|
|
| |
نام فارسى |
|
وينبلاستين سولفات |
|
|
| |
نام انگليسى |
|
VINBLASTINE SULFATE |
|
|
| |
نام تجارى دارو |
|
Velban, Velbe, VLB |
|
|
| |
گروه دارويى |
|
آنتي‌نئوپلاستيک |
|
|
| |
گروه شيميايى دارو |
|
آلکالوئيد ونيکاروزئا |
|
|
| |
مكانيسم اثر |
|
فعاليت ميتوزى را با متوقف کردن سلول‌ها در مرحله متافاز مهار مي‌کند، سنتز RNA را مهار مي‌کند. مانع استفاده کردن سلول از گلوتاميک اسيد که براى ساخت پورين مورد نياز است، مي‌شود. يک تاول‌زا نيز مي‌باشد. |
|
|
| |
موارد مصرف |
|
کانسرهاى پستان و بيضه، لنفوم، نوروبلاستوم، لنفوم هوچکين و غيرهوچکين، ميکوزفونگوئيد هيستوسيتوز و سارکوم کاپوسي. |
|
|
| |
ميزان مصرف |
|
بالغين و کودکان: ۱/۰ mg/kg يا ۷/۳ mg/m۲ هر هفته يا هر دو هفته، حداکثر به‌ميزان ۵/۰ mg/kg يا ۵/۱۸ mg/m۲ هر هفته در بالغين داده شود.
موارد منع مصرف: حساسيت مفرط، بچه‌ها، لکوپني، عفونت ميکروبي، زنان و مردان در سن باروري. لاغرى مفرط، زخم‌هاى پوستى در سالمندان، حاملگى (در گروه D قرار دارد). |
|
|
| |
توضيحات دارو |
|
عوارض جانبي:
خوني: ترومبوسيتوپني، لکوپني، مهار فعاليت مغز استخوان.
گوارشي: تهوع، استفراغ، ايلئوس، بي‌اشتهائي، التهاب حفره دهان، يبوست، درد شکم، خونريزى از دستگاه گوارش و مقعد، مسموميت کبدي، فارنژيت.
ادرارى تناسلي: احتباس ادرار، نارسائى کليوي.
پوستي: راش، آلوپسي، حساسيت به نور.
تنفسي: فيبروز، ارتشاح ريوي.
قلبى عروقي: تاکيکاردي، افت فشارخون وضعيتي.
دستگاه عصبى مرکزي: پارستزي، نوروپاتى محيطي، افسردگي، سردرد، تشنج.
متابوليک: ترشح نامناسب ADH
احتياطات: در تشاح تماستاتيک مغز استخوان، يرقان انسدادي، سابقه نقرس، مصرف در چشم، در بيمارى کليوي، بيمارى کبدى بااحتياط مصرف شود.
فارماکوکينتيک: انتشار: گسترده، در کبد، پلاکت‌ها و لکوسيت‌ها تغليظ مي‌شود، به مقدار اندک از CNS رد مي‌شود. متابوليسم: کبدي. دفع: صفراوى (نيمه عمر ۲۴ ساعت).
ملاحظات پرستاري:
پيگيرى آزمايشگاهي:
ـ CBC، درصد گلبول‌هاى سفيد و تعداد پلاکت را به‌طور هفته‌اى بررسى کنيد اگر تعداد گلبول‌هاى سفيد کمتر از ۴۰۰۰ و تعداد پلاکت‌ها به کمتر از ۷۵۰۰۰ رسيد از مصرف دارو خوددارى کرده و پزشک را آگاه کنيد.
ـ تست‌هاى عملکرد ريوى و راديوگرافى قفسه سينه را قبل و در طى درمان کنترل کنيد، راديوگرافى قفسه سينه بايد هر دو هفته در طى درمان بررسى شد.
ـ وضعيت عصبى اگر عوارض جانبى رخ داد حس لمس و ارتعاش را ارزيابى کنيد تست‌هاى عملکرد کليوي: BUN، اسيد اوريک سرم، کليرانس کراتينين ادرار و الکتروليت‌ها را قبل و طى درمان بررسى نمائيد.
ـ نسبت I&O را بررسى کرده و افت برون‌ده ادرارى به ميزان ۳۰ml/hr را گزارش نمائيد.
ـ دماى بدن بيمار را هر ۴ ساعت کنترل کنيد، افزايش دما ممکن است بيانگر شروع عفونت باشد.
ـ تست‌هاى عملکرد کبدى شامل بيلي‌روبين، LDH, ALT, AST را قبل و طى درمان و در مواقع لزوم يا به‌صورت ماهانه کنترل کنيد.
ـ تعداد گلبول‌هاى قرمز، هماتوکريت، هموگلوبين را کنترل کنيد چونکه ممکن است کاهش يابند.
توصيه‌ها:
ـ بعد از رقيق کردن ۱۰mg از دارو در ۱۰ml NaCl آن را از طريق لوله Y مانند يا شير سه شاخ به‌صورت وريدى و در مدت بيش از يک دقيقه به بيمار بدهيد.
