آلرژی چیست؟

این واکنش از یک حالت خفیف توام با علایمی نظیر عطسه ، سرفه ، خارش و کهیر تا یک وضعیت سیستمیک همراه با زجر تنفسی ، علایم گوارشی و شوک متغیر است.برای ایجاد بیماری های آلرژیک مهمترین شرط، حساس شدن فرد مستعد نسبت به آلرژن اختصاصی است و این حساس شدن می تواند در هر برهه از زندگی رخ دهد، ولی شایع ترین دوره آن کودکی و اوایل نوجوانی است.آلرژی برخلاف عنوان ساده اش ، از خطرناک ترین بیماری ها محسوب می شود؛ چرا که می تواند با ایجاد یک شوک آنافیلاکسی سیستمیک ظرف مدت کوتاهی سبب مرگ شخص شود.به همین دلیل هم امروزه بیشتر تلاش محققان بر این اصل استوار است که از راههای مختلف واکنش های ازدیاد حساسیت را شناسایی کرده و با استفاده از روشهای مختلف از ایجاد عوارض آن ممانعت به عمل آورند.***چرا دچار آلرژی می شویم؟ ***جواب این سوال خیلی ساده است. در بدن ما سلولهای ایمنی خاصی به نام ماست سل وجود دارند.این سلولها مهمترین نقش را در وقوع آلرژی ایفا می کنند؛ گرچه سایر سلولهای ایمنی هم می توانند در انجام این واکنش نقش داشته باشند.کار ماست سل ها ترشح هیستامین است. هیستامین یکی از موادی است که با تجمع در بخشهای مختلف بدن سلولهای آن نواحی را تخریب می کند و سبب فعال شدن سایر سلولهای ایمنی نظیر گلبولهای سفید و ماکروفاژها می شود.وقتی شما خود را در معرض یک نوع ماده آلرژن مثلا گل و گرده گیاهان قرار می دهید، پس از مدت کوتاهی ، ماده مورد نظر توسط سلولهای ماکروفاژی که در سراسر بدن وجود دارند، دستخوش تغییراتی می شود.این تغییرات ، ماست سل ها را تحت تاثیر قرار می دهد و منجر به ایجاد واکنش هایی برای مقابله با این ماده خارجی در بدن می شود.چه موادی بیشترین نقش را در ایجاد آلرژی دارند؟ با وجود پیشرفت علم ، شواهد قانع کننده ای مبنی بر تاثیر سن ، جنس ، نژاد، شغل یا موقعیت جغرافیایی بر استعداد آلرژی انسان وجود ندارد.اما خوب طبیعتا براساس تجربه اثبات شده ، برخی مواد بیش از بقیه در وقوع چنین فرآیندی نقش دارند که آنها را در جدول زیر ملاحظه می کنید:

