فرصت زاپاته رو برای مقابله با باسک ها رو به پایان است

فضای کریسمس و سال نوی امسال در محیط سیاسی مادرید به آرامی و کندی حاکم شد. در کمتر از سه ماه دیگر یعنی در نهم مارس ۲۰۰۸ انتخابات پارلمانی این کشور برگزار می شود و برای همه کسانی که در به اصطلاح داخل و خارج از سپهر سیاسی زندگی می کنند، امکان تغییر مسیر و تغییر عقیده به اندازه کافی وجود دارد. کشتار وحشیانه هفته های پیش در جنوب فرانسه که به دست تروریست های باسکی گروه اتا انجام گرفت و منجر به کشته شدن دو مأمور پلیس اسپانیا گردید، ناگهان همه گفت و گوهای پیش از کریسمس را که در محافل داخلی اسپانیا انجام می شد قطع کرد و بار دیگر این پرسش قدیمی و همیشگی را مطرح ساخت: این ترور چه تأثیری بر انتخابات می گذارد
آن عده از مردم که اصولاً نسبت به مسائل سیاسی بدبین بوده و حداقل از آن به عنوان طنز تلخ تاریخی یاد می کنند هم این پرسش را بی رحمانه تر مطرح می کنند: آیا امکان دارد که دولت سوسیالیست اسپانیا پس از این حملات تروریستی سقوط کند، همان طور که حدود چهار سال پیش هم حملات تروریستی به اصطلاح سلفی ها به مادرید موجب سقوط حزب محافظه کار مردم شد
در آن زمان نخست وزیر وقت اسپانیا یعنی «خوزه ماریا ازنار» و وزرایش سه روز تمام موعظه می کردند که آن حملات کار القاعده نبوده و مسئولیت آن بر عهده گروه جدایی طلب و تروریست اتا است. آنها ادعا می کردند که هیچ نشانه ای در دست نیست که حاکی از انتقام جویی القاعده از اسپانیا به خاطر همکاری این کشور با آمریکا و بریتانیا در عراق باشد. اما واقعیت آشکارتر از آن بود که قابل انکار باشد و ناگهان بسیاری از رأی دهندگان از محافظه کاران رویگردان شده و در همان حال اعتراض های چپ گرایان علیه «این دروغ بزرگ» بالا گرفت و نتیجه کار، انتقال قدرت از محافظه کاران به سوسیالیست ها بود.
امروزه در اسپانیا همه جا صحبت از مافیای ترور باسک است اما کسی القاعده را هم فراموش نمی کند. پرسش های رایج در میان مردم و گاه سیاستمداران اسپانیا این است: بن لادن چه نقشه ای در سر دارد تهدیدهایی که از سوی رئیس تروریست های القاعده و هوادارانش هر روز متوجه اسپانیاست، کی و کجا و چگونه به اجرا در خواهد آمد
سازمان های امنیتی و اطلاعاتی اسپانیا که تا پیش از مارس ۲۰۰۴ نقطه ثقل کارشان تنها معطوف به مسأله باسک بود، پس از آن ناچار شدند تا افق کار خود را گسترش داده و در مجموع کیفیت کار خود را هم از نظر سخت افزاری و هم از نظر نرم افزاری بالا ببرند. آنها در حال حاضر همزمان در دو جبهه به اصطلاح علیه طاعون و علیه وبا می جنگند. اما بر خلاف اتا که سازمان های امنیتی، اطلاعات نسبتاً زیادی در مورد ساختار، افراد و طرح های آن دارند، اطلاعات زیادی در مورد منابع و کانال های ارتباطی القاعده و زیرمجموعه ها و سازمان های مشابه آن وجود ندارد. پلیس و نیروهای مسلح اسپانیا امروز هم مانند گذشته از این دشمن خارجی که در داخل این کشور شبکه هایی دارد، اطلاعات چندان زیادی در اختیار ندارند و شاید همین فقدان اطلاعات است که مقامات اسپانیا را به چنین جنب وجوشی می اندازد. گروه اتا در این میان تبدیل به یک سوژه انتخاباتی شده است. اما القاعده و شرکا با وجود آن که خطری به مراتب بیشتر از اتا دارند، در حال حاضر فقط دلمشغولی خلوت کارشناسان امنیتی و سیاستمداران هستند.
