شب‌های برره حدیث تکراری و بی‌محتوا

ایجاد سرگرمی و پركردن اوقات خالی مردم‌با جعبه جادویی پس ازیك روز پركار یكی از اهداف مهم مسوولان و برنامه ریزان رسانه‌ی دیداری است كه این امر علاوه بركاركرد فرهنگی می‌تواند از كاركردهای سیاسی،اجتماعی و اقتصادی برخوردار باشد. نشاط سازی محیط زندگی و شادكردن مردم یكی‌ازدغدغه‌های برنامه‌ریزان فرهنگی است و همین امر موجب شده تا كارگردانان و هنرمندان در ساخت‌برنامه‌ها، فیلم و مجموعه به ژانر(گونه) كمدی و طنز توجه ویژه‌ای داشته باشند. برنامه‌ی كمدی و طنز به عنوان دو وجه متمایزاز ژانر(گونه‌ی) خنده درسینما و تلویزیون همواره مورد توجه و دستمایه فیلم‌سازان و برنامه‌سازان برای جذب مخاطب بوده است. شاید این مساله آفتی برای این رسانه‌ی ملی شده باشد كه به صورت خواسته و ناخواسته كمیت ارجح بر كیفیت شده است و این تصور باطل را در بین برخی بوجود آورده كه خنداندن‌مردم با توجه برخی فشارهای روزمره كار آسانی است و و هر كالای بی‌ارزش رامی توان به خورد مردم داد. تولید انبوه برنامه و جنگ‌های تصویری به اصطلاح طنز تلویزیونی در سال‌های اخیر كه بعضا با اقبال عمومی روبرو شده نشان از رویكرد غالب در رسانه ملی برای ایجاد سرگرمی در مخاطب گریزان از تلویزیون است. مسوولان تلویزیون برغم اصرار بر غنی‌سازی برنامه‌ای همواره در معرض تولید و كپی برداری‌های غیرحرفه‌ای آثار بعضا موفق تلویزیونی نظیر"جنگ‌های نوروزی" "پاورچین"، "زیرآسمان شهر"، "نقطه چین" و "ارثیه بابام" بوده است. مجموعه‌تلویزیونی "شب‌های برره" به كارگردانی مهران مدیری پس ازتولید چند مجموعه نسبتا موفق طنزهجوگونه توسط این برنامه‌ساز تلویزیونی چند شبی است كه روی آنتن پخش از شبكه سوم سیما رفته است. شب‌های برره با تلفیقی از طنز كلامی و بهره‌گیری غیرحرفه‌ای از كمدی موقعیت كپی نخ نما شده‌ی مجموعه پاورچین باهمان تعاریف در بستر زمانی دیگری است.
شخصیت "شیرفرهاد" و " كیانوش استقرار زاده" در مجموعه‌ی جدید مدیری همان كاراكترهای پاورچین باتكه كلام‌های بی‌محتوا، عامیانه و بعضا هتاكانه و كوچه بازاری است كه با خلق یك عادت، آداب و سنن بی‌پایه و اساس فرهنگ شهری و روستایی این مرزوبوم كهن را درخلطی ناموزون به استهزا و سخره گرفته است . اصرار وابرام بربكار بردن گویش خاص و نام بردن از شهرهایی باشناسنامه‌كه در برگیرنده فرهنگ بومی مناطق مشخصی از ایران زمین و ترسیم سیمایی از روستاییان در قالب افرادی بی‌كار و بی‌عار، جاه‌طلب و منفعت‌جو است. مخدوش كردن چهره یك خبرنگار مطبوعاتی ( كیانوش ) به عنوان آدمی گول و ساده و تحمیل توهین‌های مختلف به او از جمله محورهای مهم این كار است كه به نظر می‌رسد كه هدف بدبین كردن مردم به مطبوعاتچی‌ها را دنبال می‌كند. كیانوش به واسطه‌نوشتن یك مقاله بازداشت شده ودرجریان انتقالش به زندان "نیروی انتظامی از او فرار می‌كند"واو "ناگزیر به رهایی" می‌شود، اما برغم این كه دارای تحصیلات است، گرفتار شماری از افراد روستایی می‌شود كه توهم خود بزرگ بینی،بی‌سوادی و لودگی از ویژگی‌های اصلی زن و مرد این روستا شهر است. مدیری دراین مجموعه شاید می‌خواهد نشان دهد كه برره تصویری كلی از مشكلات فرهنگی و اقتصادی ایران است. خان‌سالاری به شكل كمدی و مسخره‌اش، درمانگرش زخم می‌زند و در اندیشه