روز سخت بوش در کرملین

جر‌ج بوش رئیس‌جمهورآمریکا امروز برای دیداری رسمی به روسیه وارد گردیده تا در آخرین سال حضورش در کاخ سفید تحرکی جدید برای مقابله با سیاست‌های مسکو بردارد.
وی درشرایطی به دیدارپوتین و مدودوف (رئیس‌جمهور جدید روسیه) می‌رود که تحولا‌ت عرصه بین‌الملل دو کشور را به تقابل بیشتر و مقابله با سیاست‌های یکدیگر واداشته است. طرح سپر موشکی آمریکا و سیاست‌های توسعه‌طلبانه‌ای که در لوای آن در اروپای شرقی پی‌گیری می‌شود، تحرکات ضد روسی، واشنگتن درناتو و اتحادیه اروپا که نتیجه آن خروج مسکو از پیمان نیروهای متعارف اروپا بود، دخالت غرب در اقمار گذشته شوروی سابق نظیر استقلا‌ل یک جانبه کوزوو و تیره ساختن روابط گرجستان و اوکراین با روسیه، پرونده هسته‌ای کره شمالی و ایران، نارضایتی واشنگتن از روابط گسترده روسیه با چین، تشدید فضای امنیتی و نظامی میان واشنگتن و مسکو، رویکرد دو کشور به بازیگری در مناطق نفوذ یکدیگر که با حضور روسیه درخاورمیانه و آمریکای لا‌تین، در کنار سیاست‌های آمریکا در آسیای مرکزی و قفقاز و حوزه بالکان اجرا می‌شود، تاکید کنگره و کارشناسان امنیتی و نظامی آمریکا بر لزوم مقابله و مهار روسیه و ... از جمله چالش‌هایی می‌باشد که در روابط دو کشور ایجاد و هر لحظه بر تقابل طرفین می‌افزاید.
مهم آنکه رایزنی های مقامات دو کشور نظیر دیدارهای رایس و گیتس وزرای خارجه و دفاع آمریکا از روسیه نیز نتوانست از سردی و تنش های ایجاد شده در روابط دو کشور بکاهد . در چنین شرایطی از یک سو پوتین که روزهای آخر ریاست جمهوری اش را سپری می‌کند تلا‌ش دارد تا به هر نحو اقتدار سالهای گذشته را حفظ نماید و در برابر خواسته‌های آمریکا تسلیم نگردد تا وجهه مردمی و جهانی خود را حفظ نماید از سوی دیگر بوش نیز آخرین سال ریاست جمهوری‌اش را سپری می‌کند، امید دارد تا در سفر به مسکو به توافقاتی برای کاهش تنش‌ها و بعضا مهار دیپلماتیک روسیه دست یابد. دراین میان طرفین بر این اصل تاکید دارند که عقب نشینی هر کدام در برابر دیگری نوعی تزلزل و شکست را برای آنها در عرصه بین‌الملل به همراه دارد در همین حال آنها نگرانند که تشدید تقابل‌ها نیز آنها را از مسیر اصلی در تحولا‌ت جهانی و نظم حاکم بر عرصه جهانی دور می‌سازد لذا حرکت کج‌دار و مریز درمیان تقابل‌ها و تعاملا‌ت می‌تواند چارچوبی برای تحرکات آنها باشد. روسیه تلا‌ش دارد تا در این تعاملا‌ت آمریکا را به دوری از اقمار گذشته خود در آسیای مرکزی و قفقاز و بالکان وادار نماید که خودداری از اجرای طرح سپر موشکی و توسعه ناتو در کنار جلوگیری از سیاست های تجزیه طلبانه در منطقه محور اصلی آن را تشکیل می‌دهد.
روسیه به خوبی آگاه است که آمریکا در وضعیت نامطلوب داخلی و در شرایطی که در عرصه جهانی نیز جایگاهی ندارد و در پرونده‌های جنگ عراق و افغانستان گرفتار آمده و یا در پرونده‌هایی چون ایران و کره شمالی به مسکو نیاز دارد، نمی‌تواند چندان تحرکات عملی در قبال این کشور صورت دهد ولا‌جرم باید پذیرنده تعامل با مسکو باشد هر چند که در ظاهر به چالش‌آفرینی با آن می‌پردازد. رویکرد متزلزل واشنگتن در برابر روسیه را در مواضع کنگره سران کاخ سفید مبنی بر عدم تقابل و برخورد با مسکو می توان مشاهده کرد .
در نقطه مقابل واشنگتن نیز امید دارد تا در تعامل با مسکو به نوعی آرامش و ثبات نسبی درعرصه جهانی دست یابد که مسیر را برای حرکت در عرصه داخلی و استمرار جنگ عراق و افغانستان، مهار کشورهایی که دشمنان آ مریکا قلمداد می‌شوند و روسیه با آنها در ارتباط است (چین، ایران، سوریه، گروه‌های فلسطینی) گرایش دوباره اروپا به آمریکا به عنوان کشوری که مبالغ انرژی روسیه را برای اروپا تضمین کرده است، جلوگیری از فعالیت‌های روسیه در مناطقی چون خاورمیانه و آمریکای لا‌تین که به عنوان حیاط خلوت آمریکا شناخته می‌شوند و اکنون روسیه در حال گسترش نفوذدر این مناطق است و ... دست یابد. مجموع این اهداف و انتظارات سبب می‌شود تا بوش روزی سخت را در کرملین سپری نماید بویژه اینکه پوتین در روزهای آخر ریاست جمهوری اشنخواهد پذیرفت که اقتدارش دربرابرواشنگتن با امتیازدهی به بوش خدشه‌دار گردد.
بر این اساس می‌توان گفت که سفر بوش به روسیه صرفا گامی موقت برای کاهش تنش میان دو کشور می‌باشد که صرفا می‌تواند از افزایش تقابل‌ها کاسته و تاثیر چندانی هم بر روند آینده ندارد بویژه اینکه <مدودوف> رئیس‌جمهور جدید روسیه بر اصل ادامه راه پوتین در برابر غرب تاکید کرده که همانا عدم پذیرش خواسته‌های آمریکا و اروپا است. آمریکایی ها نیز خود اعتراف کرده اند که انتظار دگرگونی د رسیاست های روسیه در دوران مدودوف امری دور از ذهن می باشد و واشنگتن نمی تواند به این مهم امید داشته باشد . عدم رویکرد مثبت روسیه و آمریکا زمانی بیشتر آشکار می‌گردد که پوتین تنها دو روز مانده به سفر بوش به روسیه و در نشست سران ناتو در رومانی به صراحت به انتقاد از آمریکا و سیاست‌های آن پرداخت تا به بوش رسما اعلا‌م دارد که روزی سخت را در کرملین سپری خواهد کرد و کاخ سفید جز امتیاز‌دهی و پذیرش خواسته‌های مسکو چاره‌ای ندارد.

قاسم غفوری

منبع : روزنامه سیاست روز