انتخابات در بزرگترین دموکراسی جهان

هفتصد‌میلیون هندی ماه گذشته در پانزدهمین دور انتخابات پارلمانی هندوستان شرکت کردند تا سرنوشت بزرگترین دموکراسی جهان را در چهار سال آینده رقم زنند. از نگاه آماری انتخابات پارلمانی در هندوستان در ۱۲۴ مرکز رای‌دهی این کشور برگزار شد و رقابت شدیدی برای کسب کرسی‌های پارلمان رخ داد.
تصاویر تلویزیونی این کشور نشان داد که زنان در این انتخابات حتی در مناطق دوردست سهم بارزی داشتند. شاشه تهور، یک دیپلمات سابق در سازمان ملل متحد، در اینباره گفته بود: «این جای خوشی است که رای‌گیری آغاز شده است. من افتخار می‌کنم که به خودم رای می‌دهم.»
اما مشکلاتی هم سر راه این انتخابات بود. در بخش هندی کشمیر، به دنبال درگیری بین نیروهای ضدشورش هند و ‌هزاران تن از مخالفان و تحریم‌کنندگان انتخابات این کشور، دست کم ۳۰ تن زخمی شدند.به گفته پلیس هند، در «سرینگر» کشمیر، بیش از ۶۰هزار تن از مخالفان برگزاری انتخابات حساس پارلمانی هند به تحریک رهبرانشان با حمله به پلیس و پرتاب سنگ، منطقه را به آشوب کشاندند. انتخابات پنج مرحله‌ای هند در حالی وارد چهارمین مرحله خود شده بود که پیش از این احتمال این ناآرامی‌ها می‌رفت.براساس آنچه مقام‌ها و مسوولان انتخاباتی این کشور اعلام کرده بودند، در این دوره از انتخابات در مجموع ۷۱۴‌میلیون هندی ۵۴۵ نماینده پارلمان را در ۳۵ ایالت و منطقه کشورشان انتخاب خواهند کرد.
در مرحله نخست انتخابات پارلمانی هند و درگیری در جریان برگزاری این انتخابات دست‌کم ۶ سرباز هندی کشته شدند. این در حالی بود که آسوشیتدپرس از کشته شدن هفت نفر در این درگیری‌ها خبر داد. در حمله شبه‌نظامیان به سربازان محافظ شعبات اخذ رای در ایالت شرقی «چهارخند» ۶ سرباز کشته شدند. در منطقه «گایا» نیز حمله افراد مسلح منجر به کشته شدن یک نیروی پلیس هند شد. این مرحله از رای‌گیری در ۱۲۴ حوزه انتخاباتی در ۱۵ ایالت و دو منطقه تحت سیطره دولت فدرالی هند و تحت تدابیر امنیتی شدید برگزار شد.
● نگاهی دیگر
شرایط امنیتی و اوضاع اقتصادی از جمله مهم‌ترین موضوعات در این انتخابات بود. حزب کنگره با داشتن دو نامزد جنجالی که مادر و پسر و از خانواده گاندی- نهرو بودند، با توجه به سابقه خوبی که طی ۴ سال گذشته در حکومت از خود به جا گذاشت، در این انتخابات موقعیت خوبی داشت. سونیا بیوه راجیو گاندی و عروس ایندیرا گاندی، اولین و تنها نخست وزیر زن هند است. با این حال، بعضی تحلیلگران معتقد بودند در این انتخابات، احزاب کوچک محلی با شعارهای منطقه‌ای، قدرت پیدا می‌کنند و بدون شک دولت بعدی هند هم ائتلافی خواهد بود.
برای این انتخابات ۸۰۰‌هزار صندوق رای در سراسر کشور تعبیه شد که امنیت آنها را نیروهای امنیتی متشکل از ۸۷۷ شرکت خصوصی، ۱/۲‌میلیون نگهبان مسلح و ده‌ها‌هزار نیروی ارتش تامین کردند. این انتخابات در ۵ مرحله از ۱۶ آوریل تا ۱۶ ماه مه یعنی طی یک ماه برگزار ‌شد. فردای روز ۱۶ مه جهان دریافت که دولت بعدی هند، در دهه آینده چگونه دولتی خواهد بود.
