دیفرانسیل ـ دستگاه

هر وسیله نقلیه وقتی که در سر پیچ‌ها و میدان‌ها حرکت می‌کند، چرخ‌های نزدیکتر به مرکز میدان یا پیچ مسافت کمتری را طی می‌کنند بنابراین این چرخ‌ها باید دور کمتری بزنند در صورتی که چرخ‌های دور از مرکز میدان باید دور بیشتری را بچرخند. برای تنظیم تعداد دور چرخ‌ها در سر پیچ‌ها و میدان‌ها از دستگاهی به‌نام دستگاه دیفرانسیل یا دستگاه تقسیم دور استفاده می‌شود.
تا وقتی اتومبیل به‌خط مستقیم بسوی جلو یا عقب حرکت می‌کند هر دو چرخ عقب به یک سرعت می‌چرخند اما در سرپیچ جاده چرخ عقبی که در خارج پیچ‌ها قرار دارد باید تندتر از چرخ داخل پیچ بچرخد بین دو چرخ عقب، چهار تا شش چرخ دنده قرار دارند که نیروی موتور را به چرخی که با مقاومت کمتری مواجه است منتقل می‌کنند. این مجموعه دنده‌ها دیفرانسیل نامیده می‌شود. اگر دیفرانسیل نبود چرخ خارج مجبور بود مقداری روی زمین کشیده شود زیرا که باید در زمان متساوی مسافتی بیشتر از چرخ دیگر به پیماید.
گاهی اتومبیل در گل می‌ماند و با آنکه یک چرخ آن محکم در روی سنگ فرش کنار جاده قرار دارد حرکت نمی‌کند. سبب آنست که دیفرانسیل نیروی موتور را به چرخی که در گل قرار دارد منتقل می‌کند اما چون آنجا بقدر کفایت نیروی اصطکاک وجود ندارد اتومبیل به جلو نمی‌رود، به اصطلاح در جای خود می‌چرخد.
● دیفرانسیل و محور چرخ ـ دستگاه
دستگاه دیفرانسیل از دو قسمت کاملاً متمایز از یکدیگر تشکیل شده که قسمت اول را می‌توان دستگاه تغییر جهت نیرو نامید و قسمت دوم که بعد از آن واقع می‌شود و بدان وصل است در واقع دستگاه دیفرانسیل می‌باشد ولی چون این دو قسمت بهم متصل هستند و در یک پوسته قرار دارند ازینرو کلیه آنرا دیفرانسیل گویند. قسمت اول: دستگاه تغییر جهت نیرو یا پی‌نیون و کرانول ـ دنده پی‌نیون دنده مخروطی شکل است که انتهای آن به میل کاردان مربوط است و دنده آن با کرانویل درگیر است. کرانول صفحه گردی است که یک‌طرف آن دنده دارد و دنده پی‌نیون با دنده کرانویل درگیر است با توجه بطرز قرار گرفتن پی‌نیون ملاحظه می‌شود که دنده مزبور در امتداد میل کاردان حرکت می‌کند و نیروی موتور را از جلو به عقب منتقل می‌کند ولی وقتی کرانویل را می‌گرداند دنده کرانویل سبب انتقال نیرو به پولوس‌های طرفین می‌شود. یعنی کرانویل به‌کمک پی نیون می‌چرخد و نیروی موتور را ۹۰ درجه تغییر جهت می‌دهد. این دستگاه علاوه بر تغییر جهت نیرو، نسبت دور میل پولس را نسبت به میل کاردان کم می‌کند و سبب می‌شود که میل پونوس سرعت کمتر و قدرتش زیادتر گردد پی نیون و کرانویل در مقر خود داخل پوسته دیفرانسل روی بلبرینگ سوارند.
قسمت دوم: دیفرانسیل به دنده کرانویل یک محفظه‌ای متصل شده که در داخل آن دو دنده در پهلو و دو یا چهار دنده هم بین ایندو دنده پهلوئی قرار گرفته‌اند. دنده‌هائی که در پهلو می‌باشند به دنده‌های پولوسی نیز موسومد و دنده‌های بین آنها را دنده هرزگرد یا دنده ساتلیت می‌گویند. دنده‌های پولوس و دنده‌های ساتلیت در جا می‌توانند حول محور خود بچرخند. به این ترتیب وقتی که پی نیون دنده کرانویل را گرداند محفظه دنده‌های ساتلیت و پولوس چون به کرانویل وصل است با آن می‌گردد و دنده‌‌های ساتلیت و پلس هم درین محفظه قرار دارد.
دیفرانسیل دستگاهی است که در سر پیچ‌ها اجازه می‌دهد چرخ‌ها به نسبت لزوم با سرعت مختلفه و متفاوت بچرخند و عمل دیفرانسیل نه تنها در سر پیچ‌ها مفید است بلکه در جاده‌های ناهموار که یک چرخ روی زمین صاف مثلاً صد متر می‌پیماید و در همین حال چرخ دیگر در گودی می‌رود و می‌پیماید نیز به‌کار می‌افتد.
● دیفرانسیل دوبل
در برخی ماشین‌های باری بزرگ ممکن است دیفرانسیل دوبل باشد دیفرانسیل دوبل عیناً مانند دیفرانسیل‌های معمولی است و تنها فرقی که دارد. دارای دو پی نیون کرانویل است. یعنی پی نیون مانند دیفرانسیل‌های عادی نیرو را توسط میل کاردان به کرانول اولی منتقل می‌کند و در پهلوی کرانویل اولی یک دنده کوچک شبیه دنده‌های داخل جعبه دنده است و پی‌نیون دوم می‌باشد و این پی نیون به نوبه خود با کرانویل دوم که آن هم شبیه به دنده‌های جعبه دنده است درگیر است و محفظه دنده‌های پلوس و ساتلیت روی کرانویل دوم سوار شده است پس پی‌نیون اول توسط میل کاردان کرانویل اول را می‌گرداند و چون پی‌نیون دوم وصل بخود کرانویل اول است آنهم می‌گردد و پی‌نیون دوم نیز به نوبه خود کرانویل دوم را می‌گرداند و درین نوع دیفرانسیل‌ها نیرو دو مرتبه قوی می‌شود و پلوس آهسته‌تر و چرخ با قدرت بیشتری می‌گردد.

منبع : مطالب ارسال شده