قطعنامه‌ی ۵۹۸

در ‌٢٧ تیرماه ‌١٣٦٧ و در یک اقدام نفس گیر و ناگهانی، جمهوری اسلامی ایران قطعنامه ‌٥٩٨ سازمان ملل متحد را پذیرفت تا حسن نیت خود را در هشت سال دفاع مقدس ثابت نماید و دشمن متجاوز را در چهارچوب قوانین بین المللی به تمکین وادارد.
قرارداد معروف ‌١٩٧٥ که به مرزهای معین دو کشور تاکید می‌کرد، از جمله بدیهی‌ترین مواردی بود که جمهوری اسلامی ایران، رژیم عراق را به پایبندی نسبت به آن فرا می‌خواند.
سیرت تجاوز کار دشمن علیرغم پذیرش قطعنامه ‌٥٩٨ از سوی جمهوری اسلامی ایران باز هم بروز و ظهور یافت. باز هم قوای مسلح عراق با بهره گیری از مزدوران خود فروخته استکبار، مرزهای کشور اسلامی ما را در نوردیدند و هجومی دیگر را به شهرها و روستاهای ایران آغاز کردند.
یکی از دلایل واهی رژیم بعث عراق برای تجاوز به حریم نظام جمهوری اسلامی ایران، اختلاف بر سر مرزهایی است که در قرارداد ‌١٩٧٥ الجزایر تعیین شده بود.
پس از گذشت هشت سال از جنگ نابرابر که تمام موجودیت رژیم عراق در خطر قرار گرفت، آمریکا و دیگر متحدان و یاوران رژیم بعث عملاً وارد جنگ گردیدند.
حضرت امام خمینی (ره)، با در نظر گرفتن مصالح عالی نظام اسلامی و با درک توطئه گسترده آمریکا و غرب برای سرکوب انقلاب اسلامی و مردم مسلمان و انقلابی ایران، پس از مشورت با فرماندهان عالی نظام و مسئولان مملکتی، قطعنامه ‌٥٩٨ شورای امنیت را پذیرفتند. شورای امنیت در این قطعنامه دو کشور ایران و عراق را به برقراری آتش بس و صلح دعوت کرده بود.
جمهوری اسلامی ایران به دلیل ویژگی‌های مثبت برخی از مفاد این قطعنامه به ویژه، بندهای مربوط به معرفی متجاوز و پرداخت غرامت جنگی، موافقت خود را با پذیرش آن اعلام کرد. اما با وجود پذیرش قطعنامه ‌٥٩٨ توسط جمهوری اسلامی ایران، رژیم عراق که خود نیز آن قطعنامه را پذیرفته بود، تا زمان برقراری آتش بس رسمی در مرداد ماه سال ‌١٣٦٧ شمسی (اوت ‌١٩٨٨م) به تهاجمات خود علیه جمهوری اسلامی ایران ادامه داد و خوی تجاوزگریِ خود را بار دیگر آشکار ساخت.
پس از پذیرش قطعنامه ‌٥٩٨ از طرف ایران، آتش بس میان طرفین از تاریخ ‌٢٩ مرداد ‌١٣٦٧ برقرار شد. شورای امنیت در تاریخ ‌١٨ مرداد ‌٦٧، قطعنامه ‌٦١٩ را تصویب کرد که به موجب آن گروه ناظران نظامی ایران و عراق و سازمان ملل که از حدود چهارصد نفر از ‌٢٥ ملیّت مختلف تشکیل شده بود، در دو کشور مستقر شدند.
همان گونه که مقام معظم رهبری فرمودند: "کسانی که در جبهه‌های سیاسی مسئول دفاع از انقلاب و نظام اسلامی بودند، فضای سرد سیاسی و توطئه‌های گوناگون دشمنان اسلام در عرصه بین‌المللی را بیش از دیگران احساس کردند. آنان با فداکاری‌های خود در کنار ارتش، سپاه، بسیج و آحاد ملت ما، دشمن را مبهوت ساختند و من این پیروزی بزرگ سیاسی و بین‌المللی را به دست اندرکاران پیگیری قطعنامه ‌٥٩٨ که تلاش قابل تحسینی را به انجام رساندند، تبریک می‌گویم."
و اما موضوع قطعنامه ‌٥٩٨: شورای امنیت پس از مشورت‌های فراوان و با توافقات اصولی به عمل آمده در ‌٢٩ تیرماه ‌١٣٦٧ (‌٢٠ ژوئیه ‌١٩٨٧ میلادی) در جلسه شماره ‌٢٧٥٠ خود طرح قطعنامه‌ای را که قبلاً در خصوص کلمه به کلمه آن توافق شده بود به اتفاق آرا به تصویب رساند. طرح قطعنامه را اعضای دائم شورا تهیه کرده بودند و نظریات اعضای غیردائم نیز تا حدودی لحاظ شده بود.
