آنها به تابستان حمله می‌کنند

پس از کار و فعالیت بی‌وقفه، بی‌صبرانه در انتظار تعطیلات تابستانی نشسته‌اید تا مدتی را در کنار خانواده‌تان سپری و خستگی را از خود دور کنید اما شاید از شنیدن این مسئله تعجب کنید که دوران تعطیلات برای خیلی از مردم شادی‌آفرین نیست.
در واقع تعطیلات می‌تواند همراه با خودش میهمان‌های ناخوانده‌ای مثل استرس و افسردگی را به همراه بیاورد که شاید برخی از شما در سالیان گذشته به‌طور ناخواسته با آن مواجه شده باشید. بدیهی است که اولین عارضه استرس و افسردگی تعطیلات عدم لذت بردن از دوران تعطیلات است اما با رعایت برخی نکات، شما قادر خواهید بود تا احتمال بروز استرس ناشی از تعطیلات را به حداقل برسانید. در این‌صورت ممکن است در پایان تعطیلات بیش از آنچه فکرش را می‌کرده‌اید لذت برده باشید.
● از کجا می‌آید؟
افسردگی و استرس تعطیلات اغلب ناشی از سه مشکل بسیار مهم است که حتماً بسیاری از شما به‌ویژه در روزهای پایان سال و در هنگام تعطیلات با آنها مواجه شده‌اید.
۱) مشکلات خانوادگی: در همه خانواده‌ها مواردی از چشم و هم‌چشمی‌ها، تضادها یا سوءتفاهم‌ها وجود دارد. این موارد در طول سال که خویشاوندان گرفتارند کمتر به‌چشم می‌آید، اما می‌تواند در هنگام تعطیلات و در مواردی که خانواده‌ها گرد هم می‌آیند دوباره مطرح یا تشدید شود. در حقیقت کوچک‌ترین سوءتفاهمی در طول تعطیلات شاید بتواند دوباره اختلافات خانوادگی را شعله‌ور کند. علاوه بر این اگر قرار باشد شما تعطیلات را بدون کسانی که دوستشان دارید سپری کنید، طبیعی است که گاهی احساس تنهائی یا دلتنگی نمائید. در این‌صورت نباید فکر کنید که مشکلی دارید.
۲) مسائل مالی: همانند مشکلات خانوادگی، وضعیت اقتصادی و مشکلات مالی خانواده هم می‌تواند در هر زمانی از سال موجب استرس شما شود. ولخرجی بیش از اندازه به‌ویژه در مواردی نظیر خرید هدایا، مسافرت‌ها، غذا و تفریحات، قادرند در آینده موجب نگرانی و احساس استرس از وضعیت مالی‌تان شوند. به‌علاوه شاید با وجود صرف هزینه زیاد بعضی‌ها از هدیه‌هائی که برایشان گرفته‌اید خوششان نیاید.
۳) فشارهای روانی و مشکلات تهدیدکننده سلامت بدنی: هنگام تعطیلات توجه دقیق به مرتب بودن همه چیز از تهیه غذا گرفته تا رسیدگی به فامیل و مسائلی از این دست ممکن است شما را بسیار خسته کند. این خستگی بیش از اندازه می‌تواند استرس شما را بیشتر کرده و علاوه بر سلامت فکری، سلامت بدنی شما را هم تحت‌تأثیر قرار دهد. بهترین دوا برای مداوای این‌گونه خستگی‌ها استراحت کافی، خواب و ورزش است که قادرند به شما در انجام کارهای آینده‌تان انرژی بدهند.
● ۱+۱۰ توصیه علیه استرس تعطیلات
بدیهی است زمانی که مقابله با استرس تعطیلات به حداکثر می‌رسد، امری بسیار مشکل است. بنابراین چه بهتر اگر برای جلوگیری از آن گام‌هائی برداشته و در مراحل اولیه برای متوقف کردن آن سعی شود.