از قرار معلوم این وضعیت زمانی می تواند تغییر کند که حمله ای تروریستی با ابعادی مشابه با آنچه دریازدهم مارس ۲۰۰۴ (۱۹۲ کشته و ۲۰۰۰ زخمی) اتفاق افتاد، به وقوع بپیوندد. البته هنوز هم جامعه اسپانیا از شوک حاصل از قتل آن دو مأمور پلیس در اول دسامبر ۲۰۰۷ خارج نشده است. این رویداد تلخ البته در کوتاه مدت تا اندازه ای از شدت مناقشات سیاسی کاست. در آن زمان مردم از خونسردی عاملان آن جنایت و ریشه های به وجود آمدن چنین رویدادی سخن می گفتند. اما هر دو مأمور پلیسی که در هفته های اخیر کشته شدند از جمله کارشناسان برجسته امور اتا به شمار می آمدند و با لباس مبدل و نام مستعار به مناطق جنوب فرانسه می رفتند. آن دو در واقع قربانی موج جدید جنگ میان دولت و تروریست ها شدند و این خود به معنی شکست طرح های دولت اسپانیا برای مبارزه با تروریسم است.
آن دو مأمور پلیس که «رائول سنتنو» و «فرناندو تراپرو» نام داشتند در دهکده ای دورافتاده به نام «کاپبرتون» در نزدیکی شهر «بیاوتیز» به کافه ای رفتند که برحسب اتفاق دو تروریست مرد و یک تروریست زن گروه اتا نیز در آن حضور داشتند. مقامات رسمی هم اعلام کرده اند که کشته شدن آن دو مأمور کاملاً اتفاقی بوده و هیچ عملیات از پیش طراحی شده ای برای کشتن آن دو وجود نداشته است. پس از قرار معلوم این کشتارها می رود تا به امری روزمره تبدیل شود. این که دقیقاً در آن کافه چه اتفاقی افتاده است هنوز روشن نیست. ظاهراً تروریست ها به صحبت های رد وبدل شده میان آن دو مأمور گوش داده و فهمیده اند که آنها دو مأمور هماهنگ کننده عملیات پلیس اسپانیا و فرانسه هستند که هیچ سلاحی هم در اختیار ندارند. آن دو مأمور خیلی زود آن کافه را ترک می کنند و البته تروریست ها هم به دنبال آنها روان می شوند. در این مورد شکی نیست که تروریست ها از هویت آن دو مأمور شخصی پوش آگاه شده بودند و حداقل یکی از آنها در محل پارک اتومبیل آنها حاضر می شود و آنها را از پای در می آورد. جزئیات این عملیات هنوز روشن نیست.
آنچه مسلم است آن دو مأمور از پشت هدف گلوله قرار گرفته اند. سنتنو بلافاصله کشته می شود اما تراپرو چهار روز بعد در بیمارستان جان می سپارد. عاملان این جنایت راه خود را از طریق جنوب فرانسه ادامه می دهند و اول با به گروگان گرفتن راننده یک ماشین و سپس با تاکسی و اتواستاپ از منطقه دور می شوند. دو نفر از آنها (از جمله آن زن) چهار روز پس از آن جنایت توسط پلیس فرانسه دستگیر اما نفر سوم موفق به فرار شد. از قرار معلوم هر دو تروریست دستگیر شده هم اعتراف کرده اند که آن ترور تنها از روی اتفاق و بدون نقشه قبلی صورت گرفته است.
دستگیری های متعدد اعضای اتا در سال گذشته تا به امروز در فرانسه (که حاصل همکاری تنگاتنگ پلیس فرانسه و اسپانیا است) به عقیده کارشناسان اتا خشم رهبران این گروه را بیش از پیش برانگیخته است. تا پیش از این و در طول یک دهه اخیر صبر و شکیبایی دولت فرانسه باعث شده بود که مناطق جنوب فرانسه تبدیل به محل استراحت و عقب نشینی تروریست های اتا شود اما چندی است که این مناطق دیگر امنیت لازم را برای اتا ندارد. مقامات مسئول در مادرید عقیده دارند که فرانسوی ها در نهایت متوجه شدند که راهی جز مبارزه با اتا نیست و دوران شکیبایی سپری شده و اتا دیگر نباید به خاطر افتخارات گذشته اش در مبارزه با فاشیسم، تحمل شود. سرکردگان اتا هم به تروریست های خود هشدار داده اند که اگر دستگیر شده و به زندان بیفتند کاملا فراموش خواهند شد، پس بهتر است برای اجتناب از این کار در مواقع ضروری دست به خودکشی بزنند! از نظر رهبران اتا بهترین روش مبارزه حمله و فرار است.
مقامات عالی دو کشور اسپانیا و فرانسه هم البته واکنش های مناسبی به موج دستگیری های اخیر نشان داده اند. «نیکولا سارکوزی» رئیس جمهور فرانسه و «خوزه لوئیس رودریگز زاپاترو» نخست وزیر اسپانیا در جریان نشست سران اتحادیه اروپایی در لیسبون مشترکاً خبر از تشکیل یک واحد مسلح مشترک برای جنگ با تروریست های باسک در هر دو کشور دادند. یکی از پیامدهای حمله اخیر به مأموران پلیس اسپانیا این بود که فرانسه و اسپانیا توافق کردند که مأموران دو کشور در هر دو سوی مرز اجازه حمل اسلحه داشته باشند زیرا به گفته آنها نباید اجازه داد آنچه در کاپبرتون اتفاق افتاد بار دیگر اتفاق بیفتد.
