ویرایش تصاویر

یكی از قابلیت‌های دوربین دیجیتالی این است كه به كاربر اجازه می‌دهد تا كیفیت تصاویر به دست آمده را بهتر كرده و به دستكاری آن بپردازد. برای این منظور دروبین دیجیتالی از نرم‌افزاری به نام ویرایشگر نوری استفاده می‌كند. ممكن است شما برای انتقال عكس به PC از وسایلی مانند اسكنر، دوربین دیجیتالی و یا CD های نوری (Photo CD) استفاده كنید، به هر حال پس از این كه تصویر به PC منتقل شد، ویرایشگر نوری این امكان را به شما می‌دهد كه تنها با چند كلیك كردن، تصاویرتان را بهتر كرده و یا تغییر دهید.
اگر شما دوربین دیجیتالی و یا اسكنر داشته باشید، احتمالا" در این وسایل برنامه‌ی ویرایش تصویر نصب شده است. این برنامه ابزار لازم برای بالا بردن وضوح تصویر، بهتر كردن رنگ‌ها، روشنایی و كنتراست (تضاد بین رنگ‌های روشن و تیره) را دارا باشد. علاوه بر این، نرم‌افزار باید این امكان را برای شما فراهم سازد كه براحتی عكس‌ها را بریده، چرخانده و اندازه‌هایشان را تغییر دهید. همچنین به رُتوش كردن اشكالاتی كه در عكس‌ها وجود دارند بپردازید. برای مثال شما می‌توانید به كمك این نرم‌افزار گرد و غبار و یا خراش‌های موجود بر روی عكس‌های قدیمی را بر طرف كرده و یا در عكس‌های فوری، قرمزی رنگ چشم‌ها كه بر اثر انعكاس نور فلاش پدید می‌آید را اصلاح كنید.
علاوه بر اصلاح یك تصویر به كمك ویرایشگرهای نوری، كاربران می‌توانند متن‌هایی را نیز به تصویر اضافه كنند. حتی می‌توانند بافت یك تصویر مانند پس‌زمینه‌ی عكس، حاشیه‌ها و لبه‌های آن را تغییر دهند. كاربران همچنین با استفاده از فیلترها و الگوهای موجود در این نرم‌افزار می‌‌توانند چیزهایی را در تصویر خلق كنند كه كاملا" محتوای تصویر تغییر كند.
ساده‌ترین ویرایشگرهای نوری به كاربر این اجازه را می‌دهند كه تنها با یك كلیك به اصلاح تصویر بپردازد. بعضی از اینگونه برنامه‌ها، تصویر ویرایش شده را در كنار تصویر اولیه یك جا نشان می‌دهند تا كاربر به مقایسه بپردازد. در این صورت كاربر این امكان را می‌یابد كه اگر تصویر تغییر یافته را پسندید آن را بپذیرد و یا در غیر این صورت به تصویر اولیه باز گردد.
ویرایشگرهای نوری پیشرفته از قابلیت‌های گفته شده نیز فراتر رفته‌اند واساسا" به كاربر، روش‌های پیشرفته‌تر و بیشتری را برای رفع عیوب تصویر ارایه می‌دهند. برای مثال در یك برنامه‌ی پیشرفته، ۲۰ روش مختلف برای تغییر وضوح و بهبود رنگ وجود دارد.
Adobe Photoshop از اولین برنامه‌های ویرایش تصویر محسوب می‌شود. به طور كلی برنامه‌ی Photoshop توسط افراد حرفه‌ای و كاربران مجرب بكار برده می‌شود. این نرم‌افزار دارای ابزارهای بسیار زیادی است كه استفاده از آنها برای یك كاربر تازه‌كار مشكل بوده و كاربردی برایش ندارد. علاوه بر این قیمت این برنامه در مقایسه با ویرایشگرهای نوری دیگر، خیلی بالا است. جدیدترین نسخه‌ی برنامه‌ی Photoshop بیش از۶۰۰ دلار (تقریباً۴۸۰۰۰۰ تومان)می‌باشد. در حالی كه قیمت برنامه‌های دیگر معمولا" حدود۱۰۰ دلار (۸۰۰۰۰ تومان) است.
