سه شنبه, ۹ بهمن, ۱۴۰۳ / 28 January, 2025
مجله ویستا


مراسم چَمَر ، استان ایلام


در جامعه‌ عشایری این استان، هنگام فوت شخصیت‌های مهم و معروف و به پاس خدمات آنان مراسمی تحت عنوان چَمَر برگزار می‌شود. زمان برگزاری مراسم و چگونگی تقسیم وظایف بین افراد در جلسه‌ای كه متشكل از بزرگان طایفه است، بررسی می‌شود. پس از آن، زمین مسطحی را در نظر می‌گیرند و آن را از سنگ پاك می‌كنند. این زمین باید گنجایش افراد عزادار را داشته باشد. عده‌ای نیز جهت دعوت طوایف همجوار گسیل می‌شوند. در كنار زمین، دوارهایی جهت اسكان میهمانان نصب می‌كنند. افرادی نیز مشغول تهیه كتل می‌شوند. بدین ترتیب كه اسبی را با لوازم شخصی متوفی از قبیل تفنگ، قطار، فشنگ و گرز و پارچه تزئین می‌كنند. علاوه بر آن ستون بلندی شبیه چهارپایه را با پارچه می‌آرایند و عكس متوفی را بر آن نصب می‌كنند.
در روز برگزاری مراسم، عده‌ای در محل ورودی،‌ می‌ایستند و به میهمانان خوش‌آمد می‌گویند و آنان را به جایگاه مخصوص هدایت می‌‌كنند، تا پس از استراحت اگر مایل بودند در مراسم شركت كنند.
در زمینی كه از پیش آماده شده است، مردان و زنان با فاصله از هم، دایره‌ای را تشكیل می‌دهند. مردان معمولاً تكه‌ای از دوار (سیاه چادر) بر دوش می‌افكنند و زنان هم پارچه سیاه بلندی را با دست در جلوی خود می‌گیرند. در میان دایره چهار نفر شاعر قرار می‌گیرند كه به ترتیب به سرودن اشعاری فی‌البداهه می‌پردازند و همزمان با شعرخوانی، قطر دایره را می‌پیمایند. آن‌ها، ابتدا به حمد خدا و ستایش متوفی می‌پردازند. منظور آنان این است كه جهان به هیچكس حتی پیامبران و امامان وفادار نمی‌‌ماند. در پاسخ هر بند از اشعار شاعران، مرم یك بند آن، (كَسَ میرراو) را تكرار می‌كنند و همراه با آن حركت آهسته‌ای به شانه‌شان می‌دهند. در میان این دایره كتل را می‌‌گردانند. اگر شاعران خسته شدند، آنان را به دوارهایی كه برای آنان در نظر گرفته‌اند،‌ راهنمایی و از آنان با آش پذیرایی می‌كنند. پس از پایان مراسم، زنان به سوی كُت و تاتِریانه می‌روند و به شیون و زاری می‌پردازند. پس از رفتن میهمانان، سنگ بزرگ و یا سنگ‌هایی در وسط دایره محل چمر قرار می‌دهند كه به آن‌ها چمر یا چمرگاه می‌گویند و معمولاً به نام متوفی یا طایفه‌‌اش مشهور می‌شود.