در حال حاضر در اسپانیا خواست اکثر طبقات اجتماع، افزایش فشارها و خشونت علیه گروه اتا است. علاوه بر آن مردم خواستار سخت تر شدن قوانین در کنار افزایش فشار هم هستند و عقیده دارند که باید هر جرم به ظاهر کوچکی که به نوعی مربوط به اتا می شود مثل خشونت های خیابانی گروه های جوانان هوادار اتا در باسک در زمره جرم های سنگین قلمداد شود. درنظر سنجی های انجام گرفته مشخص شده است که اکثریت بالای اسپانیایی ها بر این عقیده هستند که باید هر آنچه را امروز تنها به عنوان اخلال در نظم عمومی و ایراد خسارت به اموال عمومی از آن یاد می شود در زمره جرم های تروریستی قرار داد. مردم خواستار آن شده اند تا مقامات اسپانیایی اهمال و مسامحه را کنار گذاشته و پیگیر بازگرداندن اعضای فراری اتا که به خارج گریخته اند باشند.
از قرار معلوم از چندی پیش بار دیگر زندانیان عضو اتا که حکم محکومیت آنها قطعی شده از زندان های باسک به دیگر زندان های اسپانیا منتقل می شوند. این کار البته ملاقات دوستان و اقوام را با آنها مشکل تر کرده و از سوی برخی از گروه های حقوق بشری به آن اعتراض هایی هم می شود. از چندی پیش آزادی موقت زندانیان عضو اتا به دلایل پزشکی هم مورد بررسی بیشتر قرار می گیرد و سخت گیری ها در این مورد افزایش یافته است. یکی از احزاب جدیدالتأسیس نزدیک به اتا به نام حزب ناسیونالیست واسکا هم از شرکت در انتخابات نهم مارس محروم شده است.
پیامد لغو یک طرفه آتش بس آن هم با حمله تروریستی به فرودگاه مادرید در ۳۰ دسامبر ۲۰۰۶ که دو کشته بر جای گذاشت و همین طور پیامد عملیات تروریستی اخیر برای اتا بیش از اینها بوده است و حال این گروه می داند که دیگر هرگز تحمل نخواهد شد. زاپاترو نخست وزیر اسپانیا از همان آغاز دوران نخست وزیری اش با عزمی جزم و صد البته با ساده لوحی تنها یک روش در پیش گرفت یعنی مذاکره با رهبران اتا برای پایان دادن به ترور در اسپانیا. زاپاترو بر آن بود تا با اتخاذ یک استراتژی جدید مبتنی بر سیاست و گفت و گو صلح برقرار کند و عقیده داشت که پلیس و نیروهای مسلح به تنهایی نمی توانند در این مورد تأثیری داشته باشند. اما این گزینه زاپاترو به دلیل عدم کفایت سیاسی دولت وی و همچنین به خاطر گسستگی های درونی گروه اتا با شکست روبه رو شد و بدین ترتیب شانس انتخاب دوباره زاپاترو هم کاهش پیدا کرده است.
اما زاپاترو خیلی راحت تر از آن که انتظار می رفت از روش های نرم خود فاصله گرفت و ظاهراً به روش های کلاسیک پلیسی روی آورده است. سیاستمدار سوسیالیست بالاخره اعتراف کرد که در مورد اتا راهی جز فشار و سرکوب نیست و با این اعتراف در واقع بر آن چیزی صحه گذاشت که ازمدت ها پیش معدود وزرای محافظه کار کابینه اش از وی می خواستند یعنی شدت عمل.
بی تردید هیچ رئیس دولتی نمی خواهد در انتخابات فردی ضعیف معرفی شود و هرگز هم به این که هیچ دستاوردی نداشته است، اعتراف نخواهد کرد.
البته این بدان معنی نیست که باید سیاست نرم را برای همیشه فراموش کرد. زیرا برقراری ارتباط و گفت و گو با طرف مقابل برای کاستن از شدت مناقشه به جای افزایش آن، فی نفسه عملی عاقلانه محسوب می شود. چنانچه زاپاترو بتواند با خط مشی فعلی اش یعنی سخت گیری و خشونت علیه تروریست ها، پیروز انتخابات شود آنگاه خواهد توانست بار دیگر به باورهای اولیه سیاسی اش بازگردد و طرحی نوین برای مذاکره با دشمن خشونت طلب دراندازد. به هر حال زاپاترو در مورد آنچه به اتا مربوط می شود کمی زمان دارد اما این مسأله در مورد القاعده صدق نمی کند. داستان القاعده و اسپانیا داستانی به مراتب دشوار تر و خطرناک تر خواهد بود.

ترجمه: محمدعلی فیروزآبادی‎/ منبع: دی سایت

منبع : روزنامه ایران