در این مقاله كمتر به نوع ویرایش تصویر و ابزار و اجزای سازنده‌ی آنها می‌پردازیم به جای آنها، نحوه‌ی انجام بعضی از كارها (مانند اصلاح و تغییر تصاویر) را به كمك این برنامه خواهیم گفت.
«كمتر عكسی در ابتدا بی‌عیب و نقص است»
كاربرانی كه فقط می‌خواهند عكس‌ها را به خطوط كامپیوتری ارسال كرده و یا از طریق e-mail به مبادله‌ی تصاویر بپردازند، شاید به ویرایشگر نوری نیاز چندانی نداشته باشند. اما بهر حال نباید فراموش كرد كه به كمك این گونه برنامه‌ها، هر نوع تصویری را در عرض چند ثانیه می‌توان بهبود بخشید.
Daniel Giordan نویسنده‌ی ۶ كتاب در باره‌ی عكاسی دیجیتالی است كه سه عنوان از كتاب‌هایش به استفاده از برنامه‌ی Photoshop اختصاص دارد. او اظهار می‌دارد: «برای این كه عكس، كاملا" خوب از آب در آید شرایط باید كاملا" ایده‌آل باشد». اختلاف میان یك عكس اولیه كه با دوربین دیجیتالی گرفته شده است با عكسی كه توسط ویرایشگر نوری اصلاح شده مانند تفاوت بین شب و روز است. احتمالا" از ۱% تصاویر اولیه به همان شكلی كه گرفته شده‌اند می‌توان استفاده كرد و شاید این درصد هم زیاد باشد.
بیشتر برنامه‌های ویرایش تصویر با این هدف طراحی شده‌اند كه مبتدیان هم بتوانند با استفاده از آنها به ایجاد تغییرات در تصویر بپردازند. شما می‌توانید با استفاده از این برنامه‌ها به راحتی تصویر را به نمایش درآورده و با كلیك كردن بر روی یك كلید، رنگ‌ها را بهتر كرده و ویژگی‌هایی چون روشنایی، كنتراست و یا اشباع را تغییر دهید. به كمك این برنامه‌ها می‌توانید عیوب اساسی تصویرتان را بر طرف كرده و در صورتی كه تصویر پس از این اصلاحات مورد پسند واقع نشد، مجددا" به تصویر اولیه باز گردید.
برنامه‌های ویرایش تصویر دارای ابزارخاصی هستند كه از آنها برای رفع برخی از عیوب یك تصویر می‌توان استفاده كرد. بسیاری از این ویرایشگرهای نوری دارای برنامه‌های كمكی هستند كه به صورت پرسش و پاسخ، كاربر را راهنمایی می‌كنند و در حقیقت قدم به قدم نحوه‌ی استفاده از برنامه را آموزش می‌‌دهند. بسیاری از این برنامه‌ها برای مبتدیان تنظیم شده و دارای مجموعه‌ای از دستورها و یا یك برنامه‌ی كاربردی هستند كه كاربر می‌تواند به كمك آنها از عهده‌ی كارهای مربوط به ویرایش تصویر برآید. این گونه برنامه‌ها از شما درباره‌ی جزء به جزء تغییراتی كه قصد دارید انجام دهید، سؤال می‌نمایند.
● روشنایی، رنگ، كنتراست و اشباع:
كیفیت بسیاری از تصاویر به طور قابل ملاحظه‌ای می‌تواند با تنظیم رنگ و یا نور بهتر شود. هنگامی كه شما كار با یك ویرایشگر نوری را بخوبی فراگرفتید، پی خواهید برد كه حتی تغییرات خیلی جزیی می‌تواند تفاوت قابل ملاحظه‌ای را در یك تصویر پدید آورد.
ابتدا باید تصویر را بازكرده و نواحی روشن و تاریك آن را بررسی كنید و اطمینان حاصل كنید كه مناطق روشن كاملا" سفید و مناطق تیره كاملا" سیاه باشند. به این ترتیب می‌توان فهمید كه شدت كنتراست كاملا" بالاست. انجام این كار به تنهایی مشكلات مربوط به اشباع رنگ را بر طرف می‌كند.
كنتراست به تغییرات ظاهری نور (از روشن به تاریك)كه در تصویر پیداست مربوط می‌شود و در حقیقت عبارت است از درجه اختلاف بین شدت روشنی و تیرگی رنگ. توازن و یا سطح اشباع نیز شدت رنگی را كه ظاهر شده است شامل می‌شود. با تغییر كنتراست، تصویر بتدریج دامنه‌ی بیشتری از نور را نمایش می‌دهد و ظاهری برجسته و مشخص پیدا می‌كند. در بیشتر برنامه‌های ویرایش تصویر برای تغییر روشنی، رنگ و كنتراست تصویر، از یك میله‌ی متحرك استفاده می‌شود. یعنی با حركت دادن این میله موجب تغییر ویژگی‌های مذكور می‌شوید. معمولا" در یك پنجره، نتیجه‌ی تغییراتی كه اعمال می‌كنید به نمایش در می‌آید و شما می‌توانید نتیجه‌ی كارتان را قبل از این كه آن را تأیید كنید، ببینید.
كار بعدی كه یك كاربر باید انجام دهد واضح كردن تصویر یعنی از بین بردن تیرگی و مات بودن تصویر می‌باشد. بسیاری از ویرایشگرهای نوری به شما این اجازه را می‌دهد كه رنگ‌ها را معكوس كرده (جای تیره و روشن را با هم عوض كنید) و یا تصویر را به صورت نیمه محو در آورید تا دارای فضایی ملایم و آرامش ‌بخش شود.
● بریدن، چرخاندن و برگردان عكس :
شاید این سه عمل از ساده‌ترین كارهایی باشند كه شما به كمك برنامه‌ی ویرایش تصویر می‌توانید انجام دهید. اما هر كدام از این اعمال می‌تواند تأثیر شگرفی بر فضای كلی عكس اعمال كند.
با استفاده از برش می‌توانید قسمت‌هایی از تصویر را كه نمی‌خواهید (معمولا" لبه‌ها و اطراف تصویر است) از آن جدا نمایید. با برش می‌توانید شكل تصویر را هم تغییر دهید. برای مثال شما می‌توانید عكس مربع شكلی كه تعداد زیادی افراد در آن وجود دارند را به نحوی ببرید كه تبدیل به یك عكس مستطیل شكل شود به نحوی كه تنها یك نفر از آن افراد در عكس وجود داشته باشد. شما همچنین با استفاده از برش می‌توانید بخشی از تصویر را بزرگتر كرده و به آن ظاهری شگفت‌انگیز ببخشید. اساسا" با برش می‌توانید در حالی كه تصویر را كوچكتر می‌كنید، بخش‌های جالب آن را بیرون آورید.
معمولا" منظور از چرخاندن یك تصویر، حركت دادن آن بر اساس جهت حركت عقربه‌های ساعت و یا در خلاف این جهت می‌باشد. اما منظور از برگرداندن تصویر، حركت دادن آن به طور افقی و یا عمودی است. چرخاندن می‌تواند كار مفیدی باشد خصوصا" هنگامی كه شما تصویری را به طور نامنظم اسكن و یا تنظیم كرده باشید. اما با استفاده از ویژگی برگرداندن، می‌توانید ظاهر تصویر را جذاب‌تر كنید. برای مثال در تصویری یك درخت در سمت چپ وجود دارد ولی شما فكر می‌كنید كه اگر درخت در سمت راست باشد، تصویرتان زیباتر می‌شود. بنابراین می‌توانید با استفاده از برگردان عمودی، این ایده را عملی سازید.
● جلوه‌های ویژه:
بهبود كیفیت ظاهری تصویر كار مهمی است اما یكی از ویژگی‌های جالب به هنگام استفاده از ویرایشگرهای نوری، فرصتی است كه آنها در اختیار شما قرار می‌دهند تا به تمرین خلاقیت و مهارت‌های ابتكاری خود بپردازید و با دست‌كاری تصویر آن را به چیزی كاملا" متفاوت با آنچه كه بوده است تبدیل نمایید. شما با افزودن فیلترها، تغییر بافت تصویر، حركت دادن بخش‌های مختلف تصویر، برجسته كردن، تركیب كردن و دیگر جلوه‌ها (اثرات) می‌توانید عكس‌تان را به طور خیره كننده‌ای تغییر دهید.
