات ایران نهاد. دیوان اشعار کمال‌الدین اسماعیل یادگار بزرگ این شعر نامی است. -------------- ای آنکه لاف می‌زنی از دل که عاشقست / طوبی لک از زبان تو با دل موافقست // بگذار ساز و آلت حس و خیال و وهم/ تنها جریده رو که گذر پر مضایقست // از عقل پرسی راه که پیری موحد است/ مسیر پی خیال که دزدی منافق است // زافلاک برگذر اگرت میل نزهتست / کین گرد خیمه نیز محل طوارقست// چون غنچه دل درین تن ده روی بسته‌ای / پس لاف یکدلی زنی، آنهم نه لایقست // خورشید حق زسایه تو در حجاب شد / ورنه همه سراسر عالم مشارقست//

منبع : پایگاه دانش، پژوهش و نشر بین الملل