فضیلت اعمال مستحبی ماه رمضان

● فضیلت اعمال مستحبی ماه رمضان
▪ دعا و استغفار
قال علی بن ابیطالب(ع): علیکم فی شهر رمضان بکثرهٔ استغفار و الدعاء فاما الدعا فیدفع عنکم به البلاء و اما الاستغفار فتمحی به ذنوبکم. (۱)
علی بن ابی طالب(ع) فرمود: بر شما باد در ماه رمضان به استغفار و دعای زیاد. اما دعاهای شما دافع بلا از شماست. و اما استغفار شما از بین برنده گناهان است.
از وظایف روزه داران در این ماه، دعا و درخواست‏حوایج از حضرت حق است که بنده احساس نیاز به پیشگاه بی نیاز کرده، و دستهای احتیاج خویش را به درگاه او دراز می‏کند.
▪ روزهای ماه رمضان
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): ایها الناس انه قد اقبل الیکم شهر الله بالبرکهٔ و الرحمهٔ و المغفرهٔ، شهر هو عند الله افضل الشهور، و ایامه افضل الایام و لیالی افضل اللیالی و ساعاته افضل الساعات. (۲)
رسول خدافرمود: ای مردم ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش به شما رو کرده است، ماهی است که پیش خدا بهترین ماه است و روزهایش بهترین روزها و شبهایش بهترین شبها و ساعاتش بهترین ساعات.
▪ اعتکاف
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): اعتکاف عشر فی شهر رمضان تعدل حجتین و عمرتین. (۳)
رسول خدافرمود: اعتکاف در یک دهه از ماه مبارک رمضان برابر با ثواب دو حج و دو عمره است.
در ایام و لیالی مقدسه‏ای، طبق روایات رسیده از ائمه معصومین (علیهم السلام) مستحب است که هر مسلمانی در صورت امکان دهه آخر ماه مبارک رمضان را در مسجد معتکف شود، که پیامبر اکرم(ص) در تمامی عمرش چنین می‏کرد.
▪ تلاوت قرآن
بهترین اعمال در شبها و روزهای ماه مبارک رمضان، تلاوت قرآن است. اگر چه تلاوت قرآن در تمام اوقات ثواب دارد، ولی چون قرآن در ماه رمضان نازل شده است، از اجر و ثواب ویژه‏ای برخوردار است چنانچه وارد شده:
قال ابو جعفر (علیه السلام): لکل شی‏ء ربیع و ربیع القرآن شهر رمضان (۴)
امام باقر(ع)فرمود: برای هر چیزی بهاری است و بهار قرآن رمضان است.
بنا بر این امتیازات قرآن به اعتبار نزولش در ماه رمضان از ماههای دیگر بیشتر است.
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): من تلافیه آیهٔ من القرآن کان له مثل اجر من ختم القرآن فی غیره من الشهور. (۵)
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله):اگر کسی در این ماه یک آیه از قرآن تلاوت کند، ثوابش مثل کسی است که در غیر ماه رمضان یک ختم قرآن کرده است.
▪ افطاری و صدقه دادن
قال الباقر (علیه السلام): یا سدیر، هل تدری ای لیال هذه؟ فقال له نعم. جعلت فداک ان هذه لیالی شهر رمضان فما ذاک؟ فقال له اتقدر علی ان تعتق کل لیلهٔ من هذه اللیالی عشر رقاب من ولد اسمعیل؟ فقال له سدیر بابی انت و امی لا یبلغ مالی ذاک، فما زال ینقص حتی بلغ به رقبهٔ واحدهٔ فی کل ذلک یقول: «لا اقدر علیه فقال له: افما تقدر ان تفطر فی کل لیلهٔ رجلا مسلما؟ فقال له: بلی و عشرهٔ فقال له (علیه السلام):
فذاک الذی اردت یا سدیر، ان افطارک اخاک المسلم یعدل عتق رقبهٔ من ولد اسماعیل علیه السلام. (۶)
امام باقر(ع)فرمود:ای سدیر! آیا می‏دانی چه شبهایی است این شبها؟ سدیر گفت:
بلی فدایت گردم این شبها شبهای ماه رمضان است، مگر این شبها چگونه است؟ امام (علیه السلام) فرمودند: آیا قدرت داری هر شب از این شبها ده بنده از فرزندان اسماعیل (ع) را آزاد کنی؟ پس سدیر عرض کرد: پدر و مادرم به فدایت، ثروتم کفاف نمی‏دهد، پس امام پیوسته تعداد بنده‏ها را کم کرد، تا رسید به یکی در تمام این ماه، سدیر گفت: قدرت ندارم پس امام(ع) به او فرمود: آیا قدرت نداری هر شب یک مسلمان روزه‏داری را افطار دهی؟ سدیر عرض کرد: بلی تا ده نفر را هم می‏توانم افطاری بدهم، پس امام به او فرمود:
ای سدیر همان است که اراده کردی یعنی با افطاری دادن ده روزه‏دار به ثواب عتق و آزاد کردن ده بنده از اولاد اسماعیل (ع) نایل می‏گردی.
خداوند انسان روزه‏دار را بر آنچه انفاق می‏کند در خوردنیها و آشامیدنیها محاسبه نمی‏کند ولی در این امر «اسراف‏» نشود.
عن ابی عبد الله علیه السلام: من تصدق فی شهر رمضان بصدقهٔ صرف الله عنه سبعین نوعا من البلاء. (۷)
امام صادق (ع)فرمود: هر کس در ماه رمضان صدقه‏ای بدهد خداوند هفتاد نوع بلا را از او دو می‏کند.

۱- امالی شیخ صدوق، ص ۶۱
۲- امالی شیخ صدوق، ص ۹۳
۳- وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۳۹۷
۴- وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۲۱۸
۵- امالی شیخ صدوق، ص ۹۳
۶- من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۱۳۴
۷- بحار الانوار، ج ۹۳، ص ۳۱۶

منبع : بلاغ