ژاپن اصلاح پست یا اصلاح دولت

پیروزی هر یك از این دو حزب را می توان نقطه عطفی در تاریخ ژاپن دانست. در حقیقت، كوایزومی پس از آن كه مجلس مشاوران به طرح خصوصی سازی سازمان پست ژاپن رأی نداد، این عمل را رأی عدم اعتماد به خود دانست و با انحلال مجلس نمایندگان و اعلام برگزاری انتخابات زود هنگام، تمامی سرمایه سیاسی خود را وارد بازی كرده است. گفتنی است سیستم پستی ژاپن با ۳ تریلیون دلار دارایی بزرگترین نهاد مالی دولتی جهان است.
دیدگاه های دو رقیب نسبت به اصلاحات
كوایزومی اعتقاد دارد طرح خصوصی سازی شركت پست كلید اصلاح ساختار اقتصادی ژاپن و پیشرفت این كشور است. وی بر این باور است كه این طرح، قلب اصلاحات ساختاری ژاپن محسوب می شود و به همین دلیل، با تمام قدرت به میدان آمده و تمام عواقب آن را نیز به جان خریده است. به عقیده كوایزومی، تفكیك سیستم پست فرصت رقابت را برای بخش خصوصی فراهم آورده است و اقتصاد ژاپن را كه در سال های اخیر شاهد رشد كمی بوده است، به فعالیت واخواهد داشت.
در مقابل، اوكادا (رهبر حزب دموكراتیك) رقیب اصلی كوایزومی، می گوید: اصلاحات واقعی فقط از طریق اصلاح و تغییر در دولت به وجود می آید. وی اظهار می دارد: تأكید ما بر مسأله كودكان و بازنشستگی است. ما نیازمند اصلاح در دولت هستیم. نكته ای كه در مورد طرح خصوصی سازی پست ژاپن باید به آن توجه كرد، مخالفت هایی است كه علاوه بر احزاب مخالف از سوی تعدادی از اعضای حزب حاكم لیبرال دموكرات نیز با این طرح می شود، به طوری كه در این مدت شاهد انشعابات متعدد در حزب حاكم بودیم، به صورتی كه انشعابیون در مخالفت با طرح ۳ حزب جدید تأسیس كردند. (نیپون، حزب كوكومین، شینتو و شینتو - دایچی) ژاپنی ها پس انداز در اداره پست را از آن جهت ترجیح می دهند كه هم بهره آن به طور قانونی از دیگر بانك های خصوصی بیشتر است و هم در هر كوی و برزنی وجود دارد و با زندگی روزمره مردم عجین شده است.مخالفان طرح خصوصی سازی پست در ژاپن، نگرانی اصلی خود را تعطیلی اقدامات و خدمات پست در مناطق روستایی پس از خصوصی سازی اعلام می كنند. شبكه پستی در ژاپن بیش از ۱۰۰ سال است كه حضور دارد و تحت نظر دولت است و به این واسطه پوشش خوبی را حتی در دورترین مناطق می دهد، اما اگر به بخش خصوصی واگذار شود، قاعدتاً چنین پوششی نخواهد داشت. یكی دیگر از نگرانی های مخالفین آن است كه ژاپن در بخش بیمه، خدمات درمانی و پست (نرم افزاری) نسبت به بخش صنایع (سخت افزاری) ضعیف تر است برای نمونه، نفوذ خارجیان در بخش صنعت خودروسازی ژاپن بسیار ضعیف و شاید ناممكن است. در حالی كه بیمه خدمات درمانی و پست بخشی است كه خارجی ها می توانند در آن نفوذ كنند، و روابط نزدیك كوایزومی و بوش نیز بیشتر این شك و تردید را در ژاپن به وجود آورده است كه به این وسیله دست آمریكایی ها در این بخش باز خواهد شد. مخالفان بر این عقیده اند كه در حال حاضر، پست، اولویت جامعه ژاپن نیست، بلكه بحث اصلی و اساسی مسأله پیری جمعیت و حقوق بازنشستگان است. دارایی های گسترده سیستم پستی ژاپن در اوراق قرضه