حداد عادل در راهی سخت

غلامعلی حدادعادل رئیس مجلس هفتم اگرچه طی چند روز اخیر سکوت اختیار کرده و سخن نگفته اما با این وجود در صدر اخبار رسانه های گروهی کشور قرار گرفته است، چرا که او آخرین روزهای ریاست خود را بر مجلس هفتم سپری می کند و هنوز معلوم نیست آیا ریاست او بر مجلس هشتم تداوم پیدا می کند یا اینکه رقیبی قدرتمند به نام علی لاریجانی به جای او می نشیند. اما و اگرها درباره تداوم ریاست حدادعادل پس از آن جدی شد که اصولگرایان راه یافته به مجلس هشتم پنجشنبه هفته گذشته در اقدامی جالب توجه علی لاریجانی را به عنوان رئیس موقت فراکسیون اصولگرایان مجلس هشتم انتخاب کردند. موقعیت اعطا شده به علی لاریجانی بحث و گمانه زنی را درباره این سوال که رئیس مجلس بعدی چه کسی خواهد بود، افزایش داد، چرا که تفاسیر دوگانه یی از این رخداد به عمل آمد و در شرایطی که برخی انتخاب لاریجانی به عنوان رئیس فراکسیون اصولگرایان را گامی به پیش برای دستیابی او به ریاست مجلس دانستند اما همزمان برخی این گمان را بردند که تقسیم قدرتی صورت گرفته است. به این معنا لاریجانی ترجیح داده است ریاست فراکسیون اصولگرایان را عهده دار شود و مرد پشت پرده و در عین حال قدرتمند پارلمان ایران شود و از آن سو حدادعادل هم رئیس رسمی مجلس هشتم شود تا بدین وسیله دعواها خاتمه یابد و از گسترش آن به صحن علنی مجلس ممانعت به عمل آید. البته این یکی از گمانه هاست و اگرچه می تواند گمانه یی قوی باشد ولی در عین حال امکان تحقق صددرصدی آن هم وجود ندارد، چرا که مجلس هشتم ترکیب چهارضلعی دارد که هرگاه اتحادی بین دو یا سه ضلع آن ایجاد شود، می تواند تمام پیش بینی ها را به هم بریزد. اکنون فراکسیون اصولگرایان که حدود دوسوم کرسی های مجلس هشتم را در اختیار دارد خود به یک مثلث سه ضلعی تبدیل شده که هیچ کدام از اضلاع آن برتری قابل توجهی بر یکدیگر ندارند. حامیان دولت، محافظه کاران سنتی و اصولگرایان منتقد سه ضلع درونی اصولگرایان هستند که هر کدام با در اختیار داشتن حدود ۷۰ کرسی سنگینی قابل توجهی بر دیگری ندارند. اما در این میان رقابتی سنگین بین لاریجانی- حدادعادل برای جلب آرای این سه طیف در جریان است.
اگر بین آنان درباره ریاست لاریجانی یا حدادعادل اجماعی به وجود بیاید، آن گاه می توان گفت انتخاب رئیس مجلس هشتم با چالش کمتری در جلسات علنی مجلس آتی مواجه خواهد شد. به این معنا که باید منتظر ماند و دید که حامیان محمود احمدی نژاد از ریاست کدام یک دفاع می کنند. اما اگر توافقی صورت نگیرد، آن گاه جلسات علنی مجلس هشتم به آوردگاهی سخت برای تعیین رئیس مجلس تبدیل خواهد شد و مابقی کرسی های پارلمان که در اختیار اصلاح طلبان و برخی نمایندگان مستقل است، نقشی مهم را در تعیین ریاست لاریجانی یا حدادعادل ایفا خواهد کرد. در این میان اما حدادعادل و لاریجانی هر کدام امتیازات و در عین حال معایبی دارند که می تواند بر میزان رای آنان تاثیرگذار باشد. در یک سو لاریجانی قرار دارد که چندی پیش با دلخوری و در پی یک جدال با احمدی نژاد از پست حساس دبیری شورای عالی امنیت ملی استعفا داد و فرماندهی جریان اصولگرایان معترض به عملکرد احمدی نژاد را برعهده گرفت و متعاقباً توانست به عنوان نماینده پرقدرت و بانفوذ شهر مذهبی قم به مجلس راه یابد. لاریجانی سرلیست نانوشته اصولگرایان منتقد احمدی نژاد بود.
اما اگرچه لاریجانی رئیس اصولگرایان منتقد بود ولی با این وجود طی یکی دو هفته اخیر به گونه یی عمل کرد که برخی تردیدها را پیرامون خود برانگیخت، چرا که گویا لاریجانی گفت وگوهای با احمدی نژاد انجام داده و احمدی نژاد هم ظاهراً از ریاست او بر مجلس هشتم حمایت کرده است. همین مساله به علاوه اشتهار لاریجانی ها به انعطاف، شائبه هایی را در تداوم حمایت ها از او موجب شده است، چرا که نمایندگان اصولگرایی که امیدوارند لاریجانی در قامت یک اصولگرای منتقد دولت ظاهر شود اما این بیم را دارند که او در میانه راه به گونه یی دیگر عمل کند و پس از توافقاتی احتمالی راه انتقاد را ببندد.البته حدادعادل مورد اتهام است که طی چهار سال گذشته آن گونه که باید و شاید از خود در مقابل دولت اقتدار نشان نداده است و بیش از آنکه شأن مجلس را در نظر بگیرد جانب دولت را گرفته است.
با این وجود حدادعادل کمتر به داشتن روحیه معامله گرانه اشتهار دارد و همین مساله می تواند نقطه قوتی برای او محسوب شود تا آرای نمایندگان محتاط تر را به سوی خود جلب کند. به هر حال باید بر این مجموعه عوامل لابی ها و مذاکرات بیرون مجلس را هم بیفزاییم، چرا که یک روش عرفی و سنت نانوشته در نظام جمهوری اسلامی وجود دارد که براساس نظر برخی اشخاص و مراکز رسمی از جانب کلیت نمایندگان مجلس لحاظ می شود. معمولاً چنین دیدگاه هایی نیز در تعیین رئیس مجلس نقش ایفا می کند.

ایرج جمشیدی

منبع : روزنامه اعتماد