اقتصاد و تغذیه

سال به سال درصدی بر قیمت مواد غذایی افزوده می‌شود اما همین درصدها هم موجب ناراحتی مردم می‌شوند. آنها در مواجه با این موضوع می‌‌گویند: <مگر درآمد ما چقدر بالاتر رفته كه این همه بر قیمت مواد غذایی افزوده می‌شود. اگر به این شكل پیش برود دیگر نمی‌توانیم بسیاری از مواد غذایی ضروری را هم بخریم.>
● عمده‌ترین مشكلات
در جامعه امروزی، هر بار سخن از سوءتغذیه می‌شود، همه افراد سیه‌ روز و بیچاره‌ای را تصور می‌كنند كه بر اثر قحطی و یا حوادث طبیعی و جنگ به‌صورت وحشتناكی لاغر بوده و دائما به بیماری‌های رنگارنگی مبتلا می‌شوند. در حالی كه گروه بزرگی از مردم جامعه ما بر اثر سوءتغذیه سلولی و پنهانی، نه تنها هر روز قوای جسمی‌شان تحلیل می‌رود بلكه قوای ذهنی‌شان نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد. این معضل ناشی از عدم تعادل در مصرف مواد غذایی چه از بعد عدم تامین انرژی، پروتئین و انواع ریزمغذی‌ها و چه از بعد بیش‌خواری و بدخواری است.
جالب است بدانید كه نتایج مطالعات متخصصان كشور در سال ۱۳۸۲ نشان داده است كه به‌طور متوسط ۱۷/۷۱ درصد افراد در مناطق روستایی و /۲۸‌۱۴ درصد در مناطق شهری با ناامنی غذایی روبه‌رو هستند و با توجه به این نتیجه می‌‌توان گفت كه در مناطق شهری افراد در تامین انرژی مورد نیاز بدن در وضعیت بهتری در مقایسه با مناطق روستایی قرار دارند اما در این گروه نیز بیشتر از كربوهیدرات‌ها استفاده شده است به‌طوری كه مصرف پروتئین‌ها در مقادیر روزانه با كمبود مواجه است.
حتما از خود می‌پرسید كه ناامنی غذایی چه معنایی دارد؟ در جواب این پرسش ابتدا باید امنیت غذایی را تعریف كنیم. این مفهوم یعنی توانایی و قدرت دسترسی خانواده‌ها به مواد غذایی تا از این طریق بتوانند نیاز روزانه‌شان به تمامی مواد مغذی فراهم كنند كه در صورت قرارگرفتن در معرض خطر و تهدید، نا امنی غذایی شكل می‌گیرد.
باورهای غلط، عادت به ریزه‌خواری و ناخنك‌زدن، زیاده‌روی در خوردن تنقلات پركالری و از همه مهم‌تر گریزان‌شدن نسل جوان از سفره خانواده یا عدم رغبت به غذاهای سنتی و تلفیق و گرایش به رژیم‌های وارداتی غربی و غذاهای آسان و در دسترس كه سرشار از چربی و نشاسته هستند، از بزرگ‌ترین عوامل بروز این مشكلات به حساب می‌آیند كه نه تنها نیازی از بدن ما را برطرف نمی‌سازند بلكه بر مشكلات نیز می‌افزایند كه هم تهیه آنها هزینه‌های فراوانی را به خانواده تحمیل می‌كند و هم بیماری‌های ناشی از مصرف مداومشان، هزینه‌های سنگینی را بر دوش خانواده قرار می‌دهد.
● تاثیر آموزش بر تغذیه
حتما از خود می‌پرسید كه چگونه می‌توان از این هزینه‌ها كاست؟ باید بگوییم كه یكی از بهترین راه‌ها افزایش سطح آگاهی است كه می‌توان به كمك رسانه‌های گروهی گام‌های مهمی را در این زمینه برداشت.
جالب است بدانید كه براساس آمار سازمان خواروبار وكشاورزی سازمان ملل متحد، در سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۳ تعداد ۲/۷ میلیون نفر كه معادل ۴ درصد از كل جمعیت ایران را تشكیل می‌دادند، دارای سوء‌تغذیه بودند، علی‌رغم آنكه به‌طور متوسط در شبانه‌روز هر ایرانی در این سال‌ها ۳۰۹۰ كیلو كالری مصرف كرده است.
حتی نتایج بررسی‌ها نشان داده است، به رغم مصرف بالای غذا در ایران، به‌لحاظ پایین بودن فرهنگ غذا و تغذیه هنوز تعداد قابل توجهی از مردم ایران از فقر و محرومیت رنج می‌برند كه اصلا نظام یارانه‌‌ای مناسب‌ترین راه برای دسترسی اقتصادی مردم به غذا و اصلاح فرهنگ عمومی، مناسب‌ترین راه برای سلامت تغذیه‌ای اعلام شده است.
