نوشابه انرژی زا و محتویات آن

ابتدا به تاریخچه ای در رابطه با نوشابه های انرژی زا خواهیم پرداخت.
Jolt Cola (نوشابه ای با میزان کافئین بالا) به عنوان اولین نوشابه انرژی زا در سال ۱۹۸۰ در امریکای شمالی به بازار آمد که در آن درصد کافئین و شکر بیشتر از حد معمول بود و خریداران آن اغلب جوانان و افراد پرتحرک بودند. هر چند خریداران نوشابه های انرژی زا می دانستند که این نوشابه ها صددرصد سالم نیستند اما همین که به آنها این امکان را می داد که ساعات بیشتری از روز را با انرژی به کار بپردازند برایشان کافی بود.
● ترکیبات نوشابه های انرژی زا:
۱) کافئین: نوشابه های انرژی زا به طور متوسط حاوی ۶۰ تا ۸۰ میلی گرم کافئین هستند که به طور نمونه نوشابه های کولا حاوی ۵۰ میلی گرم و یک فنجان قهوه حاوی ۶۰ تا ۹۰ میلی گرم کافئین می باشد. کافئین علاوه بر اینکه یک محرک است به عنوان یک چربی سوز نیز به حساب می آید و در بیش از ۶۰ گیاه یافت می شود. این ماده در گیاهان نقش آفت کش را دارا بوده و باعث مرگ یا فلج شدن حشراتی که از گیاهان حاوی کافئین تغذیه می کنند ، می شود.
کافئین یک محرک برای سیستم عصبی مرکزی است و به طور موقت باعث رفع خواب آلودگی می شود. از سایر اثرات کافئین بر روی بدن می توان به رفع خستگی، افزایش تمرکز، اتساع عروق خونی، افزایش عملکرد جسمی و ذهنی، افزایش استقامت و ادرار آوری، شل کردن عضلات صاف نایچه ها و افزایش اسید معده اشاره کرد.
نکته جالب در مورد کافئین این است که این ماده اثر داروهای تجویز شده برای تشکیل سردرد را تا ۴۰ درصد افزایش می دهد اما با توجه به اثرات مثبت کافئین بر روی بدن باید در مصرف آن اعتدال را رعایت کرد زیرا مصرف بیش از اندازه کافئین باعث ایجاد وابستگی به کافئین یا کافئینیسم می شود که علایمی نظیر اضطراب، تحریک پذیری، انقباض عضلات، عصبی بودن، بی خوابی، تپش قلب و زخم معده را به همراه دارد.
۲) تائورین: تائورین از گروه آمینو اسیدهای غیر ضروری است. آمینو اسیدهای غیرضروری آمینو اسیدهایی هستند که بدن نیازی به دریافت آنها از محیط خارجی نداشته و خود توانایی ساختن آنها را دارد. البته ساخت تائورین در بدن، بسته به شرایط آن متفاوت است و در بعضی از مواقع مثلاً در زمان استرس، خستگی و بیماری ها نیاز بدن به تائورین افزایش می یابد و در آن هنگام بدن قادر نخواهد بود این ماده را به اندازه کافی و مورد نیاز تولید کند.
از جمله نقش های تائورین در بدن می توان به ساخت بافت عضلانی اشاره کرد. تائورین از اجزای اصلی صفرا است که به منظور هضم چربی ها، کنترل کلسترول خون و جذب ویتامین های محلول در چربی به آن نیاز داریم.
تائورین به همراه روی برای سلامتی چشم ها و حس بینایی لازم است. تائورین نقش سم زدایی از بدن را دارد، زیرا به عنوان یک آنتی اکسیدان نیز محسوب می شود. همچنین این ماده باعث کاهش فشار خون در بدن شده و برای درمان اضطراب، بیش فعالی، فعالیت ضعیف مغز، صرع و آب رسانی به مغز نیز مفید است. مصرف تائورین موجود در نوشابه های انرژی زا باعث تحریک سیستم عصبی، افزایش انرژی، رفع خستگی، نشاط آوری، افزایش استقامت و رفع استرس می شود. برخی از پژوهش ها حاکی از آن است که تائورین احتمال مصرف الکل را در مصرف کنندگان افزایش می دهد.
۳) عصاره گوارانا: گوارانا از گیاهان منطقه امریکای جنوبی است. این گیاه نیز از جمله گیاهان حاوی کافئین است. عصاره این گیاه خاصیت محرک سیستم عصبی مرکزی، افزایش گوش بزرگی، افزایش انرژی، چربی سوزی و ادرارآوری را دارد.
۴) عصاره جین سینگ : یک گیاه آسیای شرقی است که مصرف آن باعث افزایش مقاومت بدن نسبت به استرس، تقویت حافظه، تقویت سیستم ایمنی و عصبی و افزایش شادابی و انرژی، رفع خستگی، کاهش قند خون و کاهش عوارض پیری می شود.
عوارض مصرف بیش از حد آن شامل بی خوابی، تهوع، سردرد، اسهال، افزایش یا کاهش فشار خون می باشد. البته میزان جین سینگ در نوشابه های انرژی زا کمتر از آن است که موجب این عوارض گردد.
۵) عصاره جینکو بیلوبا Ginko Biloba : یک گیاه بومی کشور چین است که اثرات مصرف آن شامل بهبود یادگیری و حافظه، بهبود تمرکز، بهبود گردش خون، ضدافسردگی، خاصیت آنتی اکسیدانی و ضدسرطانی دارد.
۶) ال- کارنتین (Carnitine-l) : یک نوع آمینو اسید است که توسط کبد تولید می شود و در متابولیسم چربی ها نقش دارد.
۷) Glucuronolactine: یک نوع کربوهیدرات است که به طور طبیعی از متابولیسم گلوکز در کبد ساخته می شود و یک محرک بوده و در تقویت حافظه، افزایش تمرکز و رفع خستگی مفید است.
۸) قندها (Sugars): نوشابه های انرژی زا حاوی مقادیر زیادی از قندهای طبیعی یا شیرین کننده های مصنوعی هستند.
۹) متیل زانتین ها (:(Metul Xanthines یک الکالوتید است که به عنوان محرک سیستم عصبی فعالیت می کند.
۱۰) ویتامین های گروه B : این ویتامین ها در متابولیسم و افزایش سطح انرژی بدن نقش دارند.
۱۱) اینوسیتول (Inositol): یکی از اشکال ویتامین B است.
۱۲) آنتی اکسیدان ها: ویتامین های A و Bو C و سلنیوم به عنوان آنتی اکسیدان ممکن است در نوشابه های انرژی زا وجود داشته باشند.
۱۳) کراتین: یک اسید آمینه است که در بدن انسان در طی سوخت و ساز پروتئین تولید می شود و انرژی مورد نیاز عضله را تأمین می کند.
۱۴) طعم دهنده ها و رنگ های غذایی

منبع: فاینال شوت

منبع : روزنامه ایران ورزشی