جمعه, ۲۰ مهر, ۱۴۰۳ / 11 October, 2024
مجله ویستا

آقایان احساس خطر کنند


آقایان احساس خطر کنند
ـ پزشک: چند روز است که پوست بدنت این جوری شده؟ فقط پوستت خشک و خشن شده یا خارش هم دارد؟
ـ مرد بیمار: چند روزی هست.
ـ پزشک: چرا زودتر مراجعه نکردی؟
ـ مرد بیمار: وقت نمی‌شد آقای دکتر ... و این مکالمه ادامه داشت. واقعا تا به حال به این فکر کردید که چرا مردان زودتر از زنان می‌میرند؟ چرا مردان کمتر مراقب سلامتی خود هستند؟ بررسی‌ها نشان داده است که مردان بیشتر از زنان از ۱۰ بیماری شایع یعنی بیماری‌های قلبی، سرطان، سکته، بیماری‌های مزمن انسدادی ریه، تصادفات، ذات‌الریه، آنفلوآنزا، دیابت، بیماری‌های کلیه و بیماری‌های مزمن کبدی جان خود را از دست می‌دهند. آنان نسبت به زنان عمر کمتری دارند و امید به زندگی آنها کمتر است. به طور متوسط زنان پنج سال بیشتر از مردان عمر می‌کنند. این موضوع کاملا مشخص است. اگر کسی برای غربالگری و مشکلات عمده بهداشتی به پزشک مراجعه نکند بیشتر در اثر عوامل بیماری‌زا و مرگ در خطر است. مشکلاتی که مردان دارند، بیماری خاص و غیر قابل درمان نیست. بیماری‌هایی است که نتیجه عدم توجه خود آنها و به تبع آن عدم شناسایی آن از سوی مراقبان بهداشتی است. مثلا مردان کمتر به این مساله توجه دارند که باید کلسترول خون‌شان را کنترل کنند و یا اغلب نمی‌دانند اگر فشار خون آنها بررسی نشود و یا قند خونشان بالاتر از محدوده طبیعی باشد، چه خطراتی سلامت آنها را تهدید خواهد کرد ویا... در حالی که همه این ۱۰ بیماری که گفته شد، به راحتی قابل پیشگیری است و درمان می‌شود؛ البته اگر به موقع به آن توجه شود. از این رو برای کمک بیشتر به مردان و جلب توجه آنان به اهمیت سلامت‌شان پنج عامل خطر کشنده در آنها یعنی بیماری‌های قلبی، سکته، خودکشی، سرطان‌ها رفتارهای مخاطره‌آمیز در این مقاله مورد بررسی قرار می‌گیرد...
۱) بیماری‌های قلبی
اگرچه بیماری‌های قلبی عامل مرگ و میر زنان و مردان هستند اما مردان دو برابر زنان در اثر ابتلا به این بیماری جان خود را از دست می‌دهند. بر اساس آمار مرکز کنترل بیماری‌های آمریکا از هر چهار مرد یکی از آنها به شکلی به بیماری‌ قلبی مبتلا است که این بیماری ممکن است موجب مرگ او شود. بررسی‌ها نشان داده است که از هر ۱۰۰۰ نفر مرد ۳۵ تا ۴۴ ساله به طور متوسط ۷ نفر دچار عوارض بیماری‌های قلبی می‌شوند که این میزان در سن ۸۵ تا ۹۴ سالگی به ۶۸ می‌رسد، یعنی حدود ۱۰ برابر بیشتر می‌شود. برای زنان به همین میزان مرگ و میر وجود دارد اما این اتفاق حدود ۱۰ سال دیرتر رخ می‌دهد. متوسط سنی افرادی که دچار اولین حمله قلبی می‌شوند ۸/۶۵ سال برای مردان و ۴/۷۰ سال برای زنان است. در مردان بیماری‌های قلبی در حدود ۱۰ سال زودتر از زنان شروع می‌شود و این به این معنی نیست که مردان تا زمانی که پا به سن بگذارند، به این بیماری‌ها مبتلا نمی‌شوند. مردان زمان کمتری برای پیشگیری از گسترش بیماری‌ها دارند.
طبق گزارش انجمن قلب آمریکا، عمده‌ترین عوامل خطر که احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد عبارت‌اند از:
▪ افزایش سن
▪ مرد بودن
▪ تاریخچه خانوادگی
▪ سیگار کشیدن
▪ فشار خون بالا
▪ کلسترول بالا
▪ فعالیت فیزیکی کم
▪ چاقی و اضافه وزن
▪ دیابت
بعضی عوامل مانند سن و جنس قابل کنترل نیست اما تعدیل شیوه زندگی با تغذیه صحیح و ورزش موارد قابل کنترلی است و می‌توان با انجام آنها از میزان بیماری‌های قلبی کاست.
۲) سکته‌ها
بعد از بیماری‌های قلبی و انواع سرطان، سکته‌های قلبی و مغزی سومین عامل مرگ است. سکته ۲۵/۱ بار در مردان بیشتر از زنان است.
یکی از عوامل خطر سکته فشار خون بالا است بنابراین کنترل فشار خون یک عامل بسیار حیاتی برای پیشگیری از سکته است.
سایر عوامل خطر عبارت‌اند از :
▪ افزایش سن
▪ جنس
▪ تاریخچه خانوادگی
▪ دیابت
▪ کلسترول بالا
▪ بیماری‌های قلبی
▪ سیگار و حتی قرارگیری در معرض دود سیگار دیگران
▪ عدم انجام فعالیت فیزیکی
▪ چاقی و مصرف الکل
در بسیاری از موارد می‌توان خطر سکته را با کاهش عوامل خطری که به سکته منجر می‌شود، کاهش داد.
