Fedora Core۵ جوشش یک دنیای تازه‌

نسخه جدیدی از توزیع فدوراكور به فاصله نه‌ماه از نسخه پیشین، توسط شركت ردهت منتشر شد. فدوراكور یكی از توزیع‌های معروف و قدرتمند لینوكس است كه كاربران و طرفداران بسیار زیادی نیز دارد.
نسخه پنج این توزیع علاوه بر توسعه، اصلاحات و بروزرسانی هر نسخه جدید یك توزیع لینوكس، قابلیت‌های منحصربه فردی نیز دارد كه از جمله آن‌ها می‌توان به استفاده از برنامه مجازی‌سازی‌ Xen۳، برنامه مدیریت بسته‌های نرم‌افزاری Yum، رابط نصب گرافیكی ساده Anaconda، استفاده از ماجول SELinux، سرویس‌دهنده آپاچی ۲‌/‌۲‌ و نسخه جدید محیط گرافیكی گنوم اشاره كرد. در این نوشتار برای آشنایی خوانندگان نگاهی سریع و گذرا به شاخص‌ها و توانمندی‌های این توزیع خواهیم داشت. جنب و جوش وهیجان كاربران لینوكس در هنگام انتشار یك نسخه از یك توزیع باورنكردنی است. خواندن گوشه‌ای از این هیجان و اشتیاق در ابتدای مقاله خالی از لطف نیست.
● ‌هیجان یك انتشار
سایت رسمی پروژه فدوراكور اعلام كرده بود كه نسخه Bordeaux (نام رمز توزیع فدوراكور پنج) را در پانزدهم مارس ۲۰۰۶ منتشر خواهد كرد. اما درست چند روز قبل نسخه پایدار ۱۴/۲ محیط گرافیكی گنوم منتشر شد. این موضوع باعث شد اعلام شود كه چون علا‌قه داریم فدورا ‌‌Bordeaux اولین توزیعی باشد كه نسخه جدید محیط گرافیكی گنوم را به‌كار گرفته است، تاریخ انتشار به ساعت دو بعدازظهر بیستم مارس به وقت محلی تغییر می‌كند.
شور و هیجان عجیبی در انجمن‌ها و تالارهای گفت‌و‌گوی آنلاین حاكم بود و تمام كاربران منتظر انتشار نسخه جدید توزیع فدوراكور بودند. روز هفدهم مارس یك سایت سوئیسی فایل‌های ISO این توزیع را مخفیانه منتشر می‌كند و در كمتر از چند دقیقه به علت هجوم كاربران، سایت مسدود می‌شود و دیگر دسترسی به آن امكانپذیر نیست. در این ساعات حتی برای ورود به انجمن‌های توزیع فدوراكور نیز باید در صف بایستید. شور و شوق عجیبی بر این انجمن‌ها حاكم است! چند دقیقه قبل از ساعت دو بعدازظهر بیش از ۵۴۸ كاربر دائماً به سایت پروژه فدوراكور مراجعه می‌نمایند و مرورگر خود را نوسازی می‌كنند.
به این امید كه اولین شخصی باشند كه برای دانلود فایل‌های ISO اقدام می‌كند. كمتر از یك دقیقه به ساعت دو باقی مانده است كه خبر انتشار و نكات مربوط به دریافت و نصب توزیع فدوراكور پنج روی سایت قرار می‌گیرد و پس از آن پنج فایل ‌ISO‌ی این توزیع روی نشانی http://download.fedora.redhat.com مشاهده می‌شوند. اما هنوز هیچ خبری در سایت‌های آینه‌ای توزیع فدوراكور نیست. بالا‌خره در آخرین ساعت‌های بیستم مارس ۲۰۰۶ فایل‌های دریافت توزیع فدوراكور روی سایت‌های دیگر قرار می‌گیرد. اما ترافیك این سایت‌ها چنان زیاد است كه در مدت دو روز فقط قادر به دریافت دو فایل می‌شوید. ‌
● نصب ‌
با قرار دادن سی‌دی اول توزیع فدوراكور پنج در درون سی‌دی‌رام و ظاهر شدن صفحه ابتدایی نصب این توزیع، اولین چیزی كه دیده‌می‌شود تغییر چهره گرافیكی توزیع فدورا و در حقیقت لوگوی جدید این توزیع است.