۱) احساسات خود را بشناسید و به آنها واقف باشید: اگر به تازگی عزیزی را از دست داده‌اید یا اینکه نمی‌توانید تعطیلات را با کسانی که دوستشان دارید سپری کنید، طبیعی است که احساس دلتنگی و غم داشته باشید. هیچ اشکالی ندارد اگر در طول تعطیلات گهگاه زمانی را به گریه کردن یا نشان دادن احساساتتان اختصاص دهید شما می‌توانید خودتان را مجبور کنید که چون در ایام تعطیلات به‌سر می‌برید حتماً باید خوشحال باشید.
۲) از یاران یاری بجوئید: اگر احساس تنهائی یا دلتنگی می‌کنید سعی کنید تا از اعضاء نزدیک خانواده یا دوستان صمیمی خود کمک بگیرید. شما حتی می‌توانید در برخی برنامه‌های دینی یا اجتماعی که احساس همبستگی را به‌وجود می‌آورند شرکت کنید. در نظر بگیرید که شرکت داوطلبانه در یک فعالیت خیریه چقدر می‌تواند شیرین باشد و علاوه بر ایجاد آرامش، روح و جسم شما را وارد یک فعالیت اجتماعی می‌کند.
۳) واقع‌بین باشید: با گذشت زمان و بزرگ شدن بچه‌ها، آنها دیگر خیلی دوست ندارند تا از برخی رسوم و مقررات خانواده تبعیت کنند. در بیشتر خانواده‌ها این یک امر طبیعی است. بهتر است سعی کنید برخی رسوم و سنت‌های خانوادگی را که دوست دارید و قادر به حفظ آن هستید در خانواده نگه دارید، اما توجه داشته باشید در برخی از موارد شاید حفظ آن رسوم با وجود تمامی تلاش‌های شما دیگر امکان‌پذیر نباشد.
۴) اختلافات را کنار بگذارید: سعی کنید افراد خانواده و دوستانتان را همان‌گونه که هستند قبول داشته باشید، حتی اگر مطابق میل شما زندگی نمی‌کنند. تعطیلات جای غم و اندوه نیست پس سعی کنید فعلاً ناراحتی‌هایتان را کنار بگذارید تا زمانی‌که فرصت مناسب‌تری برای بحث پیدا شود. علاوه بر این، مراقب ناراحتی یا اندوه اطرافیان هم باشید و برای رفع آن سعی کنید. شاید آنها هم به نوعی در حال تجربه آثار استرس تعطیلات هستند.
۵) هوای جیبتان را داشته باشید: قبل از خرید درست فکر کنید که چقدر پول را می‌توانید برای خرید هدایا و سایر موارد خرج کنید و سپس با در نظر گرفتن هزینه و مقدار پولی که کنار گذاشته‌اید به خرید بروید. اگر این‌کار را نکنید، ممکن است در تمام طول سال و تا هنگامی که درگیر پرداخت بدهی‌های ناشی از ولخرجی‌هایتان هستید، احساس اضطراب و ناراحتی کنید. شما حتی می‌توانید به‌جای آنکه سعی کنید با ولخرجی و خرید هدیه‌های گران دل دیگران را به‌دست آورید، برخی از چیزهائی را که در خانه ساخته‌اید یا برخی از هدیه‌هائی که قبلاً گرفته‌اید، اما به آن دست نزده‌اید، به دیگران کادو بدهید.
۶) برنامه‌ریزی صحیحی داشته باشید: با انجام یک برنامه‌ریزی درست می‌توانید روزها و زمان‌های خاصی را برای خرید، پخت و پز، دیدار دوستان، مسافرت و سایر فعالیت‌هایتان کنار بگذارید. اولین فایده این موضوع آن است که دیگر همه چیز به دقیقه ۹۰ موکول نمی‌شود و مقدار قابل توجهی از ایجاد استرس‌ها جلوگیری خواهد شد.
