مهارت هایی که زندگی را آسان می کنند

دلیل اصلی به وجود آمدن مهارت های زندگی روش هایی است که افراد با به کارگیری آنان بتوانند زندگی و کار موفقی پیش رو داشته باشند زیرا زندگی امروز سراسر مبارزه است که فرد به تنهایی نمی تواند با مشکلات آن روبه رو شود. مشکلات و گرفتاری هایی چون ایدز، بیماری های واگیردار، الکل، تنباکو ، داروها، دیگر مواد مخدر جدید، جنگ، ناامنی سیاسی و اجتماعی، بیکاری، سوءاستفاده های جنسیتی، تبعیض های نژادی و جنسی و... مواردی هستند که می توانند فرد را به سوی نابودی سوق دهند. برای جلوگیری از این انحطاط فردی راه های ساده و آسانی وجود دارد که به فرد کمک می کند تا در شرایط بحرانی که با آن مواجه می شود خود را به بهترین شکل مدیریت کند تا همچنان زندگی شاد و سالمی پیش رو داشته باشد. تعریف قطعی در خصوص واژه مهارت های زندگی وجود ندارد اما لیستی که توسط یونیسف تدوین شده است به مهارت های روانی و میان فردی مهمی اشاره می کند که با اندیشه و مطالعه انتخاب شده اند. تجربه نشان داده است که هر منطقه یی با توجه به نیازش بر روی گزینه یی خاص تاکید می کند. به طور مثال مبارزه با ایدز و آموزش پیشگیری از آن، یکی از موارد مهارت های زندگی است که در هند بیشتر مورد توجه است.
البته این دلیل نمی شود که تاکید بر روی یک مهارت، مانع از آموزش مهارت های دیگر شود و این مهارت ها می توانند به طور همزمان آموزش داده شوند. برای نمونه به وجود آوردن این سوال مهم در ذهن دانش آموزان هندی که «من دارای چه اختیاراتی هستم؟» یا «چه چیزی برایم مهم است؟» در کنار آموزش های ایدز چیزی مجزا محسوب نمی شود.هندوستان یکی از کشورهای پرجمعیت جهان است و چه بسا به همین دلیل است که از آمار بالای ایدز نیز برخوردار است. حدود ۲/۲ تا۶ /۷ میلیون نفر از جمعیت هند با بیماری ایدز هم خانه هستند. بنابراین آشنایی ۶ میلیون دانش آموز با این بیماری می تواند یکی از روش های موفق پیشگیری تلقی شود. به همین منظور یونیسف (UNICEF) حمایت خود را از دانش آموزان هندی آغاز کرده است و طی آموزش مهارت های زندگی، چگونگی پیشگیری از ایدز را در مدارس هند تدریس می کند و کارگاه هایی را هم در کنار آموزش تدارک می دهد. شاید به این دلیل که خیلی از کارشناسان معتقدند، آموزش تنها نمی تواند مهارت های زندگی را در ذهن دانش آموزان نهادینه کند و آموزش بدون کاربرد عملی چیزی نیست که آنان بتوانند در زندگی خود از آن بهره ببرند زیرا مهارت های زندگی چیزهایی هستند که باید با آنان زندگی کرد. برای آشنایی با مهارت های زندگی می توان به تعریف یونیسف اشاره داشت که این مهارت ها را به سه دسته کلی تقسیم می کند و هر دسته دارای زیر مجموعه های خاص خود است که عبارتند از؛
الف) ارتباطات و روابط میان فردی
▪ مهارت های ارتباطات میان فردی
ارتباط شفاهی و غیرشفاهی؛گوش دادن فعالانه ؛بیان کردن احساسات، پاسخ گرفتن (بدون احساس گناه) و پذیرفتن پاسخ گرفته شده
▪ مهارت های مذاکره و نپذیرفتن
مذاکره و مدیریت بحران ؛مهارت اظهار عقیده کردن؛مهارت رد کردن و نپذیرفتن (نه گفتن)
▪ یکدلی
توانایی گوش دادن و درک کردن نیاز کسی که با شما صحبت می کند و چگونگی اظهار نظر درباره آن موضوع که فرد مقابل نیز درک کند.
▪ همکاری و کار گروهی
ابراز احترام به افرادی که در کار گروهی سهیم هستند حتی اگر روشی متفاوت دارند؛ تخمین زدن توانایی های خود و شرکت کردن در کار گروهی
▪ مهارت های دفاع کردن
مهارت های تاثیرگذاری و تشویقی؛مهارت های شبکه ارتباطی و ایجاد انگیزه
ب) مهارت های تفکر انتقادی و تصمیم گیری
▪ تصمیم گیری و چگونگی حل مشکلات
مهارت های گردآوری اطلاعات؛ارزیابی کردن کارهای در دست اجرا و آنچه در آینده به نتیجه خواهد رسید؛پیشنهاد راه حل برای رفع مشکلات ؛تحلیل مهارت ها با توجه به ارزش و روش آنان و شرایط فردی و جمعی
▪ مهارت های تفکر انتقادی
تحلیل و تاثیرپذیری رسانه ؛تحلیل حالات، ارزش ها، هنجارها و باورهای اجتماعی و عوامل نتیجه بخشی آنان؛تشخیص دادن مطالعات مناسب و منبع مطالعات
ج) مهارت های حفظ و مدیریت فردی
▪ مهارت های افزایش فضای شخصی و کنترل آن
مهارت های ساختن چگونگی اعتماد به نفس؛مهارت های آگاهی داشتن از حقوق، قدرت، ارزش ها، عقاید، نیازها، توانایی ها و ضعف های خود؛مهارت های مشخص کردن اهداف؛مهارت های ارزیابی، اظهارنظر درباره خود و شناخت نسبت به خود
▪ مهارت های مدیریت کردن احساسات
▪ مدیریت عصبانیت؛
از بین بردن تشویش و ناراحتی؛مهارت های حفظ کردن خود در برابر فقدان، مورد سوءاستفاده و آزار روحی قرار گرفتن
▪ مهارت های کنترل استرس
▪ مدیریت زمان؛
مثبت فکر کردن؛روش های تمدد اعصاب

پاکسیما مجوزی

منبع : روزنامه اعتماد