نمایه های توسعه پایدار

چند مدتی است که خبرهای مختلفی از رشته ورزشی دوومیدانی به گوش می رسد که بیشتر آنها خبرهای موفقیت و پیشرفت ورزشکاران این ماده در این رشته است. اما سوالی که پس از شنیدن این اخبار در ذهن ها متبادر می شود این است که آیا در واقع دوومیدانی ایران پیشرفت کرده است؟ اگر پیشرفت کرده، میزان آن چقدر است؟ نسبت به سال های طلایی دوومیدانی ایران، یعنی در بازی های آسیایی تهران، چه تغییراتی کرده ایم؟
با همه این پیشرفت ها، وضعیت ما نسبت به سایر کشورهای آسیایی چگونه است و چه زمانی می توانیم نشانه های این موفقیت ها را با کسب مدال در بازی های المپیک یا حتی مسابقه های جهانی به صورت عینی شاهد باشیم؟ طرح چنین سوال هایی ما را اکنون بر آن داشته تا با نگاهی جزیی تر به مصادیق رشد دوومیدانی ایران، پاسخ روشنی برای این سوال ها داشته باشیم.
● تاریخچه
به طور کلی دوومیدانی ایران از ابتدای شروع فعالیت حرفه یی و حضور در مسابقه های بین المللی تاکنون، ۲۳ مدال در مسابقه های قهرمانی آسیا و ۲۳ مدال در بازی های آسیایی کسب کرده است. نخستین مدال ایران در این ماده، مدال طلای علی باغبانباشی در دو ۵ هزار متر است که مربوط به بازی های آسیایی سال ۱۹۵۱ می شود. پس از آن دوران و مدال آوری دوندگانی همچون باغبانباشی، عصر طلایی دوومیدانی ایران از چند سال پیش از سال ۱۳۵۳ هجری شمسی و با قهرمانانی همچون جلال کشمیری و تیمور غیاثی و رضا انتظاری و بسیاری دیگر از قهرمانان این ماده آغاز شد.
اوج این درخشش هم در بازی های آسیایی تهران بود. پس از آن و به ویژه پس از انقلاب اسلامی حضور تک چهره هایی همچون حمید سجادی، جعفر باباخانی، مهدی جلودارزاده و عباس صمیمی رگه هایی از حضور دوومیدانی ایران در مجامع بین المللی را به نمایش می گذاشت. اما با تمام این تفاسیر زمانی که به قهرمانان کنونی دوومیدانی نگاه می کنیم، بحق باید گفت که فصل جدیدی از دوومیدانی در ایران آغاز شده و این مساله نویدبخش آینده خوبی است.
● مصادیق شکوفایی
از سال ۱۳۸۳ هجری خورشیدی که در آن بیش از ۵۰ رکورد ملی که بیشتر آنها مربوط به سی سال پیش بود، شکسته شد، بارقه هایی از امید به وجود آمده بود که عصر تک ستاره یی بودن دوومیدانی به سر رسیده است. در این دوره ظهور قهرمانان جدیدی همچون سجاد مرادی، احسان مهاجرشجاعی، محمدمحسن ربانی، احسان حدادی، مهدی شاهرخی، روح الله عسگری و حتی افشین داغرحمادی که به جمع سایر قهرمانان همچون عباس صمیمی پیوستند، نسل جدیدی را در دوومیدانی ایران به وجود آورد. آری، شکسته شدن بیش از ۵۰ رکورد ملی، آن هم در یک سال کار بسیار بزرگی بود که در خانواده دوومیدانی به عنوان یک پوست اندازی محسوب می شد. این روند حتی در سال های آتی هم قطع نشد و تاکنون هم ادامه دارد. شاید در آن سال ها که چندان هم از آن فاصله نگرفته ایم، دوومیدانی کاران ایرانی تنها با خودمان می جنگیدند. با خودی که شاید از سی سال پیش در حالت سکون مانده بود. در حقیقت در سال ۱۳۸۳ و یکی دو سال پس از آن تنها باید از مرزی که دوومیدانی کاران و قهرمانان کشورمان سال ها پیش کشیده بودند، می گذشتیم. پرواضح است که در این شرایط هنوز حتی نمی توانستیم به غیر از تک رشته ها به کسب مدال در آسیا نگاه کنیم اما به هر حال نسل جدید دوومیدانی ایران از این سد گذشت.
