گوژپشت نتردام - THE HUNCHBACK OF NOTRE DAME

سال تولید : ۱۹۹۶
کشور تولیدکننده : امریکا
محصول : والت دیزنی
کارگردان : گاری تروزدیل و کرک وایز
فیلمنامه‌نویس : &#۷۸۲;&#۷۸۲;دزودیکر، نونی وایت و جاناتان رابرتس، بر مبنای رمانی نوشتهٔ ویکتور هوگو
نوع فیلم : رنگی، ۹۱ دقیقه، نقاشی متحرک
صدا : تام هالسی، دمی مور، کوین کلاین، تونی جی، پل کندل، جیسن الکساندر و چارلز کیم براف


̎کازیمودو̎ (هالسی)، مرد جوان بدشکل و بی‌قواره‌ای است با قلبی مهربان. پدر و مادرش در کودکی او را در قعر یک چاه رها کرده‌اند تا این‌که کشیش کلیسای بزرگ نتردام در قلب پاریس، آمده و نجاتش داده و اکنون او به‌عنوان زنندهٔ ناقوس در آن‌جا زندگی می‌کند. ̎کازیمودو̎ در قیمومیت ̎قاضی فرولو̎ (جی)، مردی با ظاهر پرهیزکار و درونی نفرت‌انگیز قرار دارد. او به ̎کازیمودو̎ اهمیتی نمی‌دهد و از کولی‌هائی که زندگیشان را در میدان مقابل کلیسا می‌گذرانند، متنفر است و قصد دارد با کمک ̎فبوس̎ (کلاین)، رهبر گروهی که تحت فرمان دارد، کولی‌ها را به بیرون پاریس براند، اما ̎فبوس̎ با عقاید نژادپرستانهٔ او دربارهٔ کولی‌ها مخالف است و نسبت به آنان نظر بدی ندارد. در جشنی سالانه وقتی ̎کازیمودو̎ به‌عنوان پادشاه احمق‌ها انتخاب می‌شود و کلیسا را ترک می‌کند، توسط نگهبانان مجازات می‌شود. اما در این میان یک زن کولی خون‌گرم به نام ̎اسمرالدا̎ (مور) دلش می‌سوزد و سعی می‌کند او را از غل و زنجیر نجات دهد. ̎اسمرالدا̎ نخستین زنی است که به ̎کازیمودو̎ی بدبخت، محبت می‌کند و این مرد گوژپشت هم خیلی زود دل‌باختهٔ او می‌شود. از طرف دیگر ̎فبوس̎ هم به او دل بسته و ̎اسمرالدا̎ هم به ̎فبوس̎ علاقه‌مند شده و نسبت به ̎کازیمودو̎ علاقهٔ مادرانه پیدا کرده است. ̎قاضی فرولو̎ هم به ̎اسمرالدا̎ بی‌علاقه نیست اما وقتی ̎اسمرالدا̎ به ابراز محبت او بی‌اعتنائی می‌کند، خشم و نفرت او نسبت به کولی‌ها بیشتر می‌شود....
● برای کسی که خاطرات زیادی از خواندن رمان گوژپشت نتردام هوگو داشته باشد، قاعدتاً هیچ‌کدام از نسخه‌های سینمائی پاسخ‌گو و کاملاً رضایت‌بخش نیستند. هرچند دست‌کم دوبار این داستان تلخ و سیاه از عشق تراژیک گوژپشتی زمخت به دختری کولی، چالشی برای بازیگران بی‌پروا با چاشنی استعدادهای گریمورها: لان چینی در نسخهٔ والاس وورسلی (۱۹۲۳) و چارلز لاتن در نسخهٔ ویلیام دیترله (۱۹۳۹) و در وهلهٔ بعد طراحان صحنه‌ای که باید فضای تیره و تار و مخوف کلیسای سنگی نتردام را باز می‌آفریدند، بوده است. نسخهٔ دیترله به‌رغم تغییراتی که در داستان داده است، در سنت ترسناک‌های گوتیک کمپانی ر.ک.ا. (که متخصص فیلم‌های ترسناک کم‌هزینه بود) اثری دیدنی است. نسخهٔ اخیر به‌عنوان انتخابی برای یک نقاشی متحرک والت دیزنی به راحتی قابل هضم نیست. این از معدود دفعاتی است که دیزنی در تلاش برای ̎مال خود̎ کردن دست‌مایه، شکست خورده است و با این‌که ارائهٔ خوراک ذهنی متفاوتی به بچه‌ها، فی‌نفسه می‌تواند بداعت مفیدی تلقی شود، کمپانی آشکارا جسارت لازم برای چنین کاری را نشان نداده است. تمام شگردهای مرسوم دیزنی برای افزودن طعمی شیرین ـ عشق ̎فبوس̎ و ̎اسمرالدا̎، طنز گفت‌وگوها، میان پرده‌های کمیک (اغلب بر سه محور دوست سنگی ̎کازیمودو̎) و آوازهای همیشگی ـ در برخورد با تلخی رمان هوگو ناکارآمدند و اصلاً زائد جلوه می‌کنند و از محدودیت‌ فضا و اهمیت محبس نتردام با تنوع بصری همیشگی دیزنی سر ناسازگاری دارد و از این‌جاست حکمت دلقک‌بازی‌های زیاده از حد در جشن دیوانگان. شخصیت‌های فرعی به طرز غیر منتظره‌ای غیر جذاب‌اند و آن‌چه می‌ماند تنها عشق قدیمی نقاشی متحرک‌های دیزنی روی مفهوم ̎تفاوت̎ و ̎ارتباط̎ می‌شود.