این لوگو از نام فدورا و چندین حباب كوچك و بزرگ آبی رنگ تشكیل شده است كه در یك حباب كلمه ‌‌Core به صورت تزئینی قرار گرفته است. با زدن كلید Enter ابتدا كرنل لود می‌شود و سپس از شما سوال می‌شود كه آیا دوست دارید صحت سی‌دی‌هایتان را چك كنید.
در مرحله بعد محیط گرافیكی ‌‌X و صفحه اول برنامه رابط نصب Anaconda ظاهر می‌شود. راهنمای برنامه ‌‌Anacondaنیز با نسخه‌های پیشین متفاوت شده است. انتخاب زبان رابط نصب و ساخت پارتیشن‌های لینوكس مراحل بعدی نصب هستند. بنابراین دیگر از مراحل شناختن ماوس و صفحه‌كلید و سایر سخت‌افزارهای سیستم خبری نیست. چرا كه سخت‌افزار به صورت خودكار توسط Anaconda شناسایی می‌شود. برای پارتیشن‌بندی هارددیسك نیز چهار انتخاب تمامی توزیع‌های لینوكس یعنی حذف تمامی پارتیشن‌های موجود و ساخت یك پارتیشن پیش‌فرض، حذف تمام پارتیشن‌های لینوكس و ساخت یك پارتیشن پیش‌فرض، استفاده از فضای آزاد هارددیسك برای پارتیشن‌بندی و پارتیشن‌بندی سفارشی دیده می‌شود.
پس از مرحله پارتیشن‌بندی سیستم، باید برنامه بوت‌لودر سیستم را انتخاب كنید. در این مرحله گزینه‌های زیادی در اختیار كاربر برای پیكربندی كامل بوت‌لودر گذاشته شده است. در مرحله بعد برنامه Anaconda سعی می‌كند به صورت خودكار سخت‌افزار شبكه را شناسایی و آن را پیكربندی نماید. می‌توانید در این مرحله سرویس‌DHCP را به صورت دستی تنظیم كنید. در مراحل بعدی انتخاب موقعیت زمانی، تنظیم كردن كلمه عبور ریشه و انتخاب برنامه‌های كاربردی را پیش رو خواهید داشت. برای سادگی برنامه‌های كاربردی در سه گروه office and productivity ،software development و ‌web server گرو‌بندی شده‌اند كه با انتخاب هر گروه تعدادی از برنامه‌های كاربردی لینوكس نصب خواهند شد.
در این قسمت می‌توانید به صورت سفارشی برنامه‌های مورد نیاز خود را برای نصب انتخاب نمایید. مراحل بعدی نصب بسیار ساده و واضحند. بنابراین باید گفت كه برنامه رابط نصب این توزیع نسبت به نسخه پیشین بسیار ساده و مناسب‌تر شده است و یك كاربر تازه‌وارد با آن هیچ مشكلی نخواهد داشت. ‌
● امكانات‌
‌پس از نصب فدوراكور پنج، برای اولین بار كه می‌خواهید این توزیع را اجرا كنید باید فایروال، ماجول SELinux، تاریخ/زمان، صفحه‌نمایش و حساب‌های كاربری سیستم را تنظیم كنید. چهره نسخه پنج فدوراكور بسیار زیباتر از نسخه‌های گذشته است و تركیب رنگ‌ها همراه با لوگوی حبابی فدوراكور احساس و طراوت خاصی به كاربر می‌دهد. برای ورود به سیستم، محیط گرافیكی گنوم را انتخاب می‌كنیم. چرا كه برای اولین بار است كه نسخه ۱۴/۲ آن روی یك توزیع لینوكس كامپایل می‌شود.‌
نسخه جدید گنوم شامل تغییراتی است كه باعث مؤثرتر و زیباترشدن دسكتاپ شده است. به صورت پیش‌فرض برنامه‌های بیشتری روی گنوم نصب شده‌اند كه برای مثال می‌توان به برنامه Tomboy notes اشاره كرد. این برنامه یك برگه یادداشت را در هر بخشی از سیستم در اختیار كاربر قرار می‌دهد. شمایل ‌‌System Tray نیز در گنوم ۱۴/۲ تغییر یافته و كاربرپسندتر شده است. به‌علاوه، اپلت‌های بیشتری در فهرست نوار وظیفه دیده می‌شوند كه سهولت استفاده از این رابط گرافیكی را درپی‌خواهند داشت.
