اتوفوکس - AUTO FOCUS

سال تولید : ۲۰۰۲
کشور تولیدکننده : آمریکا
محصول : اسکات الکساندر، آلیشا آلین، پت دلارد، برایان آلیور، تاد راسکن و لری کاراشوسکی
کارگردان : پل شریدر
فیلمنامه‌نویس : مایکل گربوزی، بر مبنای کتابی نوشتهٔ رابرت گری اسمیت
فیلمبردار : جفری گریلی و فرد مورفی
آهنگساز(موسیقی متن) : آنجلو بادالامنتی
هنرپیشگان : گرگ کینیر، ویلم دافو، ریتا ویلسن، ماریا بلو، ران لیبمن، بروس سالمن، و مایکل راجرز
نوع فیلم : رنگی، ۱۰۵ دقیقه


فیلم که صعود برق‌آسای ̎باب کرین̎ (کینیر) در دنیای سرگرمی را وقایع‌نگاری کرده، ابتدا موفقیتش را در اوایل دههٔ ۱۹۶۰، به‌عنوان مجری برنامه‌ای رادیوئی در لس‌انجلس، توصیف می‌کند: ̎کرین̎، مردی پای‌بند خانواده به اتفاق همسر،̎آن̎ (ویلسن) و بچه‌های کوچکش در جنوب کالیفرنیا زندگی می‌کنند و از پول شهرت اندکی که حرفهٔ او در اختیارشان گذاشته، بهره می‌برند. اما وقتی کارگزارش، ̎لنی̎ (لیبمن) پیشنهاد می‌کند که در یک مجموعهٔ کمدی شبکهٔ CBS دربارهٔ اسیران جنگی ـ تحت عنوان ̎قهرمانان هوگان̎ ـ شرکت کند. زندگی ̎کرین̎ نیز رفته‌رفته تغییری اساسی پیدا می‌کند. ̎کرین̎ که ابتدا مردّد است این کار را بگیرد بالاخره قرارداد می‌بندد و خودش و اطرافیانش شگفت‌زده می‌شوند. وقتی مجموعه با استقبال فراوان مردم روبه‌رو می‌شود، پابه‌پای شهرت، دوستان جدیدی وارد صحنه می‌شوند. ̎کرین̎ با مردی به نام ̎جان کارپنتر̎ (دافو) آشنا می‌شود؛ ̎کارپنتر̎ که نمایندهٔ کمپانی سونی است، روزهایش را صرف تهیهٔ برنامه‌های مشکوکی برای آدم‌های معروف هالیوود می‌کند.دیری نگذشته که ̎آن̎ تقاضای طلاق می‌کند و ̎کرین̎ با ̎پتی اولسن̎ (بلو) هم‌بازی مجموعهٔ ̎هوگان̎اش ازدواج می‌کند که راحت‌تر با فعالیت‌های مشکوک او کنار می‌آید. وقتی سرانجام پخش مجموعه قطع می‌شود، ̎کرین̎ که نتوانسته کارهای بازیگری جدیدی گیر آورد به اتفاق ̎کارپنتر̎ بیشتر و بیشتر در فعالیت مشکوکش غرق می‌شود.