گروه‌های سیاسی در هند با ۳ جناح‌بندی عمده ملی‌ برای کسب آرای جمعیت به‌شدت متفرق هند که ملاحظات و نگرانی‌های گوناگونی دارند، با هم رقابت می‌کنند. ممکن بود در پایان رای‌گیری و شمارش آرا هیچ برنده مشخصی وجود نداشته‌باشد. وضعیت اقتصادی، شرایط امنیتی و ارتباط با کشورهای همسایه به‌ویژه پاکستان، از مهم‌ترین موضوعات این انتخابات بود. اما انتخابات هند به خاطر عظمت برگزاری‌اش، خود یک رویداد اقتصادی بود که میلیون‌ها روپیه وارد اقتصاد این کشور ‌کرد. هند با این انتخابات علاوه بر فعالیت اقتصادی، یک ژست سیاسی هم برای همسایه به‌شدت درگیر و بحران زده خود –پاکستان- ‌گرفت. هند تجربه شگفت‌انگیز و پایان‌ناپذیر دموکراسی در دنیاست.
این کشور هنوز در مرحله ‌گذار از نظام حکومتی بالا به پایین به جا مانده از زمان استعمار انگلیس قرار دارد و سعی می‌کند در عین حفظ ساختارهای موجود، الگوی فراگیرتری را اجرا کند. یکی از ابزارهایی که به وسیله آن می‌توان این هرم را برعکس کرد همین انتخابات است. در کشوری که با وجود پیشرفت‌های اخیر همچنان با مشکل گرسنگی رو‌به‌روست و از یک سو طبقه‌ای با حداقل دستمزد و درآمد دارد و از سوی دیگر حقوق‌های پنج رقمی و ستاره‌های پردرآمد فهرست مجلات فوربس، رای برابر در صندوق‌های انتخاباتی می‌تواند تنها عامل برقراری توازن اجتماعی باشد.
دو ائتلاف بزرگ سیاسی هند یعنی اتحاد پیشرو متحد به رهبری حزب حاکم کنگره و اتحاد دموکراتیک ملی به رهبری بهاراتیا جاناتا که از مخالفان کنونی دولت هستند، به این متهم هستند که آرای فقرا را به دست می‌آورند، اما برای ثروتمندان سیاستگذاری می‌کنند. آنها به این متهم هستند که اهداف اقتصاد نولیبرالی را پیگیری می‌کنند که به سود کسب و کارهای بزرگ است و بخش کشاورزان و فقرا را نادیده می‌گیرند.
با وجود این، قدرت رای تک‌تک مردم هند، واقعی است. این قدرت دست کم مردم هند را قادر می‌کند که به تنهایی یا در کنار عده‌ای دیگر، وارد معامله و دادوستد در بخش فرودین نظام سیاسی شوند. در جشنواره بزرگ انتخابات هند، قرار است همین قدرت جشن گرفته شود. آژانس‌های گردشگری در کشورهای غربی در یک ماه گذشته با تقاضای بی‌شماری از سوی کسانی رو‌به‌رو شده‌اند که می‌خواهند برای مشاهده این نمایش عظیم دموکراسی به کشور هند بروند.
این انتخابات از انتخابات‌های گذشته در هند، بزرگ‌تر و عظیم‌تر بود. از آخرین باری که در کشور هند انتخابات برگزار شد، (سال ۲۰۰۴) ۴۳‌میلیون نفر رای‌دهنده به شمار رای‌دهندگان این کشور اضافه شده‌است. در آن زمان شمار رای‌دهندگان هندی ۶۷۱‌میلیون نفر بود. اداره این ماشین عظیم رای‌گیری در هند به ۴‌میلیون کارمند اداری نیاز دارد و دوبرابر این تعداد آدم، فقط برای حضور پای صندوق‌های رای نیاز است. این انتخابات بیش از تعداد آدم‌ها و نیروی انسانی به پولی هنگفت نیاز دارد. اقتصاد دچار مشکل شده هند، معلوم نیست که چطور این پول را تهیه می‌کند.
یکی از تخمین‌ها حاکی از آن بود که این انتخابات به بیش از ۱۰‌هزار کرور روپیه یعنی ۲‌میلیارد دلار پول نیاز دارد. این بیشتر از پولی است که باراک اوباما و دیگر نامزدهای انتخاباتی و رییس‌جمهورهای آمریکا در رقابت‌های انتخاباتی خرج کرده‌اند. کمیته انتخابات فدرال آمریکا اعلام کرده که اوباما و دیگر نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر آمریکا بیش از ۱.۸‌میلیارد دلار در این رقابت هزینه کرده‌اند. اما این مقایسه وقتی جالب توجه می‌شود که بدانید در آمریکا فقط ۲۱۰‌میلیون رای‌دهنده وجود دارد و این رقم، برابر یک سوم تعداد رای‌دهندگان در هند است.