در نسخه جدید گنوم اگر بخشی را اجرا كنید كه نیازمند كلمه عبور ریشه سیستم است، مراحل احراز هویت شما در حافظه سیستم ثبت خواهد شد و در دفعات بعدی نیاز به وارد كردن كلمه عبور نیست. گنوم به صورت خودكار پخش‌كننده‌‌ ‌MP۳ با پورت‌ ‌USB من را شناخت و ازطریق یك پنجره ‌‌PopUp پیغام داد كه یك ابزار دیجیتالی جدید به سیستم متصل شده است. همچنین به صورت پیش‌فرض تمامی درایوهایی كه دارای سیستم‌فایل ویندوز بودند (از جمله‌ NTFS ) به سیستم‌فایل لینوكس متصل شده‌اند و من به‌راحتی با آن‌ها كار می‌كنم.
قابلیت جدید دیگری كه در فدوراكور پنج دیده می‌شود شناسایی و پیكربندی شبكه مبتنی بر سرویس‌دهنده‌های ویندوزی بود. ابزارها و قابلیت‌های شبكه‌ای ویژه این توزیع بسیاری از كاربران را متقاعد ساخته است كه فدوراكور برای استفاده در شبكه‌های كامیپوتری و سرویس‌دهند‌ها مناسب‌تر است تا روی كامپیوترهای خانگی. ‌
مرورگر فایل و برنامه مدیریت ‌‌Theme گنوم نیز در مقایسه با نسخه‌های قبل بسیار مناسب و كاربردی‌تر شده‌اند. به طوری كه من از كار با آن‌ها احساس راحتی می‌كردم و لذت می‌بردم. در نسخه جدید فدوراكور برنامه‌های كاربردی خوبی از میان هزاران نرم‌افزار اپن‌سورس انتخاب شده‌اند كه فایرفاكس، Thunderbird، كافئین،‌Gimp ،Amarok ،Gaim ،‌‌Banshee و‌ K۳B از بقیه پر رنگ‌تر‌ند. فكر می‌كنم با این برنامه‌ها كاربر احساس كمبودی نخواهد كرد. در آخر نیز باید اشاره‌ای به برنامه مدیریت بسته‌های نرم‌افزاری Yum داشته باشم كه در كاربرپسندی آن پیشرفت‌های قابل توجهی صورت گرفته است و دارای امكانات نصب و حذف یك بسته، بروزرسانی بسته، جستجو بر اساس نام بسته، مجموعه یا كلید واژه خاص است. ‌
● تازه‌ها
غالباً انتشار نسخه جدیدی از هر توزیع لینوكس همراه با جدیدترین نسخه برنامه‌های كاربردی، فناوری‌‌های تازه‌ و قابلیت‌های جدید پدید آمده در دنیای اپن‌سورس است. توزیع لینوكس فدوراكورپنج نیز مشمول این قاعده است و همراه با انتشار آن برخی از برنامه‌ها و فناوری‌ها برای اولین بار عرضه می‌شوند. در زیر نگاهی كوتاه بر این تازه‌های دنیای اپن‌سورس در فدوراكور پنج خواهیم داشت: ‌
Gnome۲.۴۱: توزیع فدوراكور برای اولین بار از نسخه جدید میزكار گنوم استفاده می‌كند. در نسخه ۱۴/۲ این میزكار بهبودها و قابلیت‌های قابل توجهی در مدیریت فایل‌، اشتراك فایل، دفترچه راهنمای كاربران، مدیریت سیستم، مشاهده فایل‌های تصویری، ابزارهای ارتباطی و شبكه صورت گرفته كه گنوم را به یك میزكار كاربرپسندتر و بسیار ساده تبدیل نموده است. ‌
OpenOffice ۲.۰.۲: بهبود بانك اطلاعاتی، یكپارچگی با برنامه‌های اداری مشهور، اصلاح سیستم توابع كتابخانه‌ای، بالارفتن سرعت اجرا و بهبود ابزارها از مهم‌ترین ویژگی‌های نسخه جدید مجموعه اداری اپن‌آفیس نسبت به نسخه دوم آن می‌باشند كه در فدوراكورپنج مشاهده می‌شود. ‌
KDE ۳.۵.۱: این میزكار همیشه برای كاربران و توسعه‌دهنده‌گان مهیج بوده است و نسخه ۵/۳ آن نیز خالی از قابلیت‌ها و خصوصیات جدید نیست. زیباتر شدن چهره دسكتاپ و به‌ویژه اپلت‌ها، افزوده شدن بازی‌های آموزشی و سرگرم‌كننده، افزایش قابلیت‌های ابزارهای اتصال به اینترنت و مالتی‌مدیا برخی از شاخصه‌های نسخه ۱.۵.۳ این میزكار هستند. ‌
lMono: پروژه Mono یك فریم‌ورك برای پشتیبانی از فناوری برنامه‌نویسی‌ Net. شركت مایكروسافت است كه امكان تولید برنامه‌های كاربردی قدرتمند و شی‌گرای چند سكویی را فراهم می‌كند. برخی از برنامه‌های ساخته شده توسط ‌‌Mono عبارتند از: دفترچه یادداشت Tomboy، برنامه مدیریت تصاویر ‌‌F-Spot و موتور جستجوی دسكتاپ Beagle.