ای كه برای تأمین هزینه های پروژه های عمومی صادر می شود، سرمایه گذاری شده است، اما خصوصی سازی این سیستم می تواند به كاهش مشاغل و پایان نفع رسانی دولت به كارمندان پستی منجر شود. (اداره پست ژاپن حدود ۲۶۰ هزار كارمند دارد.) اوكادا اعلام كرده است: «كوایزومی بیش از حد در مورد ایجاد اصلاحات در اداره پست دچار وسواس شده است. در حالی كه این مسأله اهمیت چندانی برای رأی دهندگان ندارد. وی می گوید: «اشتباه محض است اگر ایجاد اصلاحات در اداره پست بخواهد به موضوع اصلی انتخابات تبدیل شود.» گفتنی است بر اساس نظرسنجی انجام شده توسط خبرگزاری «كیودو» در میان نامزدهای مایل به شركت در انتخابات پارلمانی ژاپن ۸۷‎/۵ درصد از آنها، اولویت نخست دولت آینده را انجام اصلاحات در زمینه رفاه اجتماعی از جمله بهبود شرایط بازنشستگان و نظام خدمات درمانی كشور اعلام كردند. اقدام برای رشد اقتصادی با ۶۱ درصد، تجدید ساختار نظام مالی و دارایی با حدود ۳۴ درصد و اصلاحات سیاست خارجی با ۳۳ درصد در مكان های بعدی از نظر اولویت كاری قرار گرفته اند. بر اساس همین نظرسنجی، تنها حدود ۱۴ درصد از نامزدها، اولویت نخست كاری دولت آینده را انجام اصلاحات در زمینه خصوصی سازی اداره پست ژاپن اعلام كرده اند.
نكات تمایز و اهمیت انتخابات چهل و چهارمین مجلس نمایندگان ژاپن
چند مناسبت وجود دارد كه انتخابات چهل وچهارمین مجلس نمایندگان ژاپن را متفاوت با دیگر انتخابات این مجلس كرده است:
اول: این انتخابات مصادف است با پنجاهمین سالگرد تأسیس حزب لیبرال دموكرات كه قطعاً با توجه به مسائل به وجود آمده در حزب حاكم و صحنه سیاسی ژاپن، این حزب با چالش بزرگی در روز انتخابات روبرو خواهد شد. حزب لیبرال دموكرات ژاپن در سال ۱۹۵۵ از ادغام دو حزب لیبرال و دموكرات به وجود آمد و از آن تاریخ به جز دوره ای كوتاه در سال ۱۹۹۳ كه ائتلاف نافرجام از احزاب مخالف به قدرت رسید، اداره ژاپن را برعهده داشته است. در سال ۱۹۹۳ بسیاری بر این باور بودند كه دوران افولLDPفرارسیده است و این حزب نخواهد توانست همانند ۳۸ سالی كه قدرت را بدون وقفه در اختیار داشته عمل كند، ولی آن ها اشتباه كردند، چرا كه حزب لیبرال دموكرات توانست خود را بازسازی كند و موفق شد در سال ۱۹۹۴ به ائتلاف یاد شده بپیوندد و در انتخابات سال ۱۹۹۶ دوباره توانایی خود را برای حكومت اكثریت بازیابد. انتخاب «جونیچیرو كوایزومی» به عنوان رئیس حزب در سال ۲۰۰۱ این امكان را فراهم آورد تا حزب طراحی جدید از خود ارائه و با انتخاب رهبری جوان خود را تقویت كند. با این وجود تحولاتی در صحنه سیاسی ژاپن در خلال ۴ سال نخست وزیری كوایزومی روی داده كه سیطره حزب لیبرال دموكرات را مورد تهدید قرار داده است:
۱- حزب لیبرال دموكرات ناچار شده است با ائتلاف با حزب كومیتو حكومت كند حزب كومیتو تمایل خود را برای انجام گفت وگوهای ائتلاف با حزب مخالف دموكراتیك ژاپن در صورت كسب بیشترین تعداد كرسی ها در انتخابات توسط آن حزب اعلام كرده است. بنابراین نمی تواند ستون محكمی برای اتكای حزب لیبرال دموكرات باشد.
