رژیم غذایی ورزشکاران

هدف از تنظیم رژیمهای غذایی ورزشکاران تامین نیازمندیهای تغذیه ای و حفظ سلامتی بدن با توجه به نیازهای خاص آنان است .در حال حاضر عقاید غلطی در رابطه با تغذیه ورزشکاران بین مردم رواج دارد و بسیاری از ورزشکاران به منظور دستیابی به اندامی ورزیده یا کاهش وزن رژیمهای غذایی مختلف و ترکیبات تجاری متنوعی را ندانسته امتحان می کنند .
واقعیت این است که بسیاری از افراد بدلیل کمی اطلاعات تغذیه ای حتی در حالت عادی نیز از یک الگوی غذایی مناسب که تامین کننده انرژی , پروتئین و بسیاری از ریز مغذی های ضروری آنان باشد برخوردار نیستند . ارتباط زیادی بین فعالیت و رژیم غذایی وجود دارد . بدن در فعالیتهای مختلف نیارهای غذایی متفاوتی دارد که نه تنها نوع ماده غذایی مصرفی بلکه زمان مصرف آن نیز بسیار با اهمیت است .
برای اینکه تلاش شما در جهت افزایش قدرت و استقامت ماهیچه ها بی نتیجه نماند لازم است یک برنامه ورزشی و یک برنامه غذایی مناسب برای خود تهیه کنید . لازمه این امر داشتن اطلاعات کافی در زمینه علوم تغذیه و فیزیولوژی خصوصا فیزیولوژی ورزش است . مطالبی که در پی می آید می تواند تا حدودی ضرورت داشتن یک رژیم غذایی مناسب را در فعالیتهای ورزشی نشان دهد .
▪ انرژی : انرژی در ورزش نقش اصلی را دارد بطوریکه مناسبترین رژیم غذایی چنانچه تنها از نظر انرژی کفایت نداشته باشد تمام تلاشها بی نتیجه خواهد بود . علم تغذیه با تعیین دقیق انرژی مورد نیاز هر فرد بر اساس خصوصیات تن سنجی خود او از فبیل سن , جنس , قد , وزن , نوع و مدت فعالیت می تواند سرعت افزایش یا کاهش وزن وی را با توجه به فاکتورهای تعیین کننده دیگر تنظیم نماید . افرادی که در سنین رشد هستند از آمادگی بسیار مطلوبی برای پرورش ماهیچه ها بر خوردارند در حالیکه متاسفانه بعلت کمبود انرژی حتی از رشد قدی مطلوب خود نیز عقب می افتند .
▪ تولید انرژی : برای بازسازی ATP که انرژی مورد نیاز ماهیچه ها را تامین می کند دو مسیر هوازی و غیر هوازی وجود دارد . در شروع فعالیت ATP از طریق غیر هوازی ساخته می شود منبع تامین کننده انرژی در این حالت گلیکوژن ذخیره شده در ماهیچه ها است . زمانیکه فعالیت برای مدت طولانی ادامه یابد بدن مسیر هوازی را انتخاب می کند . در این حالت است که چربیها می توانند بعنوان منبع تولید انرژی مصرف شوند .
● عواملی که در انتخاب نوع سوخت ماهیچه ها دخالت دارند
▪ شدت فعالیت : در فعالیتهای شدید و سرعتی در دسترس ترین سوخت ذخایر گلیکوژن ماهیچه ها است در حالی که در فعالیتهای ملایم بدن توانایی استفاده از انرژی ذخیره شده در بافت چربی را نیز دارد .
▪ طول مدت فعالیت : با ادامه فعالیت و تحلیل ذخایر گلیکوژن در ماهیچه ها بدن مجبور به استفاده از بافت چربی بعنوان منبع سوخت می گردد . در این حالت امکان انجام فعالیتهای سرعتی و جود ندارد و ماهیچه قادر نیست حد اکثر قدرت خود را اعمال کند.
جالب است بدانید علی رغم اینکه با تنظیم برنامه های غذایی خاص می توان ذخایر گلیکوژن ماهیچه ها را تا حد قابل ملاحظه ای افزایش داد ( تنظیم این نوع رژیمها از حدود یک هفته مانده به مسابقات و طی سه مرحله انجام می گیرد و با رژیم غذایی دوران تمرین تفاوت دارد ) بسیاری از افراد بعلت نداشتن برنامه غذایی مناسب حتی ذخایر موجود ماهیچه ها را تحلیل برده بمرور دچار خستگی و در نهایت انصراف از ورزش می گردند .
▪ سطح آمادگی ورزشکار : در صورتیکه ورزشکار از تمرین مناسب برخوردار باشد بعلت افزایش میتوکندریها و آنزیمهای مربوطه , دستگاههای نقل و انتقال اکسیژن ظرفیت بیشتری پیدا می کنند . با قطع تمرینات این آمادگی که تنها در بعضی از تارهای ماهیچه ای رخ می دهد بسرعت از بین میرود .