● ابزار مدیریت بسته‌های نرم‌افزاری‌‌ Yum: این برنامه یكی از قدرتمندترین ابزارهای مدیریت بسته‌های نرم‌افزاری در میان توزیع‌های لینوكس است كه امكان هر گونه نصب، حذف یا ارتقای نرم‌افزار را در فدوراكور به‌سادگی فراهم می‌كند. در نسخه جدید این ابزار قابلیت‌های جدیدی مانند جستجوی یك بسته نرم‌افزاری براساس آیتم‌هایی مانند نام بسته، نوع بسته یا یك كلیدواژه خاص افزوده شده است.‌
● برنامه مجازی‌سازی ‌‌Xen: یكی از بهترین فریم‌ورك‌های موجود برای نصب، مدیریت، انتقال و گزارشگیری از برنامه‌های نصب شده به صورت مجازی روی یك ماشین كه اجازه استفاده حداكثری از سخت‌افزار یك ماشین را برای كاربران فراهم می‌كند.‌‌‌Xen۳ برای اولین بار توسط شركت ناول و ردهت عرضه شده است. ‌
● سرویس‌دهنده آپاچی ۲/۲: بالابردن سیستم احرازهویت، پشتیبانی از بانك‌های اطلاعاتی، استفاده از قابلیت‌های Proxy و فیلتر نمودن محتویات از قابلیت‌های افزوده شده به نسخه جدید این سرویس‌دهنده معروف و قدرتمند است. آپاچی یك سرویس‌دهنده وب برای تمام سكوهای اجرایی است. ‌
● SELinux: فدوراكور یكی از پیشگامان توزیع‌های لینوكس است كه از ماجول SELinux پشتیبانی می‌كند. ماجول SELinux باعث افزایش امنیت لینوكس و پیاده‌سازی سیاست‌های امنیتی در سطح هسته سیستم‌عامل می‌شود. در آخرین نسخه فدوراكور از آخرین بسته‌های این پروژه استفاده و بهبودهایی در سازگاری و یكپارچه‌سازی و همچنین سهولت پیكربندی آن صورت گرفته است. ‌
● نتیجه‌گیری ‌
نسخه‌های اولیه پروژه آزاد فدوراكور فاقد پایداری و قدرتمندی سابق كه در توزیع ردهت دیده می‌شد، بودند و باگ‌ها و اشكالات فراوانی در آن مشاهده می‌شد. اما با انتشار نسخه جدید این توزیع باید گفت كه فدوراكور دیگر دوران اشكال‌زدایی را گذرانده و به یك نسخه از سیستم‌عامل لینوكس با قابلیت‌ها و ویژگی‌های شاخص و منحصربه‌فرد تبدیل گشته است.
فدوراكور پنج به خوبی یكپارچه‌سازی شده است. به طوری كه هیچ بخشی دچار كاستی و ضعف چشمگیر نیست و یك كاربر لینوكس می‌تواند به‌راحتی با استفاده از آن كارهای خود را پیگیری نماید. به تعبیر من فدوراكور پنج یك گام دیگر به سوی لینوكس دسكتاپ نزدیك‌تر شده و جلوه‌ای از قدرت و توانمندی‌های دنیای اپن‌سورس است. از این گذشته، چنان كه لوگوی آن نشان می‌دهد فدوراكور جوشش یك دنیای تازه برای كاربران و علاقمندان لینوكس است. ‌

میثاق محمدی‌زاده

منبع : ماهنامه شبکه