اما متاسفانه متخصصان تغذیه، هر روز با اثرات زیانبار پخش تبلیغات مواد غذایی ناسالم روبه‌رو هستند. به‌طوری كه این موضوع می‌تواند زمینه‌هایی برای گسترش اطلاعات غلطی كه با اصول تغذیه سالم مغایرت دارند را فراهم آورد.
یكی دیگر از معضلات پیش رو، واردات داروهای لاغری و یا چاق‌كننده است كه بدون هیچ نظارتی به‌صورت قاچاق وارد شده و عرضه می‌شوند و مشكلات فراوانی را برای كلیه مصرف‌كنندگان كه برای درمان چاقی و یا لاغری‌شان دیگر تاب تحمل ندارند، فراهم می‌آورد. از این رو، برای بهبود این اوضاع و افزایش فرهنگ‌سازی غذا و تغذیه همكاری و همدلی همه مورد نیاز است.
● رابطه اقتصاد و تغذیه
به اعتقاد متخصصان، اقتصاد و تغذیه هركدام، دو روی یك سكه بوده و اثرات فراوانی را بر هم دارند. برای بهبود وضعیت اقتصادی یك جامعه به نیروی انسانی سالم، مبتكر و خلاق نیاز است كه این نیروی سالم. نیاز خود را با تغذیه مناسب تامین خواهند كرد.
فزونی جمعیت به‌عنوان یك عامل تاثیرگذار بر جنبه‌های مختلف زندگی افراد جامعه حتی بر سلامت‌آنها موثر بوده و در هر جامعه‌ای برای افزایش سلامت جسمی و روحی افراد، تغذیه نیز به‌عنوان یك عامل موثر قلمداد می‌شود كه توجه به این دو موضوع از ملزومات است زیرا همین كم‌توجهی‌ها، سوءتغذیه و عدم تعادل در دریافت مواد مغذی را به همراه می‌آورد كه خود موجب كم‌كاری و تنبلی در افراد شده و با گذشت زمان رشد می‌كند و نهایتا ركود اقتصادی را به همراه خواهد داشت. از این روست كه افت درآمد و عدم توانایی افراد در كاریابی و اشتغال نیز منجر به افت كیفیت تغذیه و افزایش سطح بیكاری شده و امكان ابتلا به بیماری‌های گوناگون را فراهم می‌سازد و این سیكل معیوب ادامه یافته و مشكل را بزرگ و بزرگ‌تر می‌كند.
● هزینه كمتر، تغذیه بهتر
گرچه برای دستیابی به تغذیه مناسب، درآمد از فاكتورهای بسیار مهم است و هرگونه افت اقتصادی خانواده‌ها، اولین اثر خود را بر كیفیت سبد غذایی‌شان می‌گذارد ولی باید به‌خاطر داشت كه رفع فقر و عدم توانایی اقتصادی لازم هست ولی به تنهایی كافی نیست.
در حال حاضر در قشر مرفه و پردرآمد جامعه نیز هر روز بر تعداد افرادی كه از سوءتغذیه رنج می‌برند، افزوده‌ می‌شود. این سوءتغذیه ناشی از رفاه، بسیار گسترده‌تر و پرخطرتر از سوءتغذیه در اقشار كم‌درآمد است.
اما راه حل اصلی، افزایش آگاهی خصوصا در میان خانم‌های جامعه است زیرا بانوان در حكم دروازه سلامتی در تهیه و تامین نیازهای سلولی اعضای خانواده به مواد مغذی، نقش غیرقابل انكاری را به‌عهده دارند.
خانم‌ها هر روز با تهیه و تامین سبد نیاز تغذیه‌ای خانواده و انتقال آن به سفره و توزیع بین اعضای خانواده مسوِولیت بزرگی را به‌عهده دارند. آنها می‌توانند با افزایش آگاهی خود در زمینه خرید، تهیه و نگهداری مواد غذایی، نه تنها مشكلات تغذیه‌ای خانواده را حل كنند بلكه اقتصاد خانواده را نیز بهبود ببخشند و راه‌های مصرف مبالغ بالا و غیرواجب را در این زمینه شناسایی و برطرف كنند. به‌طور مثال، انتخاب بهترین ماده غذایی و در عین حال ارزان قیمت‌ترین آنها و تلفیق مواد غذایی ارزان‌قیمت و با ارزش نسبی تغذیه‌ای می‌تواند تا حدودی كمك‌كننده باشد و با كمترین هزینه بهترین اقدام در جهت رفع نیازهای سلولی انجام شود.‌

منبع : روزنامه سلامت