در همان سال ۸۳، تیم ملی ایران با بیش از ۱۵ دوومیدانی کار در مسابقه های قهرمانی آسیا در مانیل شرکت کرد که تنها دستاورد تیم ایران، مدال نقره عباس صمیمی بود.
پس از آن و حتی زمانی که بسیاری از رکوردهای ایران به روز شد، حالا نوبت به حرکت به سمت مدال های آسیایی رسیده بود. بازی های المپیک آتن در پیش بود و قهرمانان ایران باید به فکر کسب رکورد ورودی بازی های المپیک می بودند، تا مانند دوره های پیش با «وایلد کارت» به المپیک نمی رفتیم. در این سال عباس صمیمی در پرتاب دیسک و سجاد مرادی در ۸۰۰ متر نخستین قهرمانان ایرانی بودند که توانستند سهمیه B بازی های المپیک را کسب کنند. این هم افتخاری بزرگ برای دوومیدانی ایران محسوب می شد. البته در این دوره عباس صمیمی پس از درخشش در مسابقه های جایزه بزرگ آسیا به جمع ۲۰ نفر اصلی پرتابگران دیسک جهان راه یافت. حتی در این سال، احسان حدادی جوانی که نخستین مدال طلای جهانی ایران را در رده جوانان کسب کرده بود، به دنبال کسب سهمیه المپیک بود که در این راه موفق شد. سایر ایرانی ها هم نتوانستند به المپیک برسند. از آن جمله احسان مهاجرشجاعی بود.
درست است که سال ۲۰۰۴ و المپیک آتن دستاوردهای زیادی برای دوومیدانی ایران نداشت اما سال ۲۰۰۵ برای ایران متفاوت بود. دوباره عباس صمیمی و سجاد مرادی جواز حضور در مسابقه های جهانی را کسب کردند. عباس در این مسابقه ها راه به جایی نبرد اما سجاد مرادی از مرحله مقدماتی ۸۰۰ متر عبور کرد و به رکوردهایی بی نظیر در این ماده دست یافت. یک ماه پس از این مسابقه ها هم تیم ملی ایران به اینچه اون در کره جنوبی رفت. این مسابقه ها در حقیقت آغاز درخشش ستاره جدید دوومیدانی ایران در رده سنی بزرگسالان بود. در این رقابت ها احسان حدادی، نه تنها طلای آسیا را پس از ۳۰ سال کسب کرد، بلکه رکورد آسیا را هم بهبود بخشید. روح الله عسگری در ۱۱۰ متر با مانع برنز گرفت که آن هم نخستین مدال ایران در این ماده بود. همچنین سجاد مرادی با یک رکورد بسیار تاریخی در ۸۰۰ متر، مدال برنز را کسب کرد.
سال ۲۰۰۶ به غیر از یک مدال طلای حدادی و یک مدال برنز مهاجرشجاعی در بازی های آسیایی، چندین موفقیت دیگر را هم برای ایران به همراه داشت. اما شاید در سال ۲۰۰۷ (سال جاری) بیشترین افتخارها نصیب دوومیدانی شده است.
● دستاوردهای ۲۰۰۷
سال ۲۰۰۷ برای دوومیدانی ایران با هدف کسب پنج سهمیه المپیک آغاز شد. این سال حتی به نیمه نرسیده بود که کسب ۵ سهمیه محقق شد. احسان حدادی روز به روز به اوج نزدیک می شد. مسابقه های لیگ دوومیدانی در نخستین مرحله اش رکوردهایی را در خود داشت که این بار نه تنها رکوردهای ایران، بلکه رکوردهای آسیا محسوب می شد. دوومیدانی کاران ایرانی با حضور در رقابت ها و گرندپری های معتبر بین المللی، نتایج بسیار خوبی کسب کردند. حدادی نخستین سهمیه A المپیک را کسب کرد. سجاد مرادی به تنهایی دو سهمیه در ۸۰۰ و ۱۵۰۰ متر کسب کرد. عباس صمیمی هم که با سهمیه B نمی توانست به المپیک برود، سهمیه A المپیک را کسب کرد.
