تغذیه نوزادان در ماه هفتم

سن ۶ ماهگی مناسب‌ترین سن برای آغاز تغذیه تكمیلی است چون در این سن، دستگاه گوارش شیرخوار به تدریج آمادگی لازم برای پذیرش غذاهای نیمه جامد را پیدا كرده است. از طرف دیگر كودك توانایی گردن گرفتن و نشستن را پیدا می‌كند و دندان‌هایش شروع به رویش می‌كنند كه همه اینها شیرخوار را برای پذیرش غذای كمكی آماده می‌سازد.
در صورتی كه غذای كمكی زودتر از سن ۶ ماهگی آغاز شود، به علت عدم آمادگی دستگاه گوارش ممكن است كودك دچار اسهال شود و از طرفی به علت كم بودن گنجایش معده شیرخوار، غذای كمكی ممكن است جایگزین یك وعده شیر شده و شیرخوار تمایل كمتری نسبت به مكیدن پستان نشان دهد و در نتیجه شیر كمتری بخورد كه در این صورت به علت كمبود انرژی دچار سوء تغذیه و رشد ناكافی خواهد شد.
نكته مهم بروز آلرژی یا حساسیت غذایی است كه با شروع زود هنگام تغذیه تكمیلی، احتمال آن افزایش می‌یابد. دیر شروع كردن غذای كمكی هم مضرات دیگری دارد. از سن ۶ ماهگی به بعد شیر مادر تامین كننده نیاز كودك نیست و اگر غذای كمكی شروع نشود، كودك دچار كندی یا توقف رشد خواهد شد. علاوه بر این، كودك عمل جویدن را یاد نگرفته و آشنا شدن او بامزه و قوام انواع غذاها به تاخیر می‌افتد. اكثر كودكانی كه در پایان ۶ ماهگی با غذای كمكی آشنا نشده و تا مدت طولانی از شیرمادر استفاده كرده‌اند، تمایلی به استفاده از غذاهای جامد ندارند و همین مسئله ممكن است سبب بروز سوء‌تغذیه و افت رشد آنها شود.
بهترین ماده غذایی، برای شروع تغذیه تكمیلی، غلات (مثل برنج) هستند چون هضم آنها آسان است. فرنی یكی از بهترین غذاهایی است كه می‌توان از یك‌‌بار در روز به اندازه یك تا ۳ قاشق مرباخوری شروع كرد و به تدریج متناسب با اشتهای كودك بر مقدار آن افزود.
از هفته دوم شروع غذای كمكی، می‌توان علاوه بر فرنی، شیر برنج و حریره بادام نیز به كودك داد. این غذاها هم باید از مقدار كم و یك‌بار در روز شروع شوند و به تدریج افزایش یابند. تغذیه با فرنی، شیربرنج و حریره بادام را بسته به علاقه كودك می‌توان حتی تا یك سالگی و یا بیشتر از آن به عنوان یك وعده غذایی كمكی ادامه داد.
در هفته سوم شروع تغذیه كمكی، مصرف انواع سبزیجات مثل سیب‌زمینی، هویج، جعفری، گشنیز، كدوسبز، لوبیا سبز و... برای تغذیه كودك شروع می‌شود. در این هفته علاوه بر فرنی، می‌توان با مخلوط سبزیجات و برنج سوپ تهیه كرد و آن را به خوبی پخت و نرم كرد. بهتر است سبزیجات نامبرده شده را تك‌تك و به مرور به سوپ اضافه كرد. مثلا هر سه روز یك بار نوع سبزی را به سوپ اضافه كرد. علاوه بر این، به سوپ كودك نباید نمك، شكر و یا چاشنی اضافه كرد. بهتر است كدو، كرفس و لوبیا سبز، ابتدا پخته شده و بعد به سوپ كودك اضافه شوند. سبزی‌ها باید در آخرین لحظه‌های پخت سوپ اضافه شوند و در ظرف هم بسته شود تا ویتامین‌های آنها از بین نرود.
بین تمام سبزی‌ها، فقط اسفناج است كه مصرف آن تا یك‌سالگی مجاز نبوده و نباید به سوپ شیرخوار اضافه شود. از هفته چهارم می‌توان مقدار كمی گوشت قرمز یا گوشت مرغ به سوپ كودك اضافه كرد. گوشت را باید به قطعات بسیار كوچك تقسیم كرد و یا از چرخ كرده آن استفاده كرد كه كاملا پخته باشد.
