وضعیت مرگ ومیر مادران در ایران

براساس پژوهش (Demography and Health survey) DHS كه از سال ۱۳۷۸ تا مهر ۱۳۷۹ در كشور به طول انجامید و توسط وزارت بهداشت و مركز آمار ایران انجام شد سیستان و بلوچستان میزان باروری متفاوت از سایر استان های كشور داشتند. استان های هرمزگان، قم، خوزستان و آذربایجان غربی با میزان باروری های بالا نیازمند توجه خاص در زمینه بهداشت باروری هستند. بالا بودن چشمگیر باروری اختصاصی سنی در گروه سنی ۳۵ سال و بالاتر در نه استان كشور نشانه نیاز جدی به توسعه خدمات تنظیم خانواده در این گروه است. میزان های مرگ مادران از عوارض بارداری، زایمان و مرگ نوزادان به طور جدی تحت تاثیر فراوانی زایمان در این گروه سنی قرار دارد. علت عمده مرگ مادران در سال های ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۹ خونریزی، اكلامپسی، عفونت و بیماری قلبی درمان نشده بود. طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی مرگ مادر به مرگ هنگام حاملگی تا ۴۲ روز پس از ختم بارداری گفته می شود. از مدت و محل حاملگی صرف نظر كنیم مرگ به هر علتی مرتبط با بارداری، تشدید شده در بارداری یا به علت مراقبت های ارائه شده طی آن اتفاق افتاده باشد. براساس تعریف مذكور توسط پرسش نامه های مرگ مادر كه توسط اداره سلامت مادران در نیمه اول ۱۳۸۳ تهیه شده است تعداد كل مرگ مادر در این مقطع از زمان صد و سی و نه نفر گزارش شده است كه بیشترین مورد مرگ مادر در سیستان و سپس در استان خراسان رخ داده است. از این تعداد مرگ مادر در كشور ۵۲ مورد طی زایمان طبیعی و ۶۶ مورد طی سزارین اتفاق افتاده است. عامل اصلی فوت مادران در ۳۴ درصد مورد خونریزی و در ۱۶ درصد مورد اكلامپسی بوده است. در واقع در ۲ درصد موارد سن مادران زیر ۱۸ سال و ۲۷ درصد موارد بالای ۳۵ سال بوده است. ۷۱ درصد از این مادران با توجه به این كه در معرض خطر بودند باردار شدند و در ۷۸ درصد این مادران محل زایمان در بیمارستان بود. طبق پژوهش DHS در سال ۱۳۷۹ سیستان و بلوچستان و هرمزگان حتی در مناطق شهری دارای بیشترین درصد زایمان به كمك ماماهای سنتی و آموزش ندیده است. در این دو استان بیشترین درصد زایمان در منزل و كمترین درصد سزارین مشاهده می شود و حتی در مناطق روستایی سزارین كمتر از آن چه كه نیاز است وجود دارد. در مقابل در استان هایی نظیر مازندران، گیلان، سمنان و شهر تهران حدود نیمی از زایمان ها به روش سزارین است. همچنین عنوان شده است مسلماً فراوانی زایمان های بدون كمك افراد دوره دیده در مناطق شهری سیستان و بلوچستان به دلیل محدودیت های دسترسی جغرافیایی نمی تواند باشد. براساس همین پژوهش بیش از نیمی از زایمان های مناطق روستایی استان های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، كهكیلویه و بویراحمد و آذربایجان غربی در شرایط ایمنی و بهداشتی انجام نمی شود. طبق بررسی ها موارد زایمان هایی كه در بیمارستان انجام می شود از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۹ افزایش داشته و این در حالی است كه موارد مرگ ومیر مادران نیز افزایش داشته است در واقع توجه به كیفیت خدمات مامایی و زایمان در فوریت ها و به ویژه حساس نمودن كاركنان بیمارستان ها به مسئله مرگ مادر یكی از عوامل تعیین كننده در كاهش مرگ های بیمارستان عنوان شده است.

منبع : باشگاه اندیشه