آموزش حرفه‌ای کارآفرینی

آموزش یك مسئولیت بزرگ برای مدرنیزه كردن خود بر حسب تغییر نیازهای یك جامعه دارد، با وجود این تبدیل آموزش حرفه‌ای كارآفرینی به حالتی كه جنبه كارآفرینی داشته باشد فرایندی است كه نمی‌توان آن را به یك تغییر و تعدیل درونی برنامه‌های آموزشی توسط كارشناسان آموزشی واگذار كرد و معمولا از تجارب كاری منتج می‌شود كه از طریق نوشتن در مورد چنین تغییرات آموزشی نمی‌توان نیازهای یك جامعه كارآفرینی را برطرف ساخت در این موارد رویكرد كسب و كار توصیه می‌شود. یكی از عوامل موثر در توسعه كارآفرینی، توجه خاص به تقویت نظام آموزشی است، امروزه تقریبا در تمام كشورهای توسعه یافته و در حال توسعه در همه پایه‌های تحصیلی، آموزش و ترویج كارآفرینی جای ویژه‌ای دارد.
بحث كارآفرینی و آموزش آن، از حدود ده سال پیش در شاخه كاردانش نظام آموزش و پرورش مطرح شده و در برنامه درسی جای گرفته است كه اخیرا پژوهشگران هوشمند (دكتر احمدپور و دكتر عزیزی) كوشیدند آخرین تغییرات و تحولات آموزشی در سطح دنیا را در كتاب جدید كارآفرینی برای دانش‌آموزان دوره دبیرستان در نظر بگیرند و بر مطالب كاربردی و ملموس كسب و كار تاكید كنند.
● آشنایی دانش‌آموزان بر رویكرد كسب و كار
از آنجائیكه ورود به دنیای كارآفرینی و كسب و كار، مستلزم حساس شدن به محیط پیرامون خود و داشتن دید در كسب و كار است باید دانش‌آموزان با مجلات و روزنامه‌های اقتصادی آشنا شوند و به اخبار اقتصادی كه از رادیو وتلویزیون پخش می‌شود نیز گوش كنند موارد دیگر قابل بیان به شرح ذیل می‌‌باشد:
▪ دانش‌آموزان باید خود را برای ناامنی در وضعیت استخدامی آماده كنند و برنامه‌های آموزشی مدارس باید برای حل مساله بیكاری تمركز كنند.
▪ مدارس حرفه‌ای باید وارد یك شبكه اقتصادی ناحیه‌ای شوند. یك جهت‌یابی خارجی مدارس، شرایطی را برای توسعه یك نگرش مثبت در میان معلمان و دانش‌آموزان به سوی فعالیت‌های بازرگانی ایجاد می‌كند.
▪ مدارس باید در هر كجا كه امكان دارد فعالیت‌های تجاری و آموزشی را با هم تركیب كنند. این امر باعث تشخیص كارآفرین در میان معلمان و دانش‌آموزان و برقراری رابطه مثبت بین كارآفرینان نوظهور و رشد كارآفرین خواهد شد. تقاضای بازار باید نقطه شروع رفورم آموزشی حرفه‌‌ای محسوب شود. بنابراین باید یك وضعیت نرمال ایجاد نمود تا اینكه مدارس درگیر فعالیت‌های تجاری شوند.
▪ پس از آشنایی دانش‌آموزان با مفاهیم و امور كسب و كار، بازدید از كسب و كارهای موفق محلی نیز می‌تواند به دید و توسعه تفكر كارآفرینی دردانش‌آموزان كمك كند. علاوه بر بازدیدهای صورت گرفته از كسب و كارهای مختلف، دعوت كردن از كارآفرینان همان كسب و كار امری مهم می‌باشد تا درباره نحوه راه‌اندازی و اداره كسب و كار خود برای دانش‌آموزان صحبت كنند.
▪ برگزاری نشست‌های گروهی و دعوت از فارغ‌التحصیلان، سال‌های گذشته كه موفق به راه‌اندازی كسب و كار شده‌اند، تا به صورت موردی تجربیاتشان را در اختیار دانش‌آموزان بگذارند.
● گام‌های آموزشی حرفه‌ای با جهت تجاری
جامعه به اهمیت كارآفرینان واقف است. اقتصاد به كارآفرین نیاز دارد. این یك آگاهی روبه رشد درتمام نقاط دنیا محسوب می‌شود. كارآفرین یك منبع و ایجاد فرصت‌های شغل محسوب می‌شود.
مدارس باید تلاش نمایند كه متناسب با تغییر جامعه تغییر كنند رشته‌های تحصیلی در حال تغییر است. آموزش باید طوری تنظیم شود كه دانش‌آموزان جوان بتوانند خود را به نحو بهتری برای رویارویی با نیازهای استخدامی نوین آماده كنند. ارزیابی رشته‌های آموزشی یك فرایند ثابت بوروكراسی برای ادغام توسعه‌های جدید در محتوای شغلی محسوب می‌شود. در واقع بعضی از تغییرات تكنولوژیكی آن قدر سریع رخ می‌ دهد كه آموزش رسمی همیشه در پشت توسعه‌های علمی باقی خواهد ماند. رشته‌های تحصیلی مدرن می‌شوند اما هرگز نمی‌توانند به طور كامل منطبق با تغییرات سریع بازار شوند. بعضی از تغییرات ایجاد شده در جامعه را نمی‌توان از طریق رویكرد رشته تحصیلی سنتی پوشش داد. برای مثال یك برنامه یادگیری قدم به قدم نمی‌تواند برای كسب یك نگرش كارآفرینی به كار برده شود كارآفرینی را می‌توان به صورت درك مستقیم و الهام، پشتكار و استقامت و ریسك‌پذیری توصیف كرد.
