رستم التواریخ

نویسنده : رستم‌الحکما - محمدهاشم
مصحح : مهرآبادی - میترا
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۱۳۸۳/۰۴/۰۳
رده دیویی : ۹۵۵.۰۷۱
قطع : وزیری
جلد : گالینگر
تعداد صفحه : ۵۵۶
نوع اثر : تالیف
زبان کتاب : فارسی
شماره کنگره : DSR۱۱۶۸/ر۵ر۵
نوبت چاپ : ۱
تیراژ : ۵۰۰۰
شابک : ۹۶۴-۳۴۶-۰۰۱-۰

'رستم التواریخ' یکی از منابع تاریخی دست اول مربوط به اواخر حکومت صفوی تا اوایل دوره قاجار است. کتاب با یک فصل مقدماتی آغاز می‌شود و در ابتدای بخش اصلی کتاب, از وقایع بسیار مهم دوره شاه سلطان حسین صفوی, اعم از اوضاع دربار, فساد زمان وی, مسائلی که منجر به اتحاد افاغنه علیه حاکمیت صفوی شد. همچنین از چیرگی محمود و سپس اشرف افغان بر اصفهان به تفصیل یاد می‌شود. چگونگی قدرت یابی نادر و سلطنت شاه تهماسب دوم صفوی و سلطنت نادر افشار و کریم‌خان زند, شورش‌های متعدد در دوره کریم‌خان, معرفی جانشینان کریمخان تا جنگ‌هایی که منجر به تشکیل سلسله قاجاریه و روی کار آمدن آقا محمد خان قاجار و سپس فتح‌علی شاه شد, جملگی از دیگر مطالب این کتاب هستند. در کنار ذکر وقایع مهم سیاسی که مولف اغلب خود شاهد بوده, ویژگی عمده کتاب حاضر, شرح دقیق اوضاع اجتماعی و معرفی اشخاص است‌؛ نظیر: وضع دربار سلطان حسین صفوی, اسامی باشیان (بزرگان) و پهلوانان آن زمان, قیمت انواع اجناس و محصولات, اقدامات کریمخان زند, و القاب شاهزادگان زمان فتح علی شاه قاجار. در بخشی از 'پیشگفتار مصحح' آمده است: 'برخی مسائل که بیان آن‌ها امروزه (و شاید هم همیشه) خلاف ارزش‌های اخلاقی شمرده می‌شوند و البته هیچ ربطی به مسائل اصلی کتاب نداشتند, حذف شدند. قسمت‌های مربوطه, با سه نقطه.... مشخص شده‌اند'. گفتنی است کتاب حاضر در سال‌های دور و نزدیک و از سوی ناشران مختلف به چاپ رسیده است.