معماری و فرهنگ

برای اینکه پس‌زمینه‌ای ذهنی برای قضاوت اولیه در مورد شرایط فرهنگی یک جامعه داشته باشیم، بررسی اوضاع معماری و طراحی شهری آن اجتماع میزان مناسبی برای ارزیابی است. در جوامعی که از این نظر شرایط مطلوبی قرار دارند می‌توانیم حضور جریانهای ارزشمندی را در معماری شاهد باشیم و برعکس؛ یعنی اگر در جامعه‌ای شاهد جریانهای اثر‌گذار معماری باشیم می‌توانیم نتیجه بگیریم که آن جامعه از لحاظ فرهنگی در شرایط مطلوبی به سر می‌برد. جریان ارزشمند مجموعه‌ای از سلسله رخدادهای اثر‌گذاری است که تنها با خلق تعداد آثار انگشت‌شمار یا به واسطه درخشش فرد یا افرادی محدود شکل نمی‌گیرد بلکه روندی پویا و بالنده است، و این جریانها با بستر اجتماع رابطه دو سویه دارند.
جدا از ذهنیت هنری و خلاقیت هنرمند، شاید بتوان برای امکان تجلی بیرونی انواع هنرها سلسله مراتبی را قائل شد. به طور مثال میزان امکاناتی که برای ارائه یک اثر نقاشی یا ادبی لازم است قابل دسترس‌تر از امکاناتی است که خلق یک مجسمه نیاز دارد، به همین ترتیب ساخت یک فیلم شرایط و امکانات گسترده‌تری را نسبت به نقاشی یا مجسمه‌سازی می‌طلبد. هنگامی که ابزار مورد نیاز برای خلق یک اثر هنری از حد اختیارات شخص هنرمند فراتر می‌رود، همیاری نهادهای اجتماعی و بستر‌سازی که توسط آنها صورت می‌گیرد اهمیت پیدا می‌کند. به طور مثال برای به روی صحنه رفتن یک نمایشنامه علاوه بر نیروهای انسانی گوناگون، به محلی برای ارائه و همین‌طور امکانات مالی نیاز است که منوط به حوزه‌های تصمیم‌گیری بالاتر از فرد یا همان نهادهای اجتماعی می‌شود. و تخصیص منابع مالی به این دسته از هنرها در صورت مهم بودنشان نزد مراجع تصمیم‌گیرنده یا به عبارتی بین برآیند افکار عمومی، تحقق می‌یابد و این خود زمانی امکان‌پذیر است که افراد آن جامعه به لحاظ فرهنگی از حداقلی از فرهیختگی برخوردار باشند.
و اما در عرصه‌ای به نام معماری، محدودیت‌‌های کار بسیار بیشتر از سایر هنرهاست. در واقع علاوه بر خواستهای شخص معمار، نیازها و علایق کارفرما و مسایل فناورانه و از همه مهمتر مسایل اقتصادی اثرگذار می‌باشند. پس اگر در جامعه‌ای نه تنها شاهد بروز معماریهایی قابل بحث بلکه ناظر جریانهای پویای معمارانه بودیم، این گویای وجود نوعی همیاری بین حوزه‌های مختلف اجتماع و در پس آن حاکی از میزان بالای فرهیختگی نزد افراد آن جامعه است.

منبع : مطالب ارسال شده