یادگاری - memento

سال تولید : ۲۰۰۰
کشور تولیدکننده : آمریکا
محصول : سوزان تاد و جنیفر تاد
کارگردان : کریستوفر نولان، برمبنای داستانی کوتاهی نوشتهٔ جاناتان نولان
فیلمنامه‌نویس : کریستوفر نولان، برمبنای داستانی کوتاهی نوشتهٔ جاناتان نولان
فیلمبردار : والی فیستر
آهنگساز(موسیقی متن) : دیوید جولیان
هنرپیشگان : گای پی‌یرس، کاری آن ماس، جو پانتولیانو، مارک بون جونیر، راس فگا، جورجا فاکس و استیون توبولووسکی.
نوع فیلم : سیاه و سفید و رنگی، ۱۱۳ دقیقه.


̎لنرد̎ (پی‌یرس) مردی است که پس از هتک حرمت و قتل سنگ‌دلانهٔ همسرش توسط قاتلی ناشناس، سعی دارد نظمی به ذهنیت و زندگی آشفته‌اش بدهد. اما مشکلات ̎لنرد̎ با آدم‌های دیگری که در این موقعیت گیر کرده‌ند، تفاوت دارد: مردی که همسرش را کشته، او را نیز به شدت مضروب کرده است. مهم‌ترین جلوهٔ زخم و جراحتی که ̎لنرد̎ برداشته، این است که ̎قدرت خاطره‌سازی کوتاه مدت̎ خود رااز کف داده؛ دیگر نمی‌تواند اطلاعات جدید را در ذهن ذخیره کند و باید مدام یادداشت بردارد و با دوبین ̎پولاروید̎اش عکس بگیرد تا بتواند حوادثی را که طی روز برایش اتفاق می‌افتند، دنبال کند (او حتی به همین منظور اطلاعات مهمی را روی دست خود خالکوبی کرده است). ̎لنرد̎ فقط می‌داند که همسرش، بی‌رحمانه به قتل رسیده و اطمینان دارد که قاتل، آزادانه می‌چرخد. دغدغهٔ انتقاماز مردی که زندگی‌اش را نابوده کرده،دست از سر ̎لنرد̎ برنمی‌دارد و بنابراین مصمم می‌شود او را بیابد.او برای رسیدن به هدف از ̎ناتالی̎ (ماس) که در کافه‌ای کار می‌کند و ظاهراً با او همدلی دارد و ̎تدی̎ (پانتولیانو) که ادعا می‌کند دوستش است، کمک می‌گیرد...
● فیلم‌های نوآر، پیش از این، هیچ‌گاه چنین پیچیده نبوده‌اند و روایتی هزار تو نداشته‌اند. البته تجربهٔ تعریف از پایان به آغاز قصه را در فیلم‌هائی مثل اگزوتیکا (اتوم اگویان، ۱۹۹۴) شاهد بوده‌ایم، اما در یادگاری این تمهید نیز چندان سرراست نیست. به ترتیبی که این‌جا مثلاً صحنه‌هائی واحد از نقطهٔ نظرهای گوناگون به نمایش در می‌آیند و برداشت‌ها از اتفاقاتی خاص ̎در هم برهم̎ عرضه می‌شوند. از طرف دیگر در تریلر تودرتوی نولان هیچ جور، هیچ چیز با ̎احساس̎ آمیخته نمی‌شود و همین تماشای آن را دشوارتر می‌سازد. و واقعاً این همه تجربه (که به روشنی از پیش پیداست که قابل تکرار نیست) در خدمت چیست؟ فیلم‌های معمائی پرآوازه تاریخ سینما (مثل سال گذشته در ماری‌ین باد آلن‌رنه، ۱۹۶۱) همیشه عمق داشته‌اند. یادگاری چه عمقی دارد؟ فیلم اگر ̎معمولی̎ روایت می‌شد، کم عمقی آن زودتر برملا نمی‌شد؟ فیلم‌برداری یادگاری بیست و پنج روز به درازا کشیده است.