احسان مهاجرشجاعی هم به رکورد A المپیک رسید. هادی سپهرزاد هم در یک قدمی کسب جواز المپیک ماند. اما نقطه اوج سال ۲۰۰۷، مسابقه های قهرمانی آسیا در اردن بود که ایران به تاریخی ترین نتیجه اش با کسب ۹ مدال رسید. این عدد تنها چیزی کمتر از نیمی از مدال های ایران در طول تاریخ حضورش در مسابقه های قهرمانی آسیا بود. حدادی باز هم طلا گرفت.
ربانی نخستین مدال پرش با نیزه ایران را کسب کرد که آن هم طلا بود. سجاد مرادی برای نخستین بار دو مدال کسب کرد. در ۴۰۰ متر رضا بوعذار و محمد عاکفیان دو مدال گرفتند. صمیمی هم در پرتاب دیسک برنزی شد. لیلا ابراهیمی هم نخستین زنی بود که از سال ۱۹۷۳ تاکنون، تنها مدال بانوان ایران در این سطح را کسب می کرد.
هادی سپهرزاد هم نخستین مدال ده گانه ایران را کسب کرد. تیم ایران برای نخستین بار پس از انقلاب در جمع ده تیم برتر قرار گرفت. متعاقب آن هم احسان حدادی، عباس صمیمی و هادی سپهرزاد به سرعت در جدول رده بندی اتحادیه بین المللی فدراسیون های دوومیدانی اوج گرفتند. حتی حدادی پیش از مسابقه های جهانی، در مکان سوم دنیا قرار گرفت. البته از مدال طلای مهاجرشجاعی در دو ۸۰۰ متر بازی های دانشجویان جهان هم نباید گذشت. پس از آن نوبت به مسابقه های جهانی رسید. احسان حدادی و سجاد مرادی به اوزاکا رفتند و حدادی هفتم جهان شد، ۵ هزار دلار جایزه گرفت و دو امتیاز نصیب تیم ایران کرد تا برای نخستین بار در جدول رده بندی جهانی قرار گیرد.
همه این مسائل را اکنون باید با سال های ۱۳۸۳ یا پیش از آن مقایسه کرد که آن را حتی در خوابمان هم نمی توانستیم ببینیم. اکنون دوومیدانی ایران، نه تنها رکورد سی ساله ندارد، بلکه اکنون به عنوان یکی از قدرت های اصلی دوومیدانی در جمع ده تیم اول آسیا محسوب می شود. اکنون به این باور رسیده ایم که دوومیدانی ایران تک ستاره نیست و در آسیا و در هر ماده تنها به قصد کسب مدال گام برمی دارد. حتی در برخی مواد نگاه جهانی هم داریم.
● لیلا ابراهیمی پیشتاز زنان
یکی از نکته های دیگر در مورد جنبه های پیشرفت دوومیدانی، کسب مدال لیلا ابراهیمی پس از ۳۴ سال در آسیا بوده است. زمانی که به تاریخچه دوومیدانی ایران در کسب مدال ها می نگریم، تنها دوومیدانی کار زن ایرانی که در رقابت های آسیایی مدال کسب کرده بود، مریم صدارتی در ماده پرش ارتفاع است که مدال برنز خود را در سال ۱۹۷۳ کسب کرده است. لیلا ابراهیمی در سال ۲۰۰۷ پس از ۳۴ سال یک مدال در این ماده کسب کرد که مدال بسیار باارزشی است. مدال ابراهیمی نه تنها از لحاظ ارزش مدالی، بلکه از این دیدگاه که او سدشکن جامعه دوومیدانی بانوان در دوره جدید خود است، مهم است.
به عقیده بسیاری از کارشناسان کسب این مدال علاوه بر این که نگاه ها را به این بخش جلب می کند، زمینه های حضور هر چه بیشتر دوومیدانی کاران زن ایرانی را در عرصه های بین المللی فراهم می آورد. البته چهره های دیگری همچون مریم طوسی و زهرا نبی زاده هم از جمله بااستعدادهای این بخش هستند که می شود بر روی آنها در آینده دوومیدانی بانوان حساب کرد. به هر حال با پیشتازی لیلا ابراهیمی باید در انتظار درخشش دوومیدانی کاران زن در رقابت های مهم بین المللی باشیم.