با استفاده از فیلترها می‌توانید به تغییر شكل عناصر تصویر بپردازید و كارهایی چون: از بین بردن جزییات سایه‌زده شده(Posterization) ، دادن ظاهری امپرسیونیستی(دریافت گرایانه)به تصویر، قدیمی كردن عكس(به طوری كه با دیدن عكسی كه به تازگی گرفته شده، فكر می‌كنید متعلق به سال‌ها قبل است)، زغالی كردن عكس، رنگ كردن عكس با مداد شمعی و ... را انجام دهید. بسیاری از فیلترها در برنامه‌های گرافیكی موجود هستند و برخی نیز به صورت بسته‌های نرم‌افزاری جداگانه‌ای هستند كه درون برنامه‌های گرافیكی جای می‌گیرند. با استفاده از بافت‌های مختلف كه در برنامه‌های گرافیكی موجود است، شما می‌توانید ظاهر تصویرتان را تَرَك‌دار، خورشیدی و یا اسفنجی نمایید.
از دیگر ابزار مفید برای دستكاری یك تصویر، مشابه‌سازی و نامریی كردن آن است. با استفاده از ویژگی مشابه‌سازی، می‌توانید قسمتی از عكس‌تان را با قسمت دیگری از عكس بپوشانید. برای مثال شما عكسی از یك دریاچه با قایقی كه در آن است را در اختیار دارید و می‌خواهید قایق را برداشته و جای خالی قایق را طوری نقاشی كنید كه دریاچه یك دست بشود، به گونه‌ای كه گویا از ابتدا قایقی در آن نبوده است. برای این كار لازم است كه ابتدا قسمتی از دریاچه را كپی كرده و سپس بر روی تصویر قایق قرار داده و نقاشی كنید.
اما ویژگی ‌نامریی كردن به شما این اجازه را می‌دهد كه بخش مشخصی از زمینه‌ی عكس‌تان را بریده و خارج نمایید سپس از این كه آن بخش را خارج كردید، می‌توانید رنگ و یا بافت زمینه و مكانی كه خالی شده است را تغییر دهید.
● ارتباط دوستانه‌ی كاربر با برنامه‌ی
▪ ویرایش تصویر
توانایی شما برای استفاده‌ی موفق از ابزار مذكور، بستگی به ارتباط شما با برنامه‌ای كه استفاده می‌كنید دارد. اگر شمایل‌های یك برنامه گنگ و گیج كننده باشند،‌امكان دارد كه شما ناامید و دلسرد شوید. بنابراین به عنوان یك مبتدی به هنگام انتخاب برنامه‌ی ویرایشگر دقت كنید كه از آن دسته برنامه‌هایی باشد كه در عرض چند ساعت، كار با آن را بتوانید یاد گرفته و با آن كنار بیایید. بنابراین میزان ارتباط كاربر به سادگی و یا مشكل بودن برنامه بستگی دارد. برخی از برنامه‌ها را به سادگی می‌توان بكار برد در حالی كه برخی دیگر چنین نیستند.
▪ برنامه‌هایی كه ما به مبتدیان پیشنهاد می‌كنیم عبارتند از:
ـ Adobe photoDeluxe
ـ Paint Shop Pro محصول شركت Jasc Software
ـ PhotoGenetics، محصول شركت Q-Research
ـ ! Microsoft Picture It.
همه‌ی این برنامه‌ها كمتر از ۱۰۰ دلار قیمت داشته، استفاده از آنها ساده می‌باشد و براحتی به كاربر اجازه می‌دهند كه تصویری را باز كرده و به ایجاد تغییرات دلخواه در آن بپردازد. در این میان PhotoGenetics برای كاربرانی كه تاكنون اصلا" تجربه‌ای در ارتباط با تصاویر دیجیتالی نداشته‌اند مناسب‌تر است.
البته مهم نیست كه چه برنامه‌ای را انتخاب می‌كنید، مهم این است كه بتوانید از آن به خوبی استفاده كنید و این بستگی به مهارت شما دارد. اگر شما به برنامه‌های گرافیكی وارد هستید می‌توانید از انواع پیچیده‌تر آن نیز استفاده كنید اما نتیجه‌ی كار با همه‌ی این برنامه‌ها‌یكی است و آن بهبود كیفیت تصاویر است. البته در این میان نیاز به كمی خلاقیت نیز هست.