چهارشنبه, ۱۷ بهمن, ۱۴۰۳ / 5 February, 2025
مجله ویستا

انسانها و برقراری ارتباط با شبکه‌های کامپیوتری


انسانها و برقراری ارتباط با شبکه‌های  کامپیوتری
انسان‌هایی كه قادر به برقراری ارتباط با شبكه‌های كامپیوتری نباشند منزوی می‌شوند.
از نظر مانوئل كاستلس جامعه‌شناس آمریكایی، انسان‌هایی كه آموزش فنی كافی نداشته و قادر به برقراری ارتباط با شبكه‌های كامپیوتری و اینترنت نباشند، از سوی جامعه‌ی بشری نادیده گرفته شده و منزوی می‌شوند.
كاستلس طی مصاحبه‌ای با مجله ‌آلمانی اشپیگل افزود «از آنجا كه این افراد نه به عنوان تولید كننده و نه به عنوان مصرف‌كننده نمی‌توانند مورد استفاده قرار گیرند، منزوی خواهند شد».
این جامعه‌شناس آمریكایی نظریات خود را در مورد روند آتی اقتصاد، پیشرفت علم و صنعت، اجتماع و تبهكارهای سازماندهی شده، در این مصاحبه بیان داشت و از وجود یك هسته‌ی بسیار متحرك در داخل جامعه‌ی بشری سخن گفت و افزود: ‌«این هسته كه یك‌سوم جمعیت دنیا را در بر می‌گیرد و دارای سرمایه‌، صنعت و علم است در مقابل بقیه‌ی جمعیت جهان كه قادر نیست با شبكه‌های كامپیوتری و اینترنت رابطه داشته باشد، قرار دارد».
این جامعه‌شناس، انسان‌های مناطقی را كه به دلیل كمبود صنعت و فناوری به شبكه‌های كامپیوتری و اینترنت متصل نیستند، انسان‌هایی بی‌ارزش خواند و افزود: «این مناطق شامل روستاها و دهات چین، هند، آمریكای لاتین و تقریباً كل آفریقا است.»
كاستلس با بیان این مطلب كه در جوامع پیشرفته نیز همه چیز تابع كیفیت آموزش و تعلیم علوم است، افزود: «ما به سمت دنیایی در حال حركت هستیم كه بدون در اختیار داشتن تعلیمات فنی و قوی، امكان برخورداری از یك زندگی متناسب و خوب، خیلی‌خیلی كم است.» این جامعه‌شناس در جواب این سؤال كه انسا‌ن‌های زیادی كه نمی‌توانند با این پیشرفت و تحول همراهی كنند چه خواهند كرد؟ گفت «هم اكنون واكنش‌ها در سطح جهان قابل رویت است. كسانی كه از ورود به دنیای جدید ارتباطات و شبكه‌های كامپیوتری محروم شده‌اند، به بنیاد‌گرایی در تمام اشكال آن اعم از دینی، اخلاقی و ملی تمایل پیدا كرده‌اند.»
به گفته‌ی كاستلس، بنیادگرایی می‌تواند هم شامل بنیاد‌گرایی اسلامی در كشورهای عربی وهم بنیادگرایی مسیحی در آمریكا شود. این جامعه‌شناس؛ نژادپرستی، ملی‌گرایی و افزایش‌تبهكاری‌های سازمان یافته را نیز برخی از جواب‌های جوامع مختلف بشری به جوامع متصل به شبكه‌های كامپیوتری و اینترنت می‌داند.
به گفته‌ی كاستلس آنچه امروز مشاهده می‌كنیم حاكی از یك دنیای جدید است كه از نظر اقتصادی، فرهنگی و سیاسی در حال شكل گرفتن است. كاستلس در مورد دوره‌ی جدید می‌گوید: این دوره، دوران گام نهادن به سوی جامعه‌ی شبكه‌ای است كه هر چه بیشتر با استفاده از الكترونیك، صنعت ترافیك و اقتصاد، ارتباطات جهانیِ نزدیكتری به وجود می‌آورد كه نشانه‌ی بارز آن افزایش تولید كالا در جهان است كه قبلاً هرگز در این سطح نبوده است.
این جامعه شناس آمریكایی با بیان این مطلب كه شبكه‌های كامپیوتری باعث ایجاد یك ساختار جدید اجتماعی و اقتصادی در سطح جهان شده‌اند افزود: «این شبكه‌ها به زودی كلیه‌ی جوانب زندگی ما اعم از سیاست، فعالیت‌های اجتماعی، خرید و تولید را دربرمی‌گیرند و پیش‌بینی‌های جنجالی حاكی از آن است كه تا سال ۲۰۰۷ میلادی، تعداد دو میلیارد نفر به شبكه‌ی جهانی اینترنت متصل می‌شوند و از آن استفاده خواهند كرد».
كاستلس از این امر به عنوان یك انقلاب نام برد و گفت: «شبكه‌ی اینترنت، ارتباطات مستقیم بین خریدار و فروشنده و نیز بر عكس را در سطح جهانی ممكن می‌سازد و خریداران و فروشندگان می‌توانند نیازهای خود را مستقیماً اعلام كنند و یا كالاهای خود را به طور مستقیم به بازار و مشتری عرضه كنند».
این جامعه‌شناس در جواب این سؤال كه آیا شما با توجه به این امكانات یك دوره‌ی طلایی برای همه پیش‌بینی می‌كنید؟ گفت: « خیر، زیرا عدم تساوی و اختلاف مادی در اقشار جامعه به طور غیر قابل پیش‌بینی رو به افزایش است و ثروتمندان، ثروتمند‌تر و فقیران فقیرتر می‌شوند».
اشپیگل در ادامه با اشاره به این كه دولت آمریكا برای حفظ منافع و علایق خود به طور منظم در بازارهای اقتصادی و مالی، سرمایه‌گذاری می‌كند و «جهانی شدن» در بسیاری از كشورها صرفاً به این معناست كه آمریكایی‌ها قوانین و مقررات جهانی را تعیین می‌كنند، به نقل از كاستلس نوشته است: «دولت آمریكا در سطح جهان در جهت لیبرالیزه نمودن و جهانی شدن فعال است و قدرت دولت‌های دیگر در سطح جهان را در این زمینه به خطر می‌اندازد».
همچنین گفته است: «نیروی فكری ما به مراتب سریع‌تر از توانایی و ظرفیت برای همزیستی جوامع بشری متحول شده است. مشكل ما این نیست كه هنوز در سطح ابتدایی زندگی می‌كنیم، بلكه مشكل این است كه جامعه‌ی ما در مقایسه با قدرت فكر و علوم فنی و صنعتی به صورت خیلی ابتدایی سازماندهی شده است.»
كاستلس در این مصاحبه همچنین به موضوعاتی از قبیل خطراتی كه سوءاستفاده از فنونی چون بیوتكنیك و علوم ژنتیكی جامعه‌ی بشری را تهدید می‌كند نیز اشاره كرد. به اعتقاد این جامعه‌شناس رشد اقتصادی در جهان مشكل بشریت را حل نخواهد كرد.