پیکاسوی پیکره‌ساز

وقتی كه نام پیكاسو در گوشه و كناری به گوش میرسد، مخاطب فوراً پیكاسوی نقاش را با نقاشیهای او در سبك كوبیسم به یاد میآورد؛ در صورتی كه پیكاسو علاوه بر نقاشی، مجسمه‌ها و تندیسهائی دارد كه آنها نیز به اندازهٔ نقاشیهایش تأثیرگذار و جریانسازند. پیكره‌سازی او به دو دوره تقسیم شده كه دورهٔ اول آن تا سال ۱۹۱۴ ادامه داشت و در دورهٔ دوم بسیار تحت تأثیر نقاشیهای سورئالیستها و همچنین كوبیسم بود و تقریباً از سال ۱۹۲۸ آغاز شد. او پیكرهای خود را با فلز ساخته است و با خلاقیت تمام در تغییر اشیائی كه روزانه از آنها استفاده میكنیم، تندیسهائی درخور توجه و تأمل‌برانگیز خلق كرده است. همچنین در پیكره‌هایش، با تأثیر از سبك كوبیسم از خطوط مابین شكسته و منحنی استفاده میكند؛ خطوطی كه نه لطافت و آرامش خطوط منحنی را دارند و نه خشونت و قدرت خطوط شكسته را. در ابتدای قرن بیستم تعداد زیادی از نقاشان به پیكره‌سازی روی آوردند اما تعداد كمی از آنها مانند پیكاسو توانستند انقلابی در آن ایجاد كنند. پیكاسو در دورهٔ اولیهٔ پیكره‌سازی خود هنوز به كاربردهای كوبیسم برای پیكره‌سازی پی نبرده بود.تقریباً یكی از اولین كارهای درخور توجه او در زمینهٔ پیكره‌سازی «سر فرناد اولیویه» است كه تلاشی برای دستیابی به یك اثر حجمی (سه‌بعدی) و خلق یك پیكره كوبیستی به شمار میرود. در سال ۱۹۱۲ وی از تكه‌ای فلز و چند سیم گیتاری ساخت كه توهم یك اثر نقاشی را به سبك كوبیسم در مخاطب ایجاد میكرد با دقت در كلاژها و كلاژ ـ نقاشیهای او میتوان پی برد كه پیكاسو در همهٔ این آثار به دنبال یافتن كاربردهای سه‌بعدی در كوبیسم بوده است. لیوان آبسنت اثری است كه او از اشیاء اسقاطی درست كرده و با آن بنیانگذار سبكی شده كه بعدها هنر معترض، جنبش اسقاطیها، و هنر پاپ از آن بهره گرفتند؛ هنری كه اعتراضی است بر صنعتی شدن، مصرفگرائی و سودطلبی بیش از اندازهٔ جامعه. او اشیاء اسقاطی را در كنار هم قرار میداد كه از مهمترین این آثار سر یك گاو ساخته شده با زین و دستهٔ یك دوچرخه است. این اثر او در نمایشگاهی به همراه آثار مارسل دوشان، انقلابی ایجاد كرد. اثر دیگری كه بعدها خلق كرد پیكرهٔ برنزی جوان و بوزینه نام دارد كه سر بوزینه از یك ماشین اسباب بازی ساخته شده. او با توانائی كامل خیالپردازی را وارد پیكره‌سازی كرده است. در دوران جنگ پیكرهٔ چوپانی برنزی را خلق كرد كه بره‌ای را در بغل گرفته و یكی از معدود كارهای مذهبی پیكاسو به شمار میرود. منتقدان دربارهٔ این اثر گفته‌اند او در زمان خلق این اثر بسیار به مسیح و مسیحیت میاندیشیده است پس از جنگ او پیكره زنی باردار را ساخت كه نشانهٔ زندگی و نشاط و گذر از دوران ناامیدی است. پیكاسو به هنر آفریقائی خیلی علاقه داشت و میتوان رد این علاقه را گاه و بیگاه در آثار او مشاهده كرد. وی به همراه دوست آهنگر خود ـ خولیو گنزالس ـ پیكرهٔ زنی در باغ را خلق كردند كه در آن میتوان هنر آفریقائی را دید. پس از خلق این اثر پیكاسو به ساخت پیكره‌های تمام فلز روی آورد. البته قبل از سال ۱۹۳۰ او پیكره‌هائی از چوب و گچ نیز ساخت. وی با گچ قالبهائی از سردیس زنان میگیرد كه بازتاب دهندهٔ همان خمیدگی خطوط او در نقاشیهایش است و به سبك روم و یونان قدیم در پیكره‌سازی بسیار نزدیك است. او همچنین در اواخر عمرش با بریدن فلزات و چوب و در كنار هم قرار دادن آنها در پیكره‌ها شكلهائی غیرانتزاعی خلق كرد. پیكره‌های پیكاسو نه به سبب وسواس یا مهارت او در خلق جزئیات واقعگرایانه، بل‌كه به دلیل استفادهٔ خلاقانه از اشیا، مواد، و تركیب آنها با كوبیسم مورد توجه و حائز اهمیتند.
www.artcyclopdia.com
www.matisspicasso.org

ترجمه: میشا اسلامیه

منبع : پایگاه رسمی انتشارات سوره مهر