۲- روند ادغام بین احزاب مخالف تسریع شده است. حزب دموكراتیك ژاپن در سال ۱۹۹۸ از ادغام چهار حزب چپ گرا و میانه رو تشكیل شد و در سال ۲۰۰۳ حزبی دیگر به آن پیوست. همچنین تصمیم اخیر حزب كمونیست ژاپن دایر بر اختیار دادن به حزب دموكراتیك برای فعالیت انتخاباتی در مناطق روستایی مطمئناً در آمار نتایج آن تأثیر خواهد گذاشت.
۳- تیرگی روابط بین جناح ها در حزب لیبرال دموكرات بر اثر فشارهای سیاسی متضاد تشدید شده و مقاومت در برابر كوایزومی رو به تزاید است كه بحران در مسأله طرح خصوصی سازی اداره پست باعث شده است این اختلافات به اوج برسد. اجماعی كه بر اساس مكانیسم تصمیم گیری داخل حزب لیبرال دموكرات وجود دارد، در بحران پس از اصلاحات تقریباً به طور كامل از بین رفته است. موارد مذكور، چالش هایی هستند كه حزب لیبرال دموكرات در انتخابات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۵ با آنها مواجه خواهد بود.
دوم: همزمانی انتخابات چهل وچهارم مجلس نمایندگان ژاپن با سالروز واقعه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ آمریكا، مسائل امنیتی را پیش كشیده است. در همین ارتباط، پلیس ژاپن در طول تبلیغات انتخاباتی تدابیر امنیتی را تشدید كرده و ۱۳ هزار و ۶۰۰ تن از نیروهای خود را در سراسر كشور بویژه در فرودگاه ها، ایستگاه های مهم راه آهن و پایانه های اتوبوسرانی به كار گرفته است.این تدابیر امنیتی در حالی تشدید شده است كه یك كارشناس فرانسوی مسائل تروریستی، اخیراً توكیو را در برابر حمله تروریستی از سوی القاعده آسیب پذیر خواند. این قاضی طی گزارشی اعلام كرد كه اشاراتی دال بر احتمال حمله القاعده به یك مركز مالی آسیایی وجود دارد و در این میان كشورهای آسیایی متعددی وجود دارند كه میزان آمادگی آنها از آمریكا و یا اروپا كمتر است. در نتیجه، حفظ امنیت انتخابات نیز از جمله مسائلی است كه پیش روی دولت كوایزومی قرار دارد و بخشی از نیرو و افكار مسؤولان ژاپنی را به خود اختصاص داده است و در صورتی كه القاعده موفق به انجام عملیات مؤثری در سالروز حوادث ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ آمریكا، در ژاپن شود، به طور قطع بسیاری از معادلات سیاسی و اقتصادی را در منطقه و جهان به هم خواهد ریخت بنابراین موارد یاد شده كاملاً ویژگی های منحصر به فرد این انتخابات را با سایر انتخابات مجلس نمایندگانی كه تاكنون در ژاپن انجام گرفته است، متمایز و روشن می كند.