۳) از افسردگی تا خودکشی
مردان چهار بار بیشتر از زنان ممکن است دست به خودکشی بزنند و افسردگی تشخیص داده نشده در مردان بیشتر است. به گفته دانشمندان دانشگاه هاروارد، مردان بیشتر از زنان ممکن است به دلیل افسردگی دست به خودکشی بزنند چرا که کمتر افسردگی خود را نشان می‌دهند و اجازه نمی‌دهند دیگران از افسردگی آنها با خبر شوند.
بر اساس گزارش انجمن سلامت روان آمریکا بیش از ۶ میلیون مرد در هر سال دچار افسردگی می‌شوند. تعدادی از مردان افسرده هستند و به گونه‌ای متفاوت‌تر از زنان افسردگی خود را بروز می‌دهند. به جای احساس غمگینی، افسردگی در مردان به یکی از اشکال زیر بروز می‌کند:
▪ عصبانیت
▪ پرخاشگری
▪ رفتارهای پرخطر
▪ اعتیاد و سوءمصرف مواد
برای کمک به مردانی که دچار افسردگی هستند و برای کاهش خطر خودکشی آنها لازم است خصوصیات‌شان به خوبی شناخته شود. چون با ندانستن این خصوصیات ممکن است افسردگی شدیدتر شده و خطر خودکشی بیشتر شود.
۴) سرطان‌ها
سرطان مثانه شایع‌ترین بیماری در بین مردان است که متأسفانه ممکن است سال‌های سال، علامت آن مخفی بماند تا وقتی که خون‌ریزی شدید و بیماری جدی شود. این بیماری کاملاً قابل پیشگیری و درمان است.شیوع سرطان مثانه در مردان ۵ برابر زنان و‌ سرطان‌های ریه و معده سه برابر زنان و بیماری‌های رفتاری و جنسی نیز در مردان به مراتب بیش از زنان است.
سرطان ریه یک بیماری کشنده در مردان و زنان است. تخمین زده می‌شود که همه ساله ۹۳ هزار مورد جدید از سرطان ریه و ۹۰ هزار مرگ در اثر این بیماری اتفاق می‌افتد.
خبر خوب اینکه میزان سرطان ریه از سال ۱۹۸۰ کمتر شده است. مرگ و میر ناشی از سرطان هم از سال ۱۹۹۰ کاهش یافته‌است. شاید این به دلیل روش‌های بهتر پیشگیری و کاهش استفاده از دخانیات در بین مردان باشد.
عوامل خطر در سرطان ریه عبارت‌اند از:
▪ قرارگیری در معرض مواد آزبستوز و رادون
▪ تاریخچه مثبت خانوادگی
▪ آلودگی هوا
دخانیات مسوول ۹۰ درصد از سرطان ریه و ترک سیگار از عوامل کاهش دهنده سرطان ریه است.
به محض اینکه مردان سیگار را ترک کنند، احتمال ابتلا به سرطان ریه کاهش می‌یابد و این کار از تخریب بیشتر ریه پیشگیری خواهد کرد.
سرطان پروستات از شایع‌ترین سرطان‌ها در مردان است و دومین نوع سرطانی است که به مرگ منجر می‌شود. هنوز مشخص نیست که چه عواملی سببب سرطان پروستات می‌شود و بنابراین هنوز روش‌های پیشگیری از آن نامعلوم است. این بیماری در صورتی که در مراحل اولیه شناسایی شود قابل درمان است بنابراین لازم است مردان به طور منظم تحت معاینه سالیانه قرار بگیرند و آزمایش خاص پروستات به نام آنتی‌ژن مخصوص پروستات برای مردان بالای ۵۰ سال انجام شود. مردانی که دارای تاریخچه مثبت خانوادگی از نظر ابتلا به سرطان پروستات هستند، باید بیشتر دقت کنند.
۵) جنس پرخطر
مردان به علت خصوصیات جنسیتی، رفتاری و شغلی بیش از زنان در معرض انواع بیماری‌های واگیر و غیر واگیر هستند.
رفتارهای پر خطر به ویژه مصرف مواد مخدر، بیماری‌های آمیزشی و هپاتیت‌های غیر خوراکی نیز در مردان به مراتب بیش از زنان است. ۹۵ درصد مبتلایان به ایدز در ایران مرد هستند و مطالعات مختلف نشان داده است که مصرف سیگار و الکل نیز در مردان به مراتب بیش از زنان است.
ناتوانی جنسی نیز تقریبا در حدود ۳۰ درصد آقایان شایع است و بی‌توجهی به آن موجب سردی روابط خانوادگی، کشمکش در خانواده و طلاق می‌شود، در حالی که با مراجعه به پزشک در اکثر موارد با درمان‌های ساده و دارو قابل درمان است و در موارد خاص ممکن است نیازمند جراحی باشد. ۱۵ درصد زوج‌های کشور نابارورند که نیمی از این مشکل از طرف مردان است.
مردان پنج برابر بیش از زنان دچار حوادث ترافیکی می‌شوند. اعتیاد در مردان ۱۰ برابر زنان، سقوط از بلندی در مردان سه برابر زنان و خودکشی، آسم، سوختگی و اسکیزوفرنی نیز در مردان کشورمان بیشتر از زنان است.
مژگان کریمی
منبع : روزنامه سلامت