ـ براى نشت خارج عروقى ۱۵۰u/ml هيالورونيداز را با 1ml از NaCl مخلوط کرده و با اين محلول، کمپرس گرم انجام دهيد.
ـ قبل از مصرف خوراکى دارو به بيمار آنتي‌اسيد بدهيد بيمار بايد دارو را بعد از شام و قبل از هنگام خوب ميل نمايد.
ـ براى جلوگيرى از استفراغ کردن ۶۰ـ۳۰ دقيقه قبل از مصرف دارو، داروى ضداستفراغ بدهيد.
ـ براى درمان عفونت از داروهاى موضعى يا سيستميک استفاده کنيد.
ـ ترانسفوزيون براى کم‌خونى انجام شود.
ـ براى نشانه‌هاى گوارشى از داروى ضداسپاسم استفاده کنيد.
روش تهيه / تجويز:
ـ به بيمار آموزش دهيد که ورزش کند و تنفس عميق به‌مدت ۴ـ۳ بار در روز نمايد. و در وضعيت‌ها fowlers semi قرار بگيرد.
ـ اگر بيمار تهوع نداشت يا استفراغ نمي‌کند مي‌توان کولا، ژله، نان سوخارى خشک، کلوچه به غذاى بيمار افزود.
ـ براى جلوگيرى از رسوب اورات و تشکيل سنگ، مايعات دريافتى بيمار را به ۳ـ۲ ليتر در روز افزايش دهيد.
ـ بيمار بايد دهانش را ۴ـ۳ بار در روز با آب بشويد.
ـ بيمار براى التهاب حفره دهان بايد دندان‌هاى خود را ۳ـ۲ بار در روز با مسواک نرم يا اپليکاتور کتان مسواک کند و از نخ دندانى ابريشمى استفاده کند.
ـ بايد به بيمار مواد مغذى آهن‌دار و ويتامين تکميلى داد.
ـ زير سر مريض را بلند کنيد تا تنفس بيمار به آسانى صورت گيرد.
ارزيابى باليني:
خونريزي: هماچوري، تست گاياک، کبودى با پتشى و منافذ مخاطى را هر ۸ ساعت بايستى ارزيابى بنمود.
تنگفي‌نفس، رال، سرفه بدون خلط، درد قفسه سينه، تاکي‌بنه، خستگي، افزايش تعداد ضربان قلب، رنگ‌پريدگى و بي‌حالي.
ميل غذائي، از دست غذاهاى دلخواه و غير دلخواه.
اثر آلوپسى را روى تصوير بدنى که بيمار از خودش دارد بررسى کنيد و در مورد احساسى که درباره تغييرات بدن دارد با او بحث کنيد.
حساسيت در دست‌ها و پاها که نمايانگر نروپاتى زودرس است را بررسى کنيد.
التهاب در مخاط‌ها و شکنندگى پوست.
زردشدن پوست و صلبيه، ادرار تيره، مدفوع رسي‌رنگ، خارش پوست، درد شکم، تب، اسهال.
حفره دهان را هر ۸ ساعت از نظر خشکي، درد يا زخم، پلاک‌هاى سفيد، درد دهاني، خونريزى و ديسفاژي، ارزيابى کنيد.
تحريک موضعي، درد سوزش و بي‌رنگ شدن محل تزريق.
نشانه‌هائى که بيانگر واکنش آلرژى شديد هستند: راش، خارش، کهير، ضايعات پوستى پورپوريک، خارش، گرگرفتگي.
تعداد دفعات دفع مدفوع و ويژگي‌هاى آن، دل‌پيچه، اسيدوز، علائم دهيدراتاسيون، تنفس سريع، تورگور ضعيف پوست، کاهش برون‌ده ادراري، پوست خشک، بي‌قرارى و ضعف را ارزيابى کنيد.
آموزش به بيمار و خانواده:
ـ هر مشکل يا عارضه جانبى را به پرستار يا پزشک اطلاع دهيد.
ـ هرگونه تغييرى در نفس کشيدن يا سرفه کردن را گزارش کنيد.
ـ ممکن است در طى درمان بيمار موهاى خود را از دست بدهد استفاده از کلاه‌گيس يا موى مصنوعى مي‌تواند احساس بهترى در بيمار ايجاد کند، به بيمار بگوئيد که موهاى جديد ممکن است از لحاظ رنگ و ساختمان متفاوت با موهاى قبلى باشد.
ـ تغيير در راه رفتن يا کرختى اندام‌ها را گزارش کنيد ممکن است بيانگر نروپاتى باشد.
ـ بيمار بايد از غذاهاى حاوى اسيد سيتريک، گرم و يا غذاهائى که خام هستند خوددارى کند.
ـ هرگونه خونريزي، لکه‌هاى سفيد و زخم‌شدن در دهان را به پزشک اطلاع دهيد به بيمار بگوئيد که دهان خود را هر روز معاينه کند. |
|
|
|
