ایکتیاساروس، دایناسور ماهی شکل

ایكتیوساروس یك ایكتیوسار یعنی یك خزنده دریایی بود. این جانور دایناسور نبود. ایكتیاساروسها خزنده هایی بودند كه شناگرهای ماهری بودند كه برای زندگی در دریا به خوبی خود را انطباق داده بودند. این حیوان پوست نرم و براق با سرعت ۲۵ مایل در ساعت ( ۴۰ كیلومتر در ساعت ) شنا می كرد. آنها بهتر از سایر دایناسورها منطبق شده بودند، هر چند هنوز لازم بود آنها هر چند گاهی برای تنفس هوا به سطح بروند. ایكتیوساروس از ژوراسیك آغازین تا كرتاسه آغازین یعنی حدود ۲۶۰تا۱۴۰ میلیون سال پیش زندگی می كرد.
● آناتومی:
ایكتیاساروس ها خزنده های دریایی بودند كه بین ۳۰-۷ فوت( ۹-۵/۴ متر ) طول و ۲۰۰ پوند (۹۰ كیلوگرم ) وزن داشتند. آنها، دندان های تیز در آرواره های بلند و چشمان درشت،استخوان های گوشی بزرگ، شنوایی زیاد و بینایی قوی داشتند. این جانوران چهار باله هلالی شكل، یك باله پشتی محكم، اندام شناگر پارویی شكل و پوستی صاف و یك دم ماهی شكل داشتند. آنها به وسیله ششهای خود از طریق سوراخهای بینی كه روی پوزه شان بود هوا تنفس می كردند. (سوراخهای بینی اش نزدیك چشمانش و بر روی سرش قرار داشتند.) این خزندگان دریایی بچه زا بودند.
● زمان زیست:
ایكتیاساروس در طول دوره مزوزوئیك و عصر خزندگان زندگی می كرد. آنها در دوره تریاس ظاهر شدند و در دوره ژوراسیك به حداكثر رسیدند و بالاخره در دوره كرتاسه یعنی حدود ۹۵میلیون سال پیش از بین رفتند.
● رفتار:
ایكتیاساروس در اقیانوس ها و احتمالا" نزدیك به سطح آب زندگی می كردند. آنها چشمانی بزرگ داشتند و از آنجا كه بیشتر عمر خود را در اعماق تاریك اقیانوسها به سر می بردند وجود چنین چشمانی ضروری به نظر نمی رسید.آنها اصلا" بر روی خشكی حركت نمی كردند.
● تولید مثل:
ایكتیاساروس ها بچه زا بودند، آنها بچه های خود را در آب به دنیا می آوردند( به جای آنكه نظیر سایر دایناسورها تخم بگذارند). این مساله امروزه شناخته شده است زیرا استخوان های فسیل شده بچه های ایكتیاساروس نزدیك استخوان های بزرگترها یافت شده است.
● تغذیه:
ایكتیاساروس ها گوشتخوار بودند. آنها ماهی، هشت پا و سایر جانوران دریازی را می خوردند، ایكتیوساروس به طور عمده از ماهیها تغذیه می كرد اما سفالوپودها(بلمنیتهای پوسته صاف) را نیز می خورد. آنها دندان های تیز و آرواره های قوی داشتند.
● تحرك:
ایكتیاساروس ها شناگرهای قوی و تندرویی بودند. آنها به وسیله چهار باله قوی و هلالی شكل خود به خوبی خود را در آب نگه می داشتند. ایكتیاساروس های اولیه به سبك ماهی ها شنا می كردند، آنها دم خود را به این طرف و آن طرف حركت می دادند و خود را در آب به جلو می راندند. ایكتیاساروس ها نمی توانستند بر روی خشكی حركت كنند.
● طبقه بندی:
ایكتیاساروس ها خزنده بودند اما دایناسور نبودند. آنها به گروه های زیر تعلق داشتند:
•قلمروی حیوانات
• شاخه كورداتا
• زیر شاخه مهره داران
• رورده تتراپودا( چهار اندامی ها )
• رده خزندگان
• زیر كلاس دیاپسیدها: این گروه شامل تمام خزندگان و پرندگان است. آنها به وسیله دو سوراخ در پشت جمجه هایشان و دو سوراخ اطراف چشمانشان مشخص می شود.
• راسته ایكتیو ساریا یا ایكتیو پتریگا: كه شامل پنج خانواده از خزندگان دریایی بودند:
•خانواده شاستاساریده
▪ جنس سیمبوسپوندیلوس: با ۳۳فوت(۱۰متر) طول با یك باله بر روی پشتش و باله ای بر روی دمش شان نداشتند. این گروه دارای چهار اندام شنای پارو مانند بودند. دندان های تیز و آرواره های طویل داشتند و در طول دوره تریاس میانی در آمریكای شمالی و جنوبی زندگی می كردند.
▪ جنس شونیساروس: حدود ۴۹فوت(۱۵متر) طول و یك بدن بزرگ داشتند این گروه دارای چهار عضو شنایی باله مانند، یك باله پشتی، یك دم ماهی مانند و دندان هایی كه فقط
•خانواده میكسوساریده
▪ جنس میكسوساروس:۲۵/۳ فوت(۱متر) طول بدون باله و چهار عضو شناگر پارو شكل كه در طول دوره تریاس میانی در آمریكای شمالی و جنوبی زندگی می كردند.
•خانواده ایكیوساریده
▪ جنس اوفتالموساروس: ۵/۱۱ فوت(۵/۳ متر) طول داشت این جانور بدنی حجیم و چشمان بزرگ داشت كه حفرات استخوانی چشمان آن حدود ۱۰ سانتی متر عرض داشت و در دوره ژوراسیك پایانی در انگلستان، فرانسه، آرژانتین و آمریكای شمال غربی زندگی می كرد.
▪ جنس ایكتیوساروس: یك خزنده دلفین شكل كه حدود ۶فوت(۸/۱ متر) طول داشت و ۲۵مایل در ساعت (۴۰ كیلومتر درساعت) شنا می كرد. این جانور در انگلستان، آلمان، گرینلند و آلبرتای كانادا در طول دوره ژوراسیك آغازین تا كرتاسه آغازین زندگی می كرد.
•خانواده استنوپتریجیده
▪ جنس استنوپیتریجیوس: ۱۰ فوت(۳ متر) طول داشت و یك خزنده دولفین شكل بود. این جانور چشمان بزرگ داشت و در دوره ژوراسیك اغازین تا میانی در انگلستان و آلمان زندگی می كرد.
▪ جنس پلاتی پتریجیوس: بر خلاف سایر ایكتیوساروس ها، این جانور آرواره بالایی بزرگتری داشت. شاید از آن به منظور به دست آوردن غذای بیشتر از طریق گشتن كف دریا استفاده می كرد. این حیوان ۵/۶ فوت( ۲ متر ) طول داشت و در طول دوره ژوراسیك در آلمان زندگی می كرد.
● كشف فسیلها:
فسیل های ایكتیوساروس در آمریكای شمالی و جنوبی و نیز اروپا یافت شده است. صدها فسیل ایكتیوساروس در انگلستان، آلمان، گرینلند و آلبرتای كانادا یافت شده است. حتی مدفوع فسیل شده شان( كه به آن كوپرولیت گفته می شود). پوست فسیل شده آنها نیز یافت شده است. ایكتیاساروس به معنی سوسمار ماهی است كه به وسیله كارلس كوینگ در سال ۱۸۱۸ نامگذاری شد.
● تنوع:
ایكتیوساروس فسیل ایالت نوادای آمریكا است.

منبع : پایگاه داده های علوم زمین کشور