شعارهایی كه دو رقیب با آنها وارد عرصه رقابت انتخاباتی شدند:
كوایزومی محور تبلیغاتش را بر خصوصی سازی اداره پست ژاپن قرار داده كه بیشترین كارمندان دولت را در خود جای داده است. هنگامی كه وی در سال ۲۰۰۱ میلادی قدرت را در دست گرفت، اصلاحات را سرلوحه شعارهای خود قرار داد و گفت: ژاپن نیاز به اصلاحات دارد. هر چند این اصلاحات در كوتاه مدت دردآور باشد. به طور قطع خصوصی سازی سازمان پست ژاپن كه بیشترین كارمندان دولتی را در خود جای داده است، باعث خواهد شد تعدادی از آنها بی كار شوند و همین مسأله فشارهایی را به دولت و مردم ژاپن وارد خواهد كرد. ولی از دید كوایزومی، این فشارها باید در كوتاه مدت تحمل شود تا بتوان در آینده اقتصاد ژاپن را از ركود به حركت واداشت. در مقابل اوكادا محور تبلیغات خود را بر ضرورت پیشبرد رفاه اجتماعی و اصلاحات در بخش بیمه بازنشستگی قرار داده است. وی كوایزومی را به ایجاد بن بست سیاسی متهم كرده و می گوید: لوایح اصلاحی كوایزومی حتی بعد از انتخابات نیز تصویب نمی شود. از جمله وعده های انتخاباتی دیگر حزب دموكراتیك عبارتند از:
۱- كاستن از نفوذ و قدرت بوروكرات ها در صحنه سیاسی ژاپن، این حزب اعلام كرده است در صورت پیروزی تنها بوروكرات هایی كه به خط مشی حزب پایبند باشند، در پست های ارشد دولتی منصوب می شوند. حزب دموكراتیك معتقد است، آینده ژاپن در صورتی تحقق پیدا خواهد كرد كه كنترل كشور از سوی بوروكرات ها ریشه كن شود.
۲- كاهش هزینه های دولتی حزب دموكراتیك اعلام كرده است: در صورت انتخاب شدن، هزینه های دولتی را به میزان ۹۱‎/۵ میلیارد دلار كاهش خواهد داد.
۳- خروج نیروهای ژاپنی از عراق، خروج تفنگداران آمریكایی از جزیره اوكیناوا كه محل استقرار ۶۵ درصد از نظامیان آمریكایی مستقر در ژاپن است.
۴- در بخش سیاست خارجی، این حزب روابط با كشورهای آسیایی بویژه چین و كره جنوبی را به بهبود مشاركت نیم قرنی ژاپن با آمریكا مقدم می داند و در همین ارتباط اعلام كرده است در صورت پیروزی به جای معبد «یاسوكونی» كه باعث ایجاد تفرقه در آسیا شده است، یك جایگزین دیگر ایجاد خواهد كرد.
با مقایسه انتخابات چهل و سوم با انتخابات چهل وچهارم، ملاحظه می شود اكثر شعارهای انتخاباتی حزب در هر دوی آنها مشترك است. اما نكته قابل توجه این است كه رهبر سابق حزب دموكراتیك «نائوتوكان» در انتخابات چهل وسوم با هدف سوق دادن ساختار حزبی ژاپن به سوی سیستم دو حزبی پا به عرصه رقابت و انتخابات گذاشته بود و این اعتقاد را داشت كه ژاپن برخلاف نیم قرن گذشته كه به طور عملی تنها یك حزب بر آن حاكم بود، باید به سوی كشوری با دو حزب بزرگ حركت كند تا به این وسیله مردم حق انتخاب را برای تغییر آنها داشته باشند.