● شریدر، این‌جا هم مثل میشیما (۱۹۸۵) و پتی هرست (۱۹۸۸) داستانی واقعی ولی شگفت‌انگیز را دست‌مایه قرار می‌دهد که هدف اصلی‌ از گزینش آن، این بار هم چیزی جز قرابت رخدادهایش با مضامین مورد علاقهٔ فیلم‌ساز نبوده است. ̎باب کرین̎ مثل دیگر شخصیت‌های آثار شریدر، با پرداخت بهائی گزاف، مسیر رسیدن به خودشناسی را از طریق خودویران‌گری می‌پیماید. در این مسیر، زندگی خانوادگی و حرفه‌ای موفق او و بُعد اجتماعی شخصیتش، مثل موانع و لایه‌هائی که شخصیت واقعی او را پوشانده‌اند، یک به یک در برابر سربر آوردن تمایلات درونی او و گرایشش به منهیات، کنار می‌رود و در پایان راه او حتی جانش را بر سر شناختن خویشتنِ واقعی خویش می‌گذارد. گرایش ̎کرین̎ به تهیهٔ فیلم‌های هرزه‌نگارانه، به‌عنوان وسیله‌ای در مسیر این جست‌وجوی درونی، به لحاظ مضمونی به ویژه فیلم را در پیوندی تنگاتنگ با یکی از ساخته‌های پیشین شریدر، فیلم مستهجن (۱۹۷۹) قرار می‌دهد. گرایش ریشه‌دار شریدر فیلم‌نامه‌نویس/ کارگردان به کار در عرصهٔ فیلم‌های زندگی‌نامه‌ای مثل میشیما، پتی هرست، گاو خشمگین (مارتین اسکورسیزی، ۱۹۷۹) و آخرین وسوسهٔ مسیح (اسکورسیزی، ۱۹۸۸)، که به گفتهٔ خود او ریشه در شباهت‌هائی دارد که بین خویش و شخصیت‌های اصلی این آثار (مثل ̎کرین̎ در این‌جا) حس می‌کند، در این فیلم زمینهٔ هم‌کاری او و زوج فیلم‌نامه‌نویس الکساندر و کاراشوسکی را که اصلاً به خاطر سری فیلم‌نامه‌های شرح‌حال‌نامه‌ایشان، مثل اد وود (تیم برتن، ۱۹۴۴)، عموم علیه لریث فلینت (۱۹۹۶) و مردی در ماه (۱۹۹۹)، هر دو ساخته میلوش فورمن، شناخته می‌شوند، فراهم ساخته است. نوعی کار مشترک که حاصلش رویکردی دوگانه به داستان و شخصیت‌ها را به نمایش می‌گذارد. از یک‌سو در بعضی وجوه مثل استفاده از ابهام موجود در اصل ماجرا به‌عنوان یکی از عناصر ساختاری فیلم‌نامه (مبهم بودن انگیزهٔ واقعی ̎کرین̎، مرگ ناگهانی کارپنتر و در پردهٔ ابهام ماندن چگونگی قتل کرین و ...)، که در طول فیلم با هوشمندی هیچ تلاشی جهت رفع این ابهامات (به‌‌عنوان مؤلفه اصلی داستان) صورت نمی‌گیرد و در نهایت آن را به یکی از امتیازهای فیلم بدل می‌سازد، سخت موفق جلوه می‌کند. اما در مقابل در متبلور ساختن درون‌مایه‌های آشنای آثار فیلم‌ساز در قالب مؤلفه‌های فیلم توفیق لازم را نمی‌یابد، و فیلم به این لحاظ از جنبهٔ مضمونی، گرچه اثری غنی به لحاظ مضامین طرح شده در آن به‌نظر می‌آید، ولی از جنبهٔ چگونگی طرح این مضامین فیلمی خام جلوه می‌کند که نمی‌تواند این درون‌مایه را فعلیت بخشد. شریدر جزو فیلم‌سازانی است که به موسیقی فیلمش نه به‌عنوان عاملی تزئینی، بلکه مثل یکی از عناصر ساختاری آن می‌نگرد. وسواس و کمال‌گرائی او در این زمینه که در همکاری‌اش با آهنگ‌سازان نخبه‌گرائی مثل جورجو مورودر، فیلیپ گلس و آنجلو بادالامنتی تجلی یافته، ریشه در همین رویکرد او دارد. این ساختهٔ بادالامنتی برای فیلم شریدر، که گاه بعضی مؤلفه‌های کار مشترک قبلی این‌دو، همیشه مال من (۱۹۹۹) را به ذهن تداعی می‌کند، با لحن وهم‌انگیز و مرموزش، هم‌راهی در خور برای حس ابهام ساختاری فیلم و تصویر توهم‌گونهٔ آن از واقعیت، به شمار می‌آید.