تکامل ژئومرفولوژی دلتای رود سپیدرود در کواترنر

دلتای سپیدرود بزرگترین دلتای ایرانی در ساحل جنوبی دریای خزرکه طی دو میلیون سال گذشته شکل گرفته، دارای تاریخ تکامل پیچیده‏ای است و به دلیل بسته بودن دریای خزر، روند دلتاسازی آن با دریاهای آزاد تفاوت دارد. جابجایی مکرر دهانه نقش موثری در روند تکامل دلتا داشته، اما به تدریج میزان جابجایی کمترشده است.
تاکنون در مورد نقش جریان های دریایی شرقی ـ غربی در انتقال رسوب، در خصوص انحراف دهانه سپیدرود اغراق شده و به نقش جابجایی دهانه‏ها در مرفولوژی دلتا توجه ای نشده است. افزایش سطح آب دریا به میزان کم به تنهایی نمی‏تواند مانع گسترش دلتا شود. شکل گیری زبانه های ماسه ای، جزایر سدی و تپه‏های زیر آبی در روند تکامل دلتای اهمیت بسزایی دارد. در این مقاله سعی شده با استفاده از منابع تاریخی، نقشه های توپوگرافی و زمین شناسی، عکس های هوایی و تصاویر ماهواره ای لندست و در نهایت بررسی های میدانی، فرایند تکامل دلتای سپیدرود مورد بررسی قرار گیرد.

جمشید جداری عیوضی
مجتبی یمانی
رضا خوش رفتار

منبع : پایگاه اطلاعات علمی