اما رهبر فعلی حزب دموكراتیك ژاپن «كاتسویا اوكادا» بر این اعتقاد است كه در صورت پیروزی حزبش، در نظر دارد بدون ائتلاف با حزبی دیگر، زمامداری دولت آینده را به تنهایی در دست گیرد. وی با اشاره به فروپاشیدن یكپارچگی حزب حاكم لیبرال دموكرات گفته، زمینه لازم برای شكست دادن این حزب در انتخابات و به دست گرفتن زمامداری ژاپن به وسیله حزب دموكراتیك فراهم شده است. از گفته های اوكادا چنین استنباط می شود كه حزب دموكراتیك قصد دارد همانند حزب لیبرال دموكرات به تنهایی قدرت را در دست گیرد و به عنوان حزب مسلط در صحنه سیاسی ژاپن ظاهر شود. منظور از حزب مسلط این است كه یك حزب در میان سایر احزاب بتواند به تنهایی اكثریت مطلق كرسی های پارلمان را با یك فاصله مطمئن به دست آورد و این اكثریت برای سال ها دوام داشته باشد. در حال حاضر، هر دو حزب ادعای پیروزی در انتخابات را دارند و رهبران آنها قول داده اند در صورت شكست از سمت خود استعفا خواهند كرد.این در حالی است كه نظرسنجی ها از برتری حزب لیبرال دموكرات حكایت دارد، اما قدر مسلم، هیچ گاه نمی توان به نتایج نظرسنجی ها خیلی مطمئن بود، چرا كه این نظرسنجی ها به صورت محدود و بسیار كوچك در سطح جامعه تهیه می شوند و نتایج اصلی را آرایی كه از صندوق های رأی بیرون خواهند آمد مشخص می كنند. در حال حاضر، حزب لیبرال دموكرات از حمایت فدراسیون قدرتمند تجاری ژاپن «نیپون كیدانرن» برخوردار است. در این فدراسیون، حدود ۱۶۰۰ شركت، ۱۳۰ انجمن صنعتی و حدود ۵۰ انجمن كارفرمایان حضور دارند. همچنین حزب لیبرال دموكرات حمایت رأی دهندگان سنتی خود را در شهرهای كوچك و روستاها حفظ كرده است.در مقابل حزب دموكراتیك برای پیروزی در انتخابات باید نیروی خود را برای جذب شهروندان غیر حزبی در شهرهای بزرگ متمركز كند، یعنی حدود ۴۰درصد از واجدین شرایط كه علاقه ای به شركت در انتخابات ندارد. اگر این حزب موفق به جلب این آرا شود، احتمال پیروزیش بسیار زیاد خواهد بود، چرا كه در انتخابات چهل وسوم مجلس نمایندگان تقریباً نامزدهای حزب حاكم لیبرال دموكرات در شهرهای بزرگ موفق به راهیابی به مجلس نشدند و اكثر نمایندگان این حزب از شهرهای كوچك و روستاها وارد مجلس نمایندگان شدند. حال تا چه اندازه اوكادا و همراهانش موفق به انجام این مهم خواهند شد، نتایج انتخابات آن را مشخص خواهد كرد. با تمام این اوصاف وضعیت به گونه ای نیست كه هر یك از رقبا از پیش خود را برنده بدانند. در هر صورت آرایی كه از صندوق ها خارج خواهد شد، برنده نهایی را مشخص خواهد كرد و همانگونه كه در ابتدا عنوان شد، نتیجه انتخابات چهل وچهارم، نقطه عطفی در تاریخ ژاپن خواهد بود. چرا كه اگر حزب لیبرال دموكرات در آن پیروز و موفق به تصویب طرح خصوصی سازی سازمان پست ژاپن كه بزرگترین سازمان مالی دولتی جهان است، شود، تحولی بزرگ در ساختار اقتصادی این كشور به وجود خواهد آمد. از سوی دیگر، اگر حزب دموكراتیك به پیروزی برسد، ژاپن شاهد یك خانه تكانی سیاسی خواهد بود كه تحولات اساسی در عرصه های داخلی و خارجی برای این كشور به دنبال خواهد آورد.ولی آنچه مسلم است، بعد از انتخابات ۱۱ سپتامبر و هر نتیجه ای كه در آن رقم بخورد، تحولی اساسی در درون حزب لیبرال دموكرات ژاپن خواهیم داشت. كوایزومی به صراحت اعلام كرده است حزب لیبرال دموكرات قدیمی را متلاشی و یك حزب جدید تشكیل خواهد داد. باید دید كه آیا كوایزومی خواهد توانست ساختاری نو در مقابل ساختار سنتی LDP كه حدود نیم قرن بر ژاپن حكومت كرده، ایجاد كند؟

مهرداد جمالیان داریانی

منبع : روزنامه ایران