برای اینكه بتوانیم از تجربیات دیگران استفاده كنیم از كشور هلند در زمینه تغییر سیاست به سمت رویكرد آموزشی كارآفرینی در مدارس را انتخاب كردیم. هلند رشته تحصیلی كارآفرینی اجباری برای مبتدیان تدوین نموده است.
تقریبا هر مبتدی و هر كارآفرین نوظهور باید صلاحیت كارآفرینی را از طریق گذراندن یك رشته كارآفرینی و امتحان مربوط به آن كسب كند. مربیان را در بیشتر موارد كارآفرینان تشكیل می‌دهند، رشته كارآفرینی شامل ۶ واحد و مدت زمان آن ۸ ماه می‌باشد كه استانداردها توسط یك ساختار مستقل ملی و تحت نظارت وزارت‌خانه‌های مربوطه تعیین می‌شود. واحدهای درسی این رشته عبارتند از:
▪ مدیریت عملیاتی
▪ مدیریت منابع انسانی (پرنسل و سازمان)
▪ مدیریت امور مالی (حمایت‌های مالی)
▪ بازاریابی
▪ طراحی كسب و كار (B.P)
▪ جهت‌یابی خارجی مدارس
جهت‌یابی خارجی یك مدرسه حرفه‌ای عبارت است از ایجاد شرایط برای توسعه یك نگرش مثبت در میان دانش‌آموزان به سوی كارآفرینی. تعداد بسیار اندكی از دانش‌آموزان ازمدرسه به سوی كارآفرینی حركت می‌كنند.
جهت‌یابی خارجی مدارس حرفه‌ای به دانش‌آموزان این فرصت را می‌دهد تا با نظریه كارآفرینی بیشتر آشنا شوند. فارغ‌التحصیلان این مدارس از منابع مهم كارآفرینان محسوب می‌شوند.
● قرار دادن مدارس در معرض نیروهای بازار
مدارس از طرف دولت (وزارت آموزش و پرورش) باید بیشتر به جنبه‌های بازار توجه كنند و از طریق فعالیت‌های تجاری پول كسب كند. دلایل این سیاست‌ها و هدایت مدارس به طرف بازار می‌توانند به شرح ذیل باشند:
مدارس حرفه‌ای نمی‌توانند خود را با تغییرات سریع تكنولوژیكی تطبیق دهند، پس باید به سمت بازار بروند چون پیشرفت تكنولوژی در بازارها، خود را نمایان می‌كند.
آموزش باید از فعالیت‌های یك مدرسه تجاری بهره گیرد. در غیر این صورت مدرسه نمی‌تواند بیش از یك موسسه سودآور باشد. از این حالت باید اجتناب كرد. توسعه فعالیت‌های تجاری باید به دقت توسط مدیریت مدرسه هدایت شود. سیاست مدرسه موفق برای توسعه فعالیت‌های تجاری باید بر اساس فاكتورهای زیر شكل گیرد.
▪ یك سیاست برای یكپارچه نمودن آموزش و فعالیت‌های تجاری
▪ یك تصویری از بازاریابی
▪ تربیت مربی كارآفرین
▪ آموزش دبیران كارآفرین
▪ انتشار تجربه‌های كارآفرین
▪ آزاد گذاشتن مدرسه برای فعالیت‌های كارآفرین
▪ فرمول‌بندی یك هدف تجاری امكان‌پذیر
اشكال و خطر برای این مدارس آن است كه فعالیت‌های تجاری را براساس هزینه‌های واقعی با قیمت‌های بازار ارائه ندهد.
یك قیمت واقعی هزینه باید در عملكردها در بازار تجاری مورد استفاده قرار گیرد و پرسنل باید آشنایی بیشتری را با محاسبات قیمت هزینه‌ها پیدا كند.
● جمع‌بندی
آموزش و پرورش مسئول انتقال علم و دانش‌ و هنجارهای جامعه به دانش‌آموزان است از دیدگاه تعریف شده پژوهشگران، آموزش همان انتقال علوم دانسته‌ها، و پژوهش انتقال مجازهاست كه امروز با پیشرفت‌های بشری در علوم مختلف و رشد شتابان فناوری دیگر نمی‌توان صرفا با دیدگاه متعارف حركت كرد. دیدگاه‌های جدید صرفا انتقال دانش نیست بلكه آموزش شیوه‌ها، روش‌ها و راه‌های آموختن است. بینش جدید، شیوه‌های كشف حل مسائل و نحوه یادگیری استعداد و خلاقیت‌ها در خلق آثار آنها آموزش داده می‌شود و دانش‌آموزان به جای تكرار تكالیف با ایده‌های نو برای خود تكالیف می‌آفرینند.
با توجه به وضعیت فعلی كشور و بیكاری در میان جوانان، پیشنهاد می‌گردد كه دوره‌های تحصیلی كار و دانش با رویكرد كارآفرینی در وزارت آموزش و پرورش مجددا طراحی و اجرا گردند و ترویج كارآفرینی فقط به خواندن یك كتاب در طی دوران تحصیل محدود نگردد.

شیرین طیبی دبیر آموزش و پرورش منطقه ۲

منبع : روزنامه تفاهم