● نقش حدادی
بحق اگر بخواهیم بخش قهرمانی دوومیدانی ایران را به قطاری تشبیه کنیم، احسان حدادی به عنوان یدک کش این قطار محسوب می شود. حدادی از ابتدای حضورش در ورزش حرفه یی و حضور در رقابت های قهرمانی، یکی پس از دیگری به «نخستین»های دوومیدانی دست یافته و مسوولان این رشته و به طور کلی ورزش ایران را به آرزوهای دست نیافتنی شان رسانده است. او از ابتدای حضور، مدال طلای جوانان را در آسیا کسب کرد. پس از آن مدال طلای جوانان جهان را کسب کرد. قهرمان آسیا شد. رکورد آسیا را شکست. به بالاترین رده رده بندی پرتابگران دیسک رسید. سهمیه A ورودی به بازی های المپیک را کسب کرد.
در مسابقه های جهانی هفتم شد و ایران را صاحب امتیاز کرد و بسیاری از دیگر نخستین های ایران را به خود اختصاص داد. همین مسائل هم باعث شد تا او به ستاره دوومیدانی ایران بدل شده و قهرمان قهرمانان سال ۱۳۸۵ ایران شود. او در حقیقت اکنون مهمترین چهره و ستاره دوومیدانی ایران است که با حضور او در هر مسابقه یی، دیگر حتی آنها که دوومیدانی را هم نمی شناسند، از او توقع کسب مدال را دارند. همین توقع کسب مدال که در بین مردم نسبت به حدادی به وجود آمده، نشان از جایگاه قهرمان بزرگ دوومیدانی در میان مردم دارد. اهمیت این موضوع را زمانی درمی یابیم که حدادی را با هر کدام دیگر از دوومیدانی کاران ایرانی مقایسه کنیم. به طور حتم توقعی که از احسان است، از هیچ کدام از دوومیدانی کاران دیگر ایرانی نیست و این نگاه مردم، دلیل بر ستاره بودن این قهرمان است.
● نقش مسوولان در پیشرفت دوومیدانی
در بررسی نقش مسوولان فدراسیون در پیشرفت دوومیدانی، درست است که بیشتر افتخارها در یکی دو سال اخیر کسب شده، اما به طور حتم ریشه این تحولات به دوران های گذشته بازمی گردد. در حقیقت در این روند رو به رشد نه تنها مصطفی کریمی و همکارانش، بلکه حسین جلالی و تیمش و حتی روسای قبلی هم نقش موثری داشته اند.
از خدمات و تلاش های بسترسازانه کفاشیان گرفته تا حمایت های اصولی و دلسوزانه کریمی، همه و همه نقش بسزایی در پیشرفت دوومیدانی داشته اند. حال هر کدام از مسوولان این فدراسیون در دوره های مختلف و براساس فراخور برنامه هایی که داشته اند، کارهای خاصی را انجام داده اند اما برآیند کلی این روند اکنون به گونه یی رقم خورده که می توانیم دوومیدانی شکوفایی را داشته باشیم.
● تصویری از آینده
با تمام این پیشرفت ها، هنوز دوومیدانی ایران، جایگاه مناسبی در دنیا ندارد. هم اکنون بسیاری از کشورهای دنیا برای تمام آنهایی که رکورد ورودی مسابقه های جهانی و المپیک را کسب می کنند، یک مسابقه انتخابی در کشورشان قرار می دهند که از میان نفرات پرتعداد راه یافته به این مسابقه ها، چهره های برتر را انتخاب و اعزام کنند. حالا این موضوع را با ۵ سهمیه یی که برای المپیک گرفته ایم و آن هم برای نخستین بار است، مقایسه کنید. با این حال میزان رشد این رشته در کشور خوب بوده است. دوومیدانی کاران جوان وضعیت خوبی دارند.
محمد صمیمی، محمد ارزنده، علیرضا حبیبی، علی شاهرخی و بسیاری از دوومیدانی کاران خوب جوان هستند که می شود به آینده این رشته امیدوار بود. اینک بحق می توان گفت که دوومیدانی تک ستاره نیست. آینده بسیار خوبی در انتظار این رشته است. نه آینده یی فانتزی است و نه بزرگ نمایی یی که در برخی رشته های ورزشی صورت می پذیرد. دوومیدانی ایران واقعاً پیشرفت کرده و واقعاً هم در حال پیشرفت است. امیدواریم این روند همچنان ادامه پیدا کند و ما شاهد نخستین مدال های جهانی یا المپیک این ماده توسط دوومیدانی کاران ایران باشیم.

منبع : روزنامه اعتماد