سیم و ساز و برق

● نگاهی به پیدایش موسیقی الكتروآكوستیك
اصطلاح electro-acoustic music به موسیقی ای گفته می شود كه در آن از تجهیزات الكترونیكی به تنهایی و یا با تركیب آنها در كنار سازهای آكوستیك برای ساخت موسیقی استفاده شده باشد. با این روش صداهای جدیدی برای خلق موسیقی ـ و یا حتی اصوات غیر موسیقی ـ تولید می شود. این اصطلاح به مرور زمان به موسیقی الكترونیكی تبدیل و خلاصه شده است.
هر چند در اواخر قرن ۱۹ حركت هایی برای ساخت انواع مولدهای صوتی الكتریكی انجام شده بود اما این پیشرفت تكنولوژی های الكترونیكی و كامپیوتری بود كه اجازه داد تا موسیقی در همان ابتدا از به كار بردن دستاوردهای آنها غافل نباشد. نقطه آغازین هنگامی بود كه لامپ های خلاء الكترونیك ساخته شد. اولین پیشرفت ساخت ساز ترمین در سال ۱۹۱۹ بود.
نقطه عطف بعدی را شاید بتوان اولین ضبط یك قطعه موسیقی الكترونیك در سال ۱۹۴۸ در پاریس نام برد. هنگامی كه روشهای ضبط روی نوارهای مغناطیسی ـ و نه صفحه ـ اختراع شد و به مهندسین ضبط و آهنگسازان این امكان را می داد كه موسیقی ضبط شده را تغییر دهند. هر چند این تغییر در ابتدا جز بریدن و جابه جا كردن قسمتها، تغییر در سرعت پخش و میكس كردن دو یا چند ترك جدا از هم، چیز دیگری نبود.
سرآغاز آنچه كه ما امروزه به عنوان موسیقی الكترونیكی می شناسیم با فعالیت های لس پاول (Les Paul) گیتاریست آمریكایی شروع شد. او كسی بود كه برای اولین بار یك گیتار الكتریكی به معنای امروزی با بدنه چوبی توپر را در سال ۱۹۴۶ ساخت. همچنین ساخت دستگاههای ضبط و میكس هشت كانال، اولین دستگاه افكت Reverb و برخی افكت های دیگر برای گیتار از جمله فعالیت های او در اواخر دهه ۴۰ است.مهندسین بتدریج متوجه شدند كه به سادگی می توانند خروجی سازهای جدید الكتریكی یا سازهای آكوستیكی كه توسط انواع پیك آپ دارای خروجی الكتریكی هستند را توسط مدارهای الكترونیكی دستخوش تغییر و تحول نمایند. اینگونه بود كه ایده ساخت سینتی سایزرها (synthesizers) كه توانایی ساخت و تغییر اصوات موسیقی را داشت به وجود آمد.
اولین تجربه عملی استفاده از سینتی سایزر آن بود كه در اواخر سال ۱۹۵۰ توسط میلتون بابیت (Milton Babbitt) آهنگساز آمریكایی صورت گرفت. او در بسیاری از كارهای خود از سینتی سایزری كه توسط شركت RCA ساخته شده بود استفاده كرد. بتدریج با آشنایی جامعه بین المللی با امكانات موسیقی الكترونیكی در آلمان، ایتالیا و... نیز استودیوهایی به وجود آمدند كه این امكانات را در اختیار موسیقیدانان قرار می دادند.
دهه ۶۰ سینتی سایزرها توسط كمپانی هایی چون Moog و Buchla ساخته می شد و در گروه های راك كاربرد بسیار داشت. همچنین گروه های نزدیك به پاپ مانند بیتلز یا Beach Boys نیز بتدریج شروع به تجربه استفاده از سینتی سایزر و روشهای ضبط Multitrack در موسیقی خود كردند.
پاول مكارتنی (Paul Mc.Cartney) اولین كسی بود كه از امكانات ضبط و میكس چند ترك برای ایجاد افكت در صدای خواننده استفاده كرد.
در ۱۹۸۳ استانداردی برای ارتباط و تبادل اطلاعات میان دستگاه های موسیقی دیجیتال به نام MusicalتInstrument Digital Interface میان سازندگان تعریف شد. قبول رعایت استاندارد MIDI در ساخت پورت های خروجی و ورودی سینتی سایزرها انقلاب بزرگی بود كه بیش از آنكه برای سازندگان نفع داشته باشد برای آهنگسازان و موسیقیدانان مفید بود. چراكه دیگر مجبور نبودند از دستگاههای یك شركت سازنده استفاده كنند.
MIDI آنقدر مفید بود كه نسخه های آتی آن توانایی كنترل میكسر، كنترل نور، پردازش سیگنال و... را نیز به آهنگسازان می داد. همانطور كه می دانید امروز با استفاده از یك كامپیوتر و نرم افزارهای موجود كه همگی با استاندارد MIDI همخوانی دارند، به سادگی می توان تعداد زیادی ساز را به طور همزمان برای اجرا كنترل كرد.

كاوه رهنما

منبع : روزنامه ابرار