علایم آلرژی چیست؟
از نظر زمان ، تفاوت زیادی بین اشخاص مختلف وجود دارد، اما اصلی ترین راه تشخیص وقوع واکنش در عرض چند ثانیه تا چند دقیقه پس از تماس است.انسداد و گرفتگی راههای هوایی فوقانی و تحتانی ، خشونت صدا، احساس حضور توده ای در گلو و تنگی نفس از شایع ترین علایم به شمار می روند. یکی دیگر از نشانه های مشخص آلرژی پیدایش لکه های جلدی کهیری است ، با حدود مشخص حاشیه قرمز برآمده و مرکز رنگ پریده.گاهی چند لکه قرمز به هم متصل شده و کهیرهای غول آسا به وجود می آورند که در نظر شخص بسیار ترسناکند؛ اما چنین لکه هایی بندرت بیش از ۴۸ ساعت دوام می آورند.اگر واکنش کهیری مربوط به بافتهای عمقی بدن باشد، آنژیو نامیده می شود. چگونه می شود آلرژی را تشخیص داد و آیا راه درمانی برای آن وجود دارد یا نه؟قطعا دیدن علایم ظاهری فرد بعد از مواجه شدن با ماده حساسیت زا یکی از بهترین راههای تشخیص بیماری است.شناسایی شخصی که دچار آلرژی شده ، بسیار ضروری است ؛ چرا که ممکن است مرگ در عرض چند دقیقه یا چند ساعت پس از بروز اولین نشانه ها رخ دهد.البته وقتی می گوییم مرگ ، منظور در موارد حاد و شدید بیماری است ؛ در خیلی از افراد واکنش های آلرژی به دفعات مختلف روی می دهد و چندان مشکلی ایجاد نمی کند.این نوع حساسیت اصطلاحا آلرژی فصلی نامیده می شود و پس از مدت کوتاهی برطرف می شود. مهمترین اصلی که باید درباره آلرژی در نظر گرفت ، پیشگیری است تا درمان.اجتناب از تماس با آلرژین ، بهترین راه کنترل آلرژی محسوب می شود. دیگر اقداماتی که ضروری به نظر می رسد عبارتند از عدم تماس با حیوانات خانگی ، استفاده از وسایل تهویه هوا برای به حداقل رساندن غلظت گرده های هوایی ، از بین بردن سوسکهای خانگی ، استفاده از روکش های پلاستیکی برای تشک و بالش و...برای درمان آلرژی ، داروهای متعددی وجود دارد که اغلب آنها مکانیسم آنتی هیستامینی دارند. این گروه از داده ها برای درمان خارش ، عطسه ، اشک و ریزش موثرند. آنتی هیستامین های قدیمی تر اثر تسکین بخشی داشتند.نکته مهم درباره داروهای آنتی هیستامین این است که تقریبا تمام این داروها قادر به عبور از سد خونی مغزی اند. پس قاعدتا اثرات خواب آور روی فرد دارند.در مواردی که آلرژی شدید باشد گاهی پزشکان ناچار به استفاده از داروهای کورتون و استروئیدها می شوند که طبیعتا به دلیل اثرات بد سیستمیک استفاده دایمی از این قبیل داروها چندان صحیح نیست.

ایمونوتراپی یا حساسیت زدایی یعنی چه؟
حساسیت به مواد مختلف یک مشکل جهانی است و تقریبا هیچ کس نمی تواند ادعا کند که در طول زندگی خود به آن دچار نخواهد شد، چرا که در هر لحظه ممکن است برخورد با یک ماده خارجی سیستم ایمنی بدن را فعال کند و موجب ایجاد آلرژی گردد.به همین علت از مدتی نه چندان دور، مراکزی با عنوان مراکز حساسیت زدایی یا ایمونوتراپی تشکیل شده اند که با هدف از بین بردن حساسیت های شدید عمل می کنند. در این روش ابتدا مشخص می شود که شخص به چه ماده ای حساس است.بعد تزریق ماده مورد نظر را از مقادیر کم به زیاد برای فرد آغاز می کنند. بدن در برابر این تزریقات بتدریج شروع به ساخت آنتی بادی می کند و با هر بار تزریق ماده آلرژن ، میزان آنتی بادی مرتب افزایش می یابد.این عمل باعث می شود در نهایت میزان آنتی بادی آنقدر زیاد شود که برخورد طبیعی با ماده آلرژن دیگر اثری روی فرد نداشته باشد. مدت این نوع ایمونوتراپی ۳ تا ۴ سال است و درمان زمانی قطع می شود که طی ۲ فصل متوالی تماس با آلرژن نشانه های بیمار به حداقل خود برسند. به نظر می رسد که تجویز آلرژن با دوز بالا ۲ بار در هفته در بهبود بالینی موثر باشد؛ اما بیماران باید پس از تجویز آلرژن حداقل ۲۰ دقیقه در محل درمان باقی بمانند تا در صورت وجود علایم بتوان برای درمان آنها اقدام کرد.در پایان باید اشاره کرد گرچه این روش می تواند در درمان بسیاری از موارد آلرژی و ازجمله حالات بسیار شدید آن موثر واقع شود، ولی در به کارگیری آن محدودیت هایی وجود دارد؛ از جمله این که افرادی که دچار بیماری های قلبی عروقی یا آسم هستند، به هیچ وجه نباید با این روش معالجه شوند، چرا که ممکن است در نتیجه واکنش شوک آنافیلاکتیک ، شخص دچار مرگ ناگهانی شود.ضمنا برای انجام عمل ایمونوتراپی حتما به مراکز مخصوصی که دارای چنین مجوزی هستند مراجعه کرد تا از وقوع هرگونه عارضه پیش بینی نشده ولو کوچک جلوگیری به عمل آید.

منبع : پایگاه جامع اطلاع رسانی پزشکان ایران