غذاها در شروع باید نسبتا رقیق باشند و غلظت آنها كمی بیشتر از شیر باشد و بعد به تدریج به غلظت آنها افزوده شود. سفت كردن تدریجی غذاها به یاد گرفتن عمل جویدن كمك می‌كند. اگر در شروع تغذیه تكمیلی، كودك به یك غذا بی‌میلی نشان داد، نباید پافشاری كرد و باید آن غذا را برای یك تا دو هفته حذف كرد و سپس دوباره به او داد و وقتی غذای جدیدی شروع می‌‌شود، غذای قبلی هم ادامه پیدا می‌كند مگر اینكه كودك آن را نخورد یا به آن عدم تحمل نشان دهد.
● قطره آهن
آهن، یكی از اجزاء تشكیل دهنده هموگلوبین، است. هموگلوبین هم یكی از تركیبات مهم و اصلی خون است. اگر چه مقداری ذخیره آهن در بدن هر فرد وجود دارد، ولی باید هر روز از طریق غذا، آهن به بدن برسد. چون اگر، آهن به مقدار كافی دریافت نشود، كم‌خونی رخ می‌دهد. نوزاد هنگام تولد، با ذخایر كافی آهن متولد می‌شود و آهن شیرمادر هم به خوبی جذب می‌شود، اما بعد از شش ماهگی، ذخیره آهن بدن تمام می‌شود و غذای كمكی و شیرمادر نیاز شیرخوار به آهن را تامین نمی‌كند. پس باید این نیاز با دادن قطره آهن تامین شود.
با شروع غذای كمكی باید حدود ۱۵ قطره آهن و یا ۱/۵ سی‌سی شربت آهن به كودك داد تا نیاز او برآورده شود. باید قطره یا شربت آهن در عقب دهان كودك ریخته شود و بعد از دادن قطره هم كمی آب به كودك داد و دندا‌ن‌های او را با دستمال تمیز پاك كرد تا رنگ دندان‌ها تیره نشود. آهن از ضروریات مهم در تغذیه تكمیلی است و هرگز نباید به خاطر تیره شدن رنگ دندان‌ها، دادن قطره را قطع كرد.
ممكن است قطره آهن باعث سیاه شدن رنگ مدفوع كودك شود كه مسئله مهمی نبوده و طبیعی است. بهتر است قطره آهن بین دو وعده شیردهی به كودك داده شود تا كلسیم شیر مانع جذب آهن نشود.
● طرز تهیه فرنی آرد برنج و حریره بادام:
▪ آرد برنج ۱ قاشق غذاخوری پر
▪ شكر ۱ قاشق
▪ شیر ۱ فنجان ۲۰۰(سی‌سی)
▪ طرز تهیه:
ابتدا شیر جوشیده شده را با آرد برنج و شكر مخلوط كرده و در حالی كه روی شعله ملایم است به هم بزنید تا كم‌كم برنج پخته و به قوام بیاید. معمولا بعد از جوش آمدن حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه حرارت ملایم برای قوام آمدن آن كافی است. طبیعتا این میزان برای روزهای اول شروع، غذای كمكی زیاد است و می‌توان برای شروع نصف مقادیر فوق را طبخ كرد. اگر سه عدد بادام را در آب جوش خیس كرده و سپس پوست آن را گرفته و پودر كنید و در هنگام پخت به مواد فوق اضافه كنید، حریره بادام درست كرده‌اید.
● طرز تهیه سوپ رشته‌فرنگی:
▪ هویج ۲۰ گرم ۱( عدد كوچك)
▪ سیب‌زمینی ۳۰ گرم ( ا عدد كوچك)
▪ گوشت‌ مرغ یا گوسفند ۳۰ گرم
▪ پیاز ۱۰ گرم (نصف یك پیاز كوچك)
▪ گوجه‌فرنگی ۳۰ گرم ۱( عدد كوچك)
▪ برنج ۵ گرم ۱( قاشق مرباخوری)
▪ رشته فرنگی یا ماكارونی ۱۰ گرم ۱( قاشق غذاخوری)
▪ جعفری ریز شده ۵ گرم ۱ (قاشق غذاخوری)
▪ كره ۵ گرم ۱ (نصف قاشق مرباخوری)
▪ طرز تهیه:
ابتدا گوشت مرغ یا گوسفند را با پیاز بپزید. بعد برنج و هویج را اضافه كنید و وقتی برنج و هویج كمی پخته شد، سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی و جعفری را اضافه كنید. بعد از پخته شدن تمام مواد، رشته فرنگی را داخل سوپ بریزید تا پخته شده و لعاب بیندازید. در انتها كره را داخل سوپ بریزید.

منبع : روزنامه سلامت