۷) نه گفتن به دیگران را تمرین کنید: باور کنید اطرافیان شما اگر قادر به شرکت در برنامه‌هایتان نباشند متوجه گرفتاری‌هایتان می‌شوند و شما را درک می‌کنند. مطمئن باشید اگر تنها به انجام آنچه دوست دارید، پاسخ مثبت بدهید از احساس بی‌میلی یا ناراحتی شما به مقدار زیادی جلوگیری خواهد شد، اما اگر به‌عنوان نمونه رئیس اداره‌تان از شما خواست تا کار اضافه‌ای برایش انجام دهید و نتوانستید، به وی نه بگوئید، سعی کنید تا یک کار بی‌اهمیت را از برنامه‌تان خارج کنید تا زمان از دست‌رفته را جبران کرده باشید.
۸) سلامتتان را فراموش نکنید: اجازه ندهید که ایام تعطیلات به اوقاتی برای ول کردن رژیم غذائی سالمی که داشته‌اید، تبدیل شده و سلامت شما را مورد تهدید قرار دهد. البته کمی زیاده‌روی اشکالی ندارد اما افراط در پرخوری و اجتناب از فعالیت بدنی کافی نه تنها سلامت بدنی شما را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد بلکه موجب افزایش استرس و احساس گناه می‌شود. شما می‌توانید با خوردن کمی خوراکی سالم قبل از رفتن به میهمانی شکم خود را مقداری پر کنید تا جلو زیاده‌روی طی میهمانی را بگیرد. علاوه بر اینها خواب کافی و ورزش را هم از یاد نبرید.
۹) به خودتان هم برسید: در طول تعطیلات زمان‌هائی را برای خودتان کنار بگذارید. حتی اگر تنها روزی ۱۵ دقیقه را برای خودتان داشته باشید و طی این زمان با خود خلوت کنید، قادر خواهید بود انرژی لازم را برای انجام سایر فعالیت‌های کسب کنید.
شما می‌توانید برای پیدا کردن لحظات آرامش به حمام رفته یا اینکه شبانه به پیاده‌روی و دیدن ستاره‌ها بروید (نعمتی که تهرانی‌ها در بیشتر طول سال از آن محرومند) و به یک موسیقی آرامش‌بخش گوش فرا دهید.
۱۰) هیچ‌کس کامل نیست حتی شما: اگر دقت کرده باشید فیلم‌های خانوادگی اغلب پایان خوشی دارند، اما در زندگی واقعی مردم معمولاً نمی‌توانند مشکلاتشان را طی دو تا سه ساعت حل کنند و در بسیاری از موارد همیشه چیزی برای ناراحتی وجود دارد. شما ممکن است یک روز مجبور شوید تا آخر شب در اداره کار کنید و به‌همین دلیل، فرصت حضور در مراسم شاگرد اول شدن دخترتان را از دست بدهید و تازه وقتی به خانه برمی‌گردید خواهرتان دوباره یک بحث قدیمی را شروع کند و مدتی بعد مادرتان شما را برای طرز بزرگ کردن بچه‌هایتان سرزنش کند. اینها همگی ممکن است در یک روز اتفاق بیفتد ولی باید توجه داشته باشید که این‌گونه مشکلات برای همه وجود دارد. هیچ‌کس نمی‌تواند کامل باشد و به تنهائی به همه امور رسیدگی کند.
۱۱) کمک به پزشکان و سیستم سلامت را فراموش نکنید. به‌رغم تمامی تلاش‌ها و پیش‌بینی‌ها باز هم ممکن است احساس اضطراب یا اندوه کرده یا به‌دلیل مشکلات بدنی ناراحت باشید. شما حتی ممکن است با وجود رعایت تمامی موارد دچار ناتوانی در خواب، مسائل روزمره شوید. اگر احساسات شما پس از گذشت چند روز بهبود نیافتند، بهتر است با پزشکان مشورت کرده و از احتمال بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کنید.

بابک هوشمند

منبع : نشریه پزشکی طبیب مردم