متن قطعنامه ‌٥٩٨: شورای امنیت، با تأیید مجدد قطعنامه ‌٥٨٢ خود به سال‌١٩٨٦ میلادی، با ابراز نگرانی عمیق از این که علی رغم درخواست‌هایش برای آتش بس، منازعه بین ایران و عراق به شدت سابق با تلفات شدید انسانی و تخریب مادی ادامه دارد، با ابراز تأسف از آغاز و ادامه منازعه، همچنین با ابراز تأسف از بمباران مراکز صرفاً مسکونی غیرنظامی، حملات به کشتیرانی بی طرف یا هواپیماهای کشوری، نقض قوانین بین‌المللی انسان دوستانه و دیگر قوانین ناظر بر درگیری مسلحانه، بویژه کاربرد سلاح‌های شیمیایی برخلاف الزامات پروتکل ‌١٩٢٥ ژنو، با ابراز نگرانی عمیق نسبت به احتمال تشدید و گسترش بیشتر منازعه، مصمم گردید به تمامی اقدامات نظامی بین ایران و عراق خاتمه بخشد، معتقد شد که می‌باید یک راه حل جامع، عادلانه، شرافتمندانه و پایدار بین ایران و عراق به دست آید.
با یادآوری مفاد منشور ملل متحد، به ویژه تعهد همه دول عضو به حل اختلافات بین‌المللی خود از راه‌های مسالمت آمیز به نحوی که صلح و امنیت بین المللی و عدالت به مخاطره نیفتد، با حکم به این که در منازعه ما بین ایران و عراق زمینه صلح حاصل شده است، با اقدام براساس مواد ‌٣٩ و ‌٤٠ منشور ملل متحد:
‌١) خواستار آن است که به عنوان یک قدم اولیه جهت حل و فصل (مناقشه) از راه مذاکره، ایران و عراق یک آتش بس فوری را رعایت کرده، به تمامی عملیات نظامی در زمین، دریا و هوا خاتمه داده و تمامی نیروهای خود را بدون درنگ به مرزهای شناخته شده بین‌المللی بازگردانند.
‌٢) از دبیرکل درخواست می‌کند که یک تیم ناظر ملل متحد را برای بررسی، تأیید و نظارت بر آتش بس و عقب نشینی نیروها اعزام نماید و همچنین از دبیرکل درخواست می‌نماید با مشورت طرفین درگیر، تدابیر لازم را اتخاذ نموده، گزارش آن را به شورای امنیت ارائه نماید.
‌٣) مصرانه می‌خواهد اسرای جنگی آزاد شده و پس از قطع مخاصمات فعال کنونی، براساس کنوانسیون سوم ژنو ‌١٢ اوت ‌١٩٤٩، بدون تأخیر به کشور خود بازگردانده شوند.
‌٤) از ایران و عراق می‌خواهد با دبیرکل در اجرای این قطعنامه و در تلاش‌های میانجیگرانه برای حصول یک راه حل جامع، عادلانه و شرافتمندانه مورد قبول دو طرف در خصوص تمام موضوعات موجود، منطبق با اصول مندرج در منشور ملل متحد، همکاری نمایند.
‌٥) از تمامی کشورهای دیگر می‌خواهد که حداکثر خویشتنداری را مبذول دارند و از هرگونه اقدامی که می‌تواند منجر به تشدید و گسترش بیشتر منازعه گردد، احتراز کنند و بدین ترتیب اجرای قطعنامه حاضر را تسهیل نمایند.
‌٦) از دبیرکل درخواست می‌نماید که با مشورت با ایران و عراق، مسأله تفویض اختیار به یک هیأت بی‌طرف برای تحقیق راجع به مسئولیت منازعه را بررسی نموده و در اسرع وقت به شورای امنیت گزارش دهد.
‌٧) ابعاد خسارات وارده در خلال منازعه و نیاز به تلاش‌های بازسازی با کمک‌های مناسب بین‌المللی پس از خاتمه درگیری تصدیق می‌گردد و در این خصوص از دبیرکل درخواست می‌کند که هیأت کارشناسان را برای مطالعه موضوع بازسازی و گزارش به شورای امنیت تعیین نمایند.
‌٨) همچنین از دبیرکل درخواست می‌کند که با مشورت با ایران و عراق و دیگر کشورهای منطقه، راه‌های افزایش امنیت و ثبات منطقه را مورد مدافه قرار دهد.
‌٩) از دبیرکل درخواست می‌کند که شورای امنیت را در مورد اجرای این قطعنامه مطلع نماید.
‌١٠) مصمم است برای بررسی اقدامات بیشتر جهت رعایت و اجرای این قطعنامه در صورت ضرورت جلسات دیگری مجدداً تشکیل دهد.

منبع : سازمان آموزش و پرورش استان خراسان