اصلاح سروصورت (بهداشت و درمان)، پارچه فروش (كاسب) بادروغ و ترفند رقیب‌سازی پارچه‌هارابفروش می‌رساند، جان‌نثار(كارمند) پاچه‌خار، نظام دو برره سمبل اعتیاد، بز نماد نادانی مجسمه‌ی میدان شهر، دعواهای زرگری (روی هم پریدن)، و دیگر عناصر این مجموعه حاكی از این معنا است. شب‌های برره سیاه مشق جدید مدیری برای پاك كردن صورت مساله و اصرار بر بودن پاورچین درشب‌های پاییزی تلویزیون بااستفاه از بی‌مزگی‌های رایج شخصیت -های تكراری این كارگردان تلویزیونی است. پخش چند قسمت از این مجموعه كه شاید قبل از آن نوید ساعاتی خوش برای مخاطب را می‌داد جای خود را به دلزدگی و سكوت معنادار مخاطب در روبرو شدن با مجموعه شب‌های برره در جعبه كوچك تلویزیون داده است. اصرار برترسیم شخصیت محوری محض از كارگردان در آثار تولیدی، استفاده از افراد مشخص در تیمی تعریف شده، نبود خلاقیت و نوآوری در شخصیت‌پردازی و روایت داستانی بر كندی ریتم شب‌های برره و ملال‌آور كردن این مجموعه بلند - روتین تلویزیونی افزوده است. استفاده از فضاهای بسته و نماهای كاملا مصنوعی باز و حركت دوربین در قاب تصویری، شب‌های برره را ازسطح یك مجموعه به‌اصطلاح طنز به تله تئاتری مضحك و لمپن تنزل داده است. سخره‌گرفتن لهجه، زبان و رفتارهای شخصی در تعاریف آدم‌های شهری و روستایی واشاعه كشمكش‌های جمعی برای موضوع‌های پیش پا افتاده و وارونه جلوه دادن سنت‌های رایج همچون خواستگاری و یاعزاداری به بهانه روایتی هجوگونه از رویدادهای یاد شده از دیگر نقاط ضعف این مجموعه به شمار می‌رود. ترسیم سیمای عصبی،جنگ طلب و بعضا سیاس از زنان برره بانگاهی منفت‌طلبانه در روابط خانوادگی و اجتماعی كه رفتارهای مردانه را در نظام تبعیض‌آمیز و مردسالار برره دنبال می‌كنند، بر كاستی‌های این مجموعه افزوده است. مدیری فیلم‌ساز هوشمندی است كه پیشتر ثابت كرده با گرته‌برداری و پرداخت موضوعی معایب رفتاری جامعه را طنزگونه به تصویر كشد اما در این مجموعه تلویزیونی نه تنها نتوانسته انتظارات بینندگان را حتی برای لحظاتی خوش را فراهم كند بلكه با بكاربردن یكسری الفاظ مشوه و ناپسند و نیز فریادها و صداهای ناهنجار و مذموم به‌اشاعه و ترویج اسائه‌ادب وبدآموزی دربین مخاطبان بخصوص كودكان و نوجوانان می‌پردازد. اماآن‌چه ممكن است دست‌اندركاران و كارگردان‌این مجموعه تلویزیونی را دچار اشتباه خودباوری كند این است كه تكیه كلام‌های موجود در این مجموعه، بسرعت در بین مردم كوچه و بازار، خرد و كلان رایج شده است. اگرچه می‌توان این مساله را ازیك منظر هوشیاری كارگردان ودرك وی از نیاز و وضعیت فرهنگی و روانی جامعه دانست اما نمی‌توان دلیلی بر موفقیت و درستی یك كار به لحاظ ساختاری و مفهومی باشد. مجموعه‌های تلویزیونی باید علاوه بر سرگرمی لایه‌های مختلفی از جمله آموزش و فرهنگ‌سازی را موردتوجه قرار دهد تا در كنار تعامل سفارش پذیری تولید كننده به مصرف‌كننده نیز سفارشاتی هدایت‌كننده ارائه دهد. شب‌های برره با شناخت و انتظاری كه از كارگردان آن می‌رفت تاكنون مخاطب را راضی نكرده و حدیثی تكراری و بی‌محتوا از سری‌سازی های قبلی تلویزیونی است. البته‌باید در انتظار نشست تا شب‌های آینده روند كار بهبود یابد و بیننده دریابد كه همراه خنده چیزی بدست آورده است.

منبع : خبرگزاری جمهوری اسلامی