▪ رژیم غذایی قبل از ورزش : مشاهده شده است ورزشکارانی که قبل از ورزش از یک رژیم غذایی با چربی بالا تر مصرف کرده اند به نسبت چربی بیشتری در حین فعالیت میسوزانند . البته توجه داشته باشید به منظور تحلیل بافت چربی نباید به مصرف غذای پر چرب قبل از ورزش اقدام کرد . راه صحیح این کار تمرینهای مناسب به منظور افزایش توانایی بدن در استفاده از مسیر هوازی و انتخاب فعالیت مناسب است .
● چه غذاهایی در فواصل قبل و بعد از ورزش توصیه می‌شود
تا یکساعت مانده به ورزش میوه های تازه یا آبمیوه یا ۱.۵ لیوان نوشیدنیهای تجارتی مخصوص ورزشکاران
دو تا سه ساعت مانده به ورزش میوه های تازه - آبمیوه - آب سبزیجات - نانها و غلات یا حدود ۴ فنجان نوشیدنیهای تجاری مخصوص ورزش
سه تا چهار ساعت مانده به ورزش میوه ها - آبمیوه و آب سبزیجات - نانها - سیب زمینی - برنج - شیر یا ماست کم چرب انواع گوشت و پنیر کم چرب - ماکارونی - یا حدود ۷.۵ لیوان نوشیدنیهای تجاری مخصوص ورزشکاران یا ۱ تا ۲ بسته مکملهای مخصوص ورزشکاران
مصرف شکر و سایر ترکیبات که از شکر در تهیه آنها استفاده شده است ۳۰ تا ۴۵ دقیقه قبل از ورزش ممکن است بخصوص در افرادیکه به افت قند خون حساس هستند باعث کاهش توان جسمانی گردد .در فواصل نزدیک به ورزش باید چربی مصرفی کمتر از ۲۵ % کل کالری باشد .
▪ مصرف کربوهیدرات در حین ورزش : چنانچه ورزش بیش از یکساعت بطول می انجامد مصرف غذا به شکل و اندازه مناسب کمک بزرگی به ورزشکار در استفاده از حداکثر توانائی خود می کند . معمولا مصرف ۲۵ تا ۳۰ گرم کربوهیدرات به ازای هر نیم ساعت توصیه میشود . یک محلول از مواد قندی با غلظت ۶ تا ۸ درصد هر ۱۵ تا ۲۰ دقیقه توصیه میشود . بدینصورت حدود ۱ گرم کربوهیدرات در هر دقیقه در اختیار بافتها قرار میگیرد . باید توجه داشت محلولهای با غلظت کمتر از ۵ بی تاثیر و محلولهای با غلظت بالاتر از ۱۰ ممکن است منجر به ناراحتیهای گوارشی از قبیل تهوع - اسهال و دردهای کرمپی شکم گردد . ضمنا مصرف کربوهیدرات در حین ورزش مانع از بروز خستگی نخواهد شد بلکه آنرا به تاخیر خواهد انداخت . در اواخر ورزش که ماهیچه ها بدلیل کاهش ذخایر قندشان تا حد زیادی به قند خون متکی میشوند باید فعالیت تا حدی که بدن در فشار قرار نگیرد کاهش یابد.
▪ مصرف کربوهیدرات بعد از ورزش : بطور متوسط هر ساعت ۵ در صد ذخایر گلیکوژن ماهیچه ها که در طی ورزش مصرف شده اند بازسازی میشود بنابر این حدود ۲۰ ساعت وقت و ۶۰۰ گرم قند لازم است تا این ذخایر تکمیل گردند . اگر بلافاصله بعد از ورزش ۲ گرم کربوهیدرات به ازای هر کیلو گرم وزن بدن مصرف شود سرعت ذخیره سازی قند حدود ۱۵mmol در کیلوگرم خواهد بود . چنانچه تغذیه تا ۲ ساعت به تاخیر بیفتد سرعت ذخیره سازی تا ۳۴ درصد کاهش یافته به ۵ میلی مول در کیلو گرم خواهد رسید.
در اینصورت حتی تا ۴ ساعت بعد از ورزش هم این سرعت به ۴۵ درصد حالت ایده آل نخواهد رسید . بنابراین مصرف ۱۰۰ گرم کربوهیدرات طی نیمساعت اول بعد از ورزش بسیار اهمیت دارد . مصرف غذا بعد از ورزش برای اکثر ورزشکاران مشکل است . بطور کلی بدنبال تب یا افزایش دمای بدن اشتها کاهش می یابد . در این حالت مصرف مایعات غنی از کربوهیدرات بمراتب راحت تر است . این کار علاوه بر تامین کربوهیدرات مورد نیاز آب به هدر رفته را نیز جبران میکند . اضافه کردن ۵ تا ۹ گرم پروتئین به هر ۱۰۰ گرم کربوهیدرات سرعت بازسازی ذخایر را باز هم افزایش می دهد.

http://www.ferdosi۲.blogfa.com/#Scene_۱