نکته جالب توجه دیگر این انتخابات آن است که در این انتخابات، کانون توجه از مناطق روستایی به مناطق شهری منتقل می‌شود. بعد از تغییرات در نظام انتخابات و سهمیه‌بندی کرسی‌ها براساس سرشماری‌ای که سال ۲۰۰۱ صورت گرفت، شمار کرسی‌ها در حوزه‌های رای‌گیری شهری افزایش یافت. در پی کاهش رشد کشاورزی در هند، این کشور در سال‌های اخیر شاهد مهاجرت گسترده از مناطق روستایی به شهری بود؛ بنابراین باید سهم رای‌دهندگان شهری هم به همین نسبت افزایش یابد.
وقتی شمار شهرهای هند از ۲۵۹۰ شهر در سال ۱۹۷۱ به ۵۱۶۱ شهر در سال ۲۰۰۱ افزایش یافت، باید شمار رای‌دهندگان شهری هم دوبرابر رای‌دهندگان روستایی شود؛ به همین دلیل مثلا مردم شهر بنگلور در انتخابات امسال به جای سه نماینده چهار نماینده انتخاب می‌کنند.
این تغییر آمار، تاثیر سیاسی هم دارد. حزب عمده مخالف بهاراتیا جاناتا ماهیتا، یک حزب شهری است و در مناطق شهری ریشه و محبوبیت دارد. این حزب برای موضوعات شهری طبقه متوسط مانند راه‌سازی، برق، آب سالم و همچنین کاهش نرخ بهره وام مسکن برنامه و شعار دارد.
نکته دیگر، نقشی است که جوانان هندی در این انتخابات دارند. گروه سنی ۱۸ تا ۳۵ سال در این انتخابات نقش و نفوذ بیشتری نسبت به مسن‌ترها دارند. نامزد‌های جوان حزب کنگره در این میان شانس زیادی دارند. جمعیت۱۷۰‌میلیون نفری رای‌دهنده جوان هندی عامل نیرومندی است که می‌تواند جهت انتخابات را تغییر دهد.
رائول گاندی- پسر راجیو گاندی، نوه ایندیرا گاندی و نتیجه جواهر لعل نهرو- یکی از نامزدهای مورد توجه جهان در این انتخابات است. او از نامزدهای حزب کنگره در مرکز هند است اما بسیاری بر این باورند که به‌زودی رائول نخست‌وزیر هند خواهد شد. حزب کنگره در این انتخابات از اقبال خوبی برخوردار است. این حزب بعد از پیروزی در انتخابات سال ۲۰۰۴، رهبری یک دولت ائتلافی را برای نخستین بار به‌عهده گرفت و تا‌کنون بر خلاف انتظاری که از ابتدا می‌رفت، به خوبی از پس این کار برآمده است. سونیا گاندی - مادر رائول و بیوه ۶۲ ساله راجیو گاندی- در آن زمان در آستانه نخست‌وزیری قرار داشت اما به انتخاب خودش این سمت را به مانموهان سینگ سپرد.
معمولا دولت‌های گذشته هند در ماه‌های پایانی عمر خود، محبوبیتشان را از دست می‌دهند، اما دولت ائتلافی کنونی به رهبری حزب کنگره هنوز در میان مردم محبوبیت دارد. سونیا گاندی در سال ۱۹۹۸ رهبری حزب کنگره را به‌عهده گرفت. این حزب در انتخابات سال ۱۹۹۹ تنها ۱۱۴ کرسی از مجموع ۵۴۳ کرسی پارلمان را به دست آورد اما این رقم در سال ۲۰۰۴ به ۱۴۵ کرسی رسید.اما وارون گاندی چندی پیش در یک سخنرانی گفته‌بود که بعد از انتخابات، گلوی ۱۶۰‌میلیون مسلمان این کشور را خواهد برید. این سخنان ابزار خوبی برای حمله مخالفان خانواده گاندی به دو نامزد اصلی حزب کنگره در انتخابات پارلمانی یعنی سونیا و پسرش رائول بود. خانواده گاندی و جد آنها نهرو به خاطر ایجاد اتحاد ملی در کشور هند، محبوبیت زیادی دارند. همین محبوبیت موقعیت حزب کنگره را در سال‌های اخیر و در انتخابات پیش رو تقویت کرده‌است. اما نقل چنین سخنانی می‌تواند این اهرم مهم را از حزب کنگره بگیرد. رائول در سخنرانی‌ای که طی آن نامزدی‌اش را در انتخابات اعلام کرد، گفت به‌دنبال ایجاد کشوری است که در آن ملیت و طبقه اجتماعی پدر